گذری بر تاریخ هند؛ معرفی ایزدان مذهب هندوئیسم

shiva-aradmag-006

معرفی ایزدان مذهب هندوئیسم

هندوستان مهد عجایب، آداب‌ورسوم و آیین‌های متنوع و مختلف است. مردم هندوستان در شهرهای مختلف این شهر، خدایان مختلفی را پرستش می‌کنند. در آیین هندو یک خدا یا منبع قدرت اصلی وجود دارد و مضامینی مثل شیوا، برهما یا ویشنو درواقع شکلی از تجلی خداوند بر روی زمین است.

در مذهب هندوئیسم حدود ۱۳۵ هزار خدا وجود دارد که در تقریباً در تمام مذاهب سه خدای اصلی بانام‌های برهما، شیوا و شاکتی پرستش می‌شود. با آرادمگ همراه باشید تا این سه خدای اصلی مذهب هندو و برخی از خدایان دیگر این مذهب را بشناسیم.

برهما (خدای خالق)

brahma-aradmag-001
هندوئیسم

برهما یکی از سه خدای اصلی مذهب هندو است که او را قادر مطلق و آفریننده جهان می‌دانند. نام مذهب برهمایی هم از خداوندگار برهما گرفته‌شده است. برهمایی را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین ادیان بشر دانست. بر اساس آیین برهمایی در روز اول خلقت، برهما خالق اصلی روحانیون را از دهان، سلحشوران را از بازو و کارکنان را از ران و مردگان را از پای خود آفریده است.

تصویر و تجسم برهما انسانی دارای چهار سر و چهار دست است. در دست‌هایش یک کوزه، تسبیح، قاشق مقدس و نسخه‌ای از کتاب مقدس ودا را نگه‌داشته است. برهما در برابر دو خدای دیگر هندی، شیوا و ویشنو از احترام بیشتری برخوردار است و او را خدای فرزانگی می‌دانند. بر اساس اعتقاد هندوها چهار ودا برخاسته از دست‌های برهما است. برهما در تصاویر سوار بر غاز است و پوستی قرمزرنگ دارد. در شمال هند برهما را باریش سفید تصویر می‌کنند. بر اساس نوشته‌ها هرکدام از دست‌های برهما نمایانگر یک‌جهت جغرافیایی است.

شیوا (خدای نابودگر و فنا کننده)

shiva-aradmag-002
هندوئیسم

شیوا خدای از بین برنده و یا خدای خشم است که مظاهر آن در بسیاری از تصاویر به‌صورت مردی که بر پوست پلنگ یا ببر نشسته است و بر روی دوش او ماری قرار دارد. در میانی پیشانی چشم سوم دارد و به گوش‌هایش گوشواره دارد. نام شیوا در زبان سانسکریت به معنای مهربان است. بر اساس باورها شیوا در رقص جاودانه است و تمام هستی در این رقص جاودانه شرکت دارند. در باور هندوها شیوا قادر به هر کاری است، شیوا شنونده و حل‌کننده مشکلات است. شیوا خدایی نامیراست. شیوا خداوندگاری با جنسیت مرد است که چهار دست و سه چشم دارد، شیوا با چشم سومش عوامل گناه و اهریمن را نابود می‌کند. شیوا دارای دو فرزند بهنام‌های گانشا و سکاندا است که هردو در آیین هندو ایزدانی بلندمرتبه هستند.

شاکتی (خدا بانوی نابودکننده)

shakti-aradmag-003
هندوئیسم

خدا بانوی شاکتی الهه قهر و نابودی و همسر شیوا است. شاکتی ایزد بانوی قدرت است که در نقش‌ها و جلوه‌های خاصی ظاهر می‌شود. یکی از نقش‌های شاکتی، همسر شیوا است که «پارواتی» نام دارد و به‌عنوان خدا بانوی قهر هم او را می‌شناسند.

یکی از سلاح‌های اصلی شاکتی رقص مرگ اوست. او با رقص مرگش نیستی و فنا را رقم می‌زند.

خدای شیوا و خدا بانوی شاکتی هر دو خدای فنا و نابودی و از بین برنده و خشم هستند ولی به این دلیل که برای حفظ تعادل در دنیا نابودی نیز لازم است پس برای هندوها جای احترام دارند.

پس از سه خدای اصلی برهما، شیوا و شاکتی، خدایان متعددی در مرتبه و درجات پایین‌تری قرار دارند که بررسی تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.

لاکشمی (خدا بانوی ثروت و خوشبختی)

lakshemi-aradmag-004
هندوئیسم

لاکشمی خدا بانوی ثروت و سعادتمندی است که در تصاویر به‌صورت زنی که بر روی گل نیلوفر آبی ایستاده تصویر شده است. لاکشمی همسر ویشنو است و هندی‌ها در جشنی بانام جشن «دیوالی وی» برای لاکشمی نماز می‌خوانند.

در متون هندی لاکشمی بسیار زیبا با چشمانی درشت شبیه به برگ گل نیلوفر است. لباس لاکشمی سفید و تمیز است و در بسیاری از متون لاکشمی را مادر جهان می‌دانند. روز لاکشمی روز تعطیل یا آدینه است و بسیاری از هندوها در این روز ساری سفید یا فیروزه‌ای می‌پوشند و به عبادت لاکشمی می‌پردازند. در روز آدینه‌ای که نخستین هلال ماه در آسمان دیده شود، بهترین و بیشترین روزی‌ها به سمت افراد دعاکننده جاری می‌شود.

گانش (خدای تدبیر و عقل و دانایی)

ganesh-aradmag-005
هندوئیسم

گانش یکی از قابل‌احترام‌ترین خدایان در هند است که او را فرزند شیوا و پارواتی می‌دانند. داستان خلق خدای گانش بسیار هیجان‌انگیز و جالب است. زمانی که گانش متولد شد پدرش یعنی شیوا در کنار همسرش پارواتی (یکی از همسران شیوا) نبود. گانش با مادرش بزرگ شد و تمام‌کمال حرف مادر را گوش می‌داد. یک روز که مادرانش به حمام رفته و از گانش می‌خواهد کسی را به خانه راه ندهد، در همین میان افراد پدر او یعنی شیوا قصد ورود به خانه می‌کنند، گانش هم که پدرش را نمی‌شناسید از ورود آن‌ها امتناع می‌کند، وقتی این خبر به گوش شیوا می‌رسد خشمگین می‌شود و به خانه شاکتی رفته و تن گانش را از سرش جدا می‌کند. زمانی که شاکتی از حمام می‌آید و با این صحنه روبه‌رو می‌شود به شیوا می‌گوید که گانش پسرش بوده و باید گانش را زنده کنده، همان گانش مهربان و حرف‌شنو. شیوا دستور می‌دهد سراسر جهان را بگردند تا سری برایانش پیدا کنند تا همان خصوصیات خودش را داشته باشد. افراد شیوا جز سر یک فیل سر دیگری را مناسب گانش پیدا نمی‌کنند. بر اساس این داستان گانش را در تصاویر مکتوب هندی به شکل فردی با سر فیل نمایش می‌دهند.

بررسی سایر خدایان هندی در حوصله این مطلب نیست، در آینده و در مطالب دیگر اطلاعات بیشتری در رابطه باخدایان هندی خدمت شما دوستان عزیز ارائه خواهد شد.

فاطمه محمدی
فوق لیسانس گرافیک و عاشق دنیای شگفت انگیز هنر!هنر همیشه دغدغه اصلی زندگی من بوده،خواندن درباره هنر امروز به یک عادت برای من تبدیل شده،هدف من به اشتراک گذاشتن دریچه ای از تاریخ شگفت انگیز هنر با شماست!