به او باب دیلن برزیلی می‌گویند، کائتانو ولوزو، یکی از بینان گذاران جنبش تروپیکالیا، شعر پیشرو، تئاتر و جنبش های موسیقی است. این هنرمند به تعریف موسیقی سایکدلیک آمریکای لاتین در دهه ۶۰ کمک کرد. کائتانو با استفاده از موسیقی بوسا نوا، ریتم‌های آفریقایی، و گیتار آکوستیک به بیان دیدگاه های سیاسی خود می‌پرداخت که در نهایت منجر به سانسور، ممنوع الکار، حبس و تبعید او از سوی نظام دیکتاتوری کشور شد. در هفتمین قسمت از نوازنده ها و آهنگ سازان برتر تاریخ در همه ژانرها، اینبار با کائتانو ولوزو همراه خواهیم بود. در ادامه با آراد مگ همراه باشید.
زندگینامه هنرمند
کائتانو ولوزو یک موسیقی‌دان، شاعر، فیلم‌ساز، فعال اجتماعی و سیاست‌مدار است. از دهه ۱۹۶۰، او یک شیوه فرهنگی را به وجود آورد که آهنگ‌ها و ضبط آن‌ها مملو از اختراع موسیقی و ادبی، اندیشه آگاهانه، و یک سبک بی نظیر از ترکیب سامبا، ام پی بی، تروپیکالیا، راک، فانک، جاز، و غیره را به وجود آورده است. نخستین سه گانه مشهور و محبوب از آلبوم‌های او به نام های (۱۹۶۸ – ۱۹۷۱) Transa در سال ۱۹۷۲، Cinema Transcendental در سال ۱۹۷۹ و Estrangeiro به سال ۱۹۸۹ منتشر شدند، در همین دوران تنوع سبک کائتانو برجسته تر شد و آلبوم‌هایش به عنوان محرکی اجتماعی و سیاسی شناخته شدند.
ضبط های قرن بیست و یکم ولوزو ماننده Noites do Norte در سال ۲۰۰۰، Ce سال ۲۰۰۶ و Abracaco سال ۲۰۱۲، درهای موسیقی الهام بخش سامبا و ام پی بی را در اختیار شنوندگان سراسر دنیا قرار می‌دهد. او در جهان نوازندگان و آهنگ سازان برتر و بین‌المللی همتای باب مارلی، جیمز براون، جان لنون و مک کارتنی است.
مطالب مرتبط:
سبک تروپیکالا
کائتانو ولوزو در سال ۱۹۴۲ در سانتو آمارو در منطقه باهیا که تحت تاثیر موسیقی پاپ کارائیب، آفریقا، و موسیقی پاپ آمریکای شمالی بود، زاده شد، اما موسیقی جالب و اغوا کننده بوسا نوآ ستاره ی برزیلی، ژواو ژیابرتو در دهه ۵۰، اساس موسیقی پاپ کائتانو را به شدت تحت تاثیر قرار داد. پس از خواهرش ماریا بیاتانا، که خواننده ای بسیار موفق است در ریو در اوایل دهه ۶۰ میلادی، ولوزو ۲۳ ساله برنده مسابقه بهترین شعر با آهنگ Um Dia شد و به سرعت با شرکت ضبط موسیقی فیلیپس قراردادی امضا کرد. طولی نکشید که کائتانو ولوزو همراه با دیگر ستارگان برزیلی مانند گال کوستا و ژیلبرتو ژیل موج جدیدی از MPB را نمایش داد که برای توصیف موسیقی پاپ در میان برزیلی ها استفاده می‌شد.
باهوش، جاه طلب، خلاق و با توجه به دیدگاه سیاسی چپ گرا، خیلی زود به چهره ای جنجالی در پاپ برزیل تبدیل شد. تا سال ۱۹۶۷ او با جنبش تازه حرکت هیپی های برزیلی همگام شد و همراه با ژیلبرتو ژیل، فرمی جدید از موسیقی پاپ به نام تروپیکالا ایجاد کرد. با موسیقی آرتی و تلفیقی، تروپیکالا تاثیر موسیقی بوسا نوآ را حفظ شد، و بیت ها و قطعات فولک راک و هنر راک با گیتار الکتریک و اشعار محاوره‌ای و موسیقی شبه جاز به این فرم از موسیقی اضافه شد.
گرچه در آغاز، برزیلی های سنتی پسند عاشق موسیقی پاپ نشدند (هم کائتانو ولوزو و هم ژیلبرتو ژیل با خشم هواداران موسیقی سنتی روبرو شدند مشابه خشمی که باب دیلن به خاطر سبک تلفیقی اش با آن مواجه شد)، تروپیکالا تلفیقی خاص از سبکی بود که به نسلی جدید از نوازندگان بی‌باک، جسور و سیاسی اشاره دارد که می‌خواستند چهره MPB (موزیک پاپیولار برزیل) را بازسازی کنند.
سانسور و در نهایت تبعید
این تغییر فرهنگی خطرات قابل توجهی را با خود به همراه داشت. از سال ۱۹۶۴، برزیل توسط حکومتی دیکتاتوری و نظامی (رژیمی که به مدت ۲۰ سال حکومت می‌کرد) اداره می‌شد و با چنین موسیقی رادیکالی که توسط نوازندگان افراطی ساخته می‌شد، به نظر می‌رسید به شدت مخالف است. بعد از روی کار آمدن دولت، تقریبا بلافاصله تلاش‌ها برای اعمال محدودیت ضبط و اجراهای زنده بسیاری از تروپیکالایست ها آغاز شد. در آن دوران، سانسور اشعار آهنگ و همچنین لیست پخش رادیو و تلویزیون (ولوزو یک مجری معمولی برنامه تلویزیونی در بخش نمایش‌های متنوع برزیلی بود) بسیار رایج بود.
همان طور که معمول بود، اجرا کنندگانی که دولت را نقد می‌کردند مورد آزار و اذیت آشکار دولت قرار می‌گرفتند و کائتانو ولوزو و ژیلبرتو ژیل در صدر این فهرست قرار داشتند. هر دو به مدت دو ماه به دلیل “فعالیت علیه نظام حاکم” زندانی شدند و چهار ماه را در بازداشت خانگی گذراندند. در سال ۱۹۶۸، پس از یک اجرای اعتراضی، ولوزو و ژیلبرتو ژیل به لندن تبعید شدند. ولوزو به ضبط و ساخت آهنگ در خارج ادامه داد و برای دیگر ستارگان تروپیکالا آهنگ نوشت. او تا سال ۱۹۷۲ اجازه بازگشت به برزیل را نداشت.
هسته اصلی پاپ برزیلی
اگرچه تعهد او نسبت به هنر سیاسی هیچ‌گاه متزلزل نشده بود، اما ولوزو از یک خواننده و ترانه سرای معروف برزیلی به هسته اصلی پاپ برزیلی در ۲۰ سال آینده تبدیل شد. برای دهه‌ها او به ضبط و تولید و اجرای آهنگ پرداخت و در اواسط دهه ۷۰ به نوشتن تاریخچه کاری خود پرداخت و کتابی از مقالات، اشعار و ترانه های خود را از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۶ منتشر کرد.
در دهه ۸۰، ولوزو به طور فزاینده‌ای در خارج از برزیل شناخته شد، تورهایی در آفریقا، پاریس، و دیگر کشورها برگزار کرد، با میک جگر در تلویزیون برزیل مصاحبه کرد و در سال ۱۹۸۳ برای نخستین بار برای آمریکایی ها نواخت. (او سه شب در سالن عمومی نیویورک به اجرا پرداخت و در این سه شب سالن مملو از جمعیت بود، اجرا‌هایی که توسط منتقد موسیقی پاپ نیویورک تایمز، روبرت پالمر به عنوان بهترین اجرای آن دوران لقب گرفت.)
این افزایش مداوم محبوبیت چنان بود که آلبوم های موسیقی کائتانو ولوزو به سختی در فروشگاه های موسیقی آمریکا پیدا می‌شد و اگر کسی می‌توانست آن‌ها را پیدا کند، واردات آلبوم ها از برزیل بسیار گران بودند و در واقع نایاب شدند. با این حال، محبوبیت ولوزو روزبروز افزایش یافت، که بخشی از آن را مدیون لطف پالمر است، رابرت کریستگا و دیگر منتقدان در مورد موسیقی پاپ ولوزو نقدهای بسیار مثبتی نوشتند.
فوق ستاره
پس از آن که ولوزو به شخصیتی شناخته شده و بین‌المللی تبدیل شد بدون اینکه تحت تاثیر موسیقی آمریکا و یا هر شخص دیگری قرار گیرد تصمیم گرفت بخشی از آهنگ‌های خود را به زبان انگلیسی بخواند. (بیشتر کارهای ضبط شده او به زبان پرتغالی خوانده می‌شود)، نه به این دلیل که مجبور بود آلبوم های بیشتری در آمریکا بفروشد. او با نوازندگان نسبتا بزرگ و محبوب نیویورک (نوازنده برزیلی اصل، آرتو لیندسی و دیوید برن) در ارتباط بود، اما هرگز نخواست همکاری با آن‌ها داشته باشد. ولوزو یکی از معدود آهنگسازانی بود که محبوبیت زیادی داشت، آهنگ‌ها و آلبوم‌های بسیاری را به فروش رساند (حداقل در برزیل و آمریکا)، و یک فوق ستاره واقعا فوق‌العاده بود، اما هرگز با شهرت و محبوبیت خود خودخواه، خودشیفته نبود و حتی اهمیتی هم برای این موضوع قائل نبود.
Tropicalia 2
حتی هنگامی که به سن بازنشستگی نزدیک شد، نشانه‌ای از کم کاری در او دیده نشد و همچنان فعالیت خود را پرثمرتر از همیشه ادامه می‌دهد. پس از ضبط آلبوم Estrangeiro در سال ۱۹۸۹، (به تهیه کنندگی Ambitious Lovers، یک گروه موسیقی دنس پاپ به رهبری آرتو لیندسی و پیتر شیرر انجام شد) که نخستین نسخه غیر وارداتی آن در آمریکا منتشر شد، این آلبوم به طور چشم گیری دیده شد و با انتشار آلبوم Tropicalia 2 در سال ۱۹۹۳ با همکاری ژیلبرتو ژیل، کائتانو ولوزو به آهنگسازی مطرح و با استعدادی فوق‌العاده در آمریکا بدل شد. Tropicalia 2، در چارت ۱۰ آهنگ برتر آمریکا قرار گرفت و بار دیگر ثابت شد که استعداد ولوزو و دوست و همراه همیشگی اش ژیل استعدادی زودگذر نیست.
در اوایل دهه ۹۰ کارهای Circulado و Fine Estampa و Circulado ao Vivo (که بعدها از روی همین آهنگ، مایکل جکسون آهنگی به نام Black and White و باب دیلن آهنگ Jokerman را ساختند) شگفت انگیز بودند و در تابستان ۱۹۹۷، ولوزو تمرکز خود را بر روی بزرگترین تور آمریکای خود تا به امروز منسجم کرد.
بهترین آلبوم MPB
دو سال بعد، ولوزو در شب عید پاک، آلبوم Livro را در سال ۱۹۹۸ انتشار داد. در سال ۱۹۹۹، او آلبوم Omaggio a Federico e Giulietta را برای احترام و قدردانی از فیلم ساز فدریکو فلینی و همسر بازیگرش، جولیتا ماسینا منتشر کرد. او همچنین برنده جایزه گرمی بهترین آلبوم MPB برای Livro در اولین مراسم سالیانه گرمی لاتین شد. در آغاز سال ۲۰۰۰، ولوزو یک آلبوم بوسا نوآ از اجرای زنده خود را با همکاری خورخه ماتنر، شاعر، اجرا کرد. در سال ۲۰۰۶، کائتانو ولوزو با آلبوم Ce که بسیار متنوع و جالب بود به دنیای موسیقی برگشت. او این آلبوم را با همکاری پسرش مورنو ساخت. ولوزو مدتی از موسیقی فاصله گرفت و روی کتاب جدیدش کار کرد؛ او آلبوم Zii e Zie را در سال ۲۰۰۹ در سراسر جهان منتشر کرد.
در سال ۲۰۱۲، کنسرتی را در تالار کارنگی، مجموعه ای بسیار ویژه و خاص که ساخته های مشترک او در سال ۲۰۰۴ با دوست قدیمی اش یعنی دیوید برن را اجرا کرد و نسخه ضبط شده این کنسرت نیز منتشر شد. یک سال پس از آن، او سومین قسمت از سه گانه آلبوم‌های استودیویی خود را منتشر کرد – Ce و Zii e Zie اولین و دومین سه گانه بودند – در این آلبوم هنرمند با نوازندگان بسیار جوانی همکاری کرد. این آلبوم در مارس ۲۰۱۴ در آمریکای شمالی منتشر شد.
کائتانو ولوزو و ژیلبرتو ژیل
در سال بعد، ولوزو و ژیلبرتو ژیل، یک تور جهانی بزرگ با نام “دو دوست، یک قرن موسیقی” را آغاز کردند. اجرای این کنسرت در حالی بود که هر دو دوست دهه ۵۰ زندگی کاری خود را جشن گرفته بودند، این تور با یک آلبوم زنده ضبط شده در برزیل به نام Dois Amigos, um Seculo de Musica منتشر شد. این آلبوم در آوریل ۲۰۱۶ در جهان عرضه شد. در اواخر سال ۲۰۱۷، ولوزو با سه پسرش مورنو و زکا و تام یک تور برگزار کردند که در آن همه نوازندگان کهنه کار را گرامی داشتند. در بهار ۲۰۱۸، آلبوم Ofertorio ، که شامل ۲۸ ترک از تمامی تورهای کائتانو ولوزو است در سراسر جهان منتشر شد.
منتظر شاهکار بعدی باشید.
