موسیقی و اثرات شگفت ‌انگیز آن

موسیقی ما را به درون خود متصل می‌کند. با گوش سپردن به یک موسیقی آرام، سفری را به درون خود آغاز خواهیم کرد.

با آراد مگ همراه می‌شویم تا با اثرات گوش سپردن به موسیقی بیشتر آشنا شویم.

تعریف موسیقی

موسیقی یک واژه یونانی است که به آن «موسیقیا» گفته می شود.

آن را می‌‌توان به دو دسته تقسیم کرد: ۱ـ  طبیعی. ۲ـ  هنری.
موسیقی طبیعی : اصوات و نغمه هایی هستند که ازطببیعت و یا از حنجره حیوانات شنیده می‌شود؛ مانند صدای باد در لابه‌لای برگ درختان و آواز پرندگان.

 موسیقی هنری : آهنگهایی هستند که انسان با وسایل مصنوعی(چون ویولون،گیتارو…) می‌سازد. تفاوت موسیقی طبیعی و مصنوعی یا هنری را شاید بتوان در این مسئله دانست که آهنگ های طبیعی دارای سیر ملایم و یکنواخت هستند لذا همواره برای انسان جذّاب و مفرّح و مسرت بخش بوده و بر نشاط انسان به صورت واقعی می‌افزاید اما آهنگهای مصنوعی این گونه نیستند، بلکه دارای ارتعاشات و زیر و بم‌های گوناگونی هستند و در نتیجه این ارتعاشات، سلسله اعصاب را تحت تاثیر قرار می‌دهند و به دلیل یکنواخت نبودنشان اثرات خوب یا بد را به جای می‌گذارند.

تاثیر موسیقی بر موجودات

موسیقی برای تمام موجودات زنده گوش نواز است؛ لحظه ای که نت‌های موسیقی به گوش ما می‌رسند، حس بی‌نظیری در ما ایجاد می‌شود. تنها ما انسان ها دوستدار آن نیستیم. لذت بردن از موسیقی یک خصیصه مشترک بین تمام موجودات زنده است؛ داستان‌های اساطیری و دیرین، نشان می‌دهد که حتی حیوانات از شندیدن آواهای خوش آن لذت می‌برند. و نیز تحقیقات نشان داده است که موسیقی بر رشد بهتر گیاهان تاثیر مستقیم دارد.

موسیقی می‌تواند ذهن را آرام کرده، به بدن انرژی بدهد و حتی به مدیریت بهتر درد نیز کمک می‌کند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد، گوش سپردن به موسیقی تاثیر عمیقی بر مغز انسان دارد، سلامت ذهن را بهبود می‌بخشد و سلامت جسم را نیز به طرزعجیب و حیرت‌آوری تقویت می‌کند.

تاثیر موسیقی بر بهبود عملکرد ادراک و تمرکز در کار

تحقیقات نشان می‌دهد پخش موسیقی به عنوان زمینه، هنگامی که انسان در حال انجام فعالیتی است که به تمرکز نیاز دارد، می‌تواند عملکرد او را بالا ببرد. البته بهتر است در هنگام کار به موسیقی‌های بدون کلام گوش دهید تا تمرکزتان با شعر و کلام بهم نریزد. گوش سپردن به موسیقی‌هایی که ریتم تندتری دارند منجر به افزایش سرعت در کار می‌شوند.

 

کاهش استرس

گوش دادن به موسیقی ملایم و آرامش‌بخش می‌تواند روشی موثر در غلبه بر استرس باشد، که علم نیز آن را ثابت کرده است. گوش دادن به آن روی واکنش انسان به استرس، مخصوصا روی سیستم عصبی خودکار تاثیر دارد. افرادی که به موسیقی آرامش‌بخش گوش می‌دهند، بعد از قرار گرفتن در معرض استرس، سریع‌تر می‌توانند شرایط روحی خود را بازیابی کنند.

 کاهش اشتها

موسیقی می‌تواند ابزاری مفید برای کاهش وزن باشد و این یکی از شگفت انگیزترین اثرات روانی آن است.  اگر قصد دارید از وزن خود کم کنید، گوش دادن به موسیقی و همزمان کم کردن نور محیط می‌تواند در این امر شما را یاری کند. محققان دریافته‌اند، موسیقی و نور کم، کمک می‌کند شرایط محیط آرام‌تر شود، در نتیجه افراد، احساس آرامش و راحتی بیشتری می‌کنند وآهسته‌تر غذا می‌خورند که همین امر آگاهی از زمان سیری در پی دارد؛ در نتیجه زودتر دست از غذا می‌کشند و مداومت بر این شرایط، کاهش وزن و تناسب اندام را در پی خواهد داشت.

تقویت حافظه

گوش دادن به موسیقی می‌تواند مفید باشد اما به عوامل گوناگونی مانند نوع موزیک، لذت بردن شنونده و … بستگی دارد. در بعضی از افراد گوش دادن به موسیقی دلخواه‌شان هنگام مطالعه، به حافظه‌شان کمک می‌کند و یادگیری را برایشان آسان می‌کند. در حالیکه عده‌ای دیگر صرفا به دلیل خوشایندتر کردن فضای مطالعه به آن گوش می‌دهند، اما گوش سپردن به آن هنگام مطالعه حواس عده‌ای را پرت می‌کند و حتی تمرکزشان را به هم می‌زند.

کمک به مدیریت درد

پژوهش‌ها نشان داده که موسیقی می‌تواند در مدیریت درد مفید باشد. مطالعه‌ای که روی بیماران انجام شد نشان داد، آنهایی که تنها یک ساعت در روز به مدت یک ماه به موسیقی گوش داده بودند در مقایسه با کسانیکه تحت موسیقی درمانی قرار نداشتند، دردها و افسردگی‌شان به میزان قابل توجهی کاهش یافت. این نتایج نشان می‌دهد که موسیقی درمانی می‌تواند ابزاری مهم در درمان دردهای مزمن باشد. پخش آن برای بیماران در هر شرایطی از درد می‌کاهد، اما به گفته‌ی محققان، گوش سپردن به موسیقی قبل از عمل جراحی، نتایج چشمگیری دارد. بیمارانی که در طول درمان خود، به آن گوش می‌دهند، داروی کمتری برای تسکین درد خود مصرف می‌کنند و در شرایطی که بیمار این اجازه را داشته باشد که خودش موسیقی مورد علاقه‌اش را انتخاب کند، حتی نتایج بهتری را به دنبال دارد.

کمک به خواب بهتر

بی‌خوابی، یک مشکل جدی است که افراد در تمام گروه‌های سنی با آن درگیر هستند. رویکردهای زیادی برای درمان این مشکل و سایر اختلالات رایج خواب وجود دارد، که در این میان گوش دادن به موسیقی کلاسیک آرامش‌بخش، روشی بی‌خطر، موثر، در دسترس و در عین حال لذت‌بخش است.

افزایش انگیزه

گوش دادن به موسیقی با ریتم تند، به افراد انگیزه می‌دهد تا سخت‌تر کار کنند و این امر برای بالا بردن عملکرد فعالیت بدنی بسیار موثر خواهد برد. گوش دادن به موسیقی‌هایی با ریتم تند در هنگام ورزش کردن نیز باعث خواهد شد عملکرد بهتری داشته باشید.

بنابراین توصیه می‌کنیم اگر می‌خواهید برنامه ورزشی منظمی داشته باشید، لیستی از موسیقی‌هایی با ریتم تند آماده کنید تا علاوه بر افزایش انگیزه، لذت بیشتری از ورزش کردن ببرید و عملکرد بهتری داشته باشید و در نتیجه در زمان کمتری به نتیجه دلخواه خود برسید.

کارهای تکراری را لذت‌بخش‌تر می‌کند

تاثیر موسیقی به این بستگی دارد که چه مقدار لازم است تا در کاری که انجام می‌دهید غرق بشوید و آن کار تا چه حد به خلاقیت احتیاج دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر یک کار از پیش تعیین شده و تکراری باشد، موسیقی می‌تواند به انجام آن کمک زیادی کند.

برای نشان دادن رابطه‌ی بین بازده افراد هنگام انجام کارهای تکراری و گوش دادن به موسیقیِ زمینه در حین انجام آن کار، مجموعه‌ای از آزمایشات انجام شده است. نتایج به دست آمده، از این نظریه،

 کاملا تصدیق می‌کند که بهره بردن از موسیقی در صنعت می‌تواند باعث تقویت منافع اقتصادی شود. در واقع این خود موسیقی نیست که باعث افزایش ناگهانی عملکرد می‌شود، بلکه حال خوبی که گوش دادن به موسیقی مورد علاقه‌تان در شما ایجاد می‌کند دلیل بهبود عملکرد شما می‌شود.

بهبود خلق و خو

یکی دیگر از فواید روانی موسیقی این است که شما را شادتر می‌کند. البته انتخاب نوع آن نیز بسیار حائز اهمیت است. محققان دریافتند موسیقی کلاسیک و آرامشبخش، بیشترین تاثیر را از جهت تقویت خلق و خو دارد، در حالیکه نوع هوی متال و تکنو، بی‌اثر و حتی مضر است.

 کاهش افسردگی

پژوهشگران دریافتند موسیقی درمانی می‌تواند روشی موثر و بی‌ضرر برای انواع اختلالات مانند افسردگی باشد. مطالعه‌ای نشان داد این روش درمانی علاوه بر کاهش افسرگی و اضطراب در بیماران دچار بیماری‌های نورولوژیکی مانند زوال عقل، سکته‌ی مغزی و پارکینسون، هیچ عارضه‌ی جانبی به جا نمی‌گذارد و این امر حاکی برآن است که این روش درمانی، بسیار بی‌ضرر و کم ریسک است. بدیهی است انتخاب نوع موسیقی در سرعت و تاثیر بهبود بیماری اهمیت بالایی دارد.

تاثیر موسیقی برعملکرد ورزشی

یک تاثیر روانی مهم دیگر موسیقی، توانایی‌اش در افزایش عملکرد ورزشی است. معمولا در گام‌های افراد هنگام راه رفتن و دویدن، ریتمی وجود دارد، دانشمندان کشف کرده‌اند که افزودن یک ریتم کوبشی قوی و تند می‌تواند افراد را تشویق کند تا سرعت خود را بالا ببرند. دوندگان با گوش دادن به موزیک نه تنها می‌توانند سریع‌تر بدوند بلکه احساس انگیزه‌ی بیشتری برای ادامه دادن و رسیدن به استقامتی بیشتر خواهند داشت.

 تحقیقات نشان داده هماهنگ کردن حرکات بدن با ریتم موسیقی می‌تواند منجر به بهتر شدن عملکرد و افزایش تحمل و استقامت شود و این تاثیرات، در مورد تمرینات با شدت پایین تا متوسط، بیشتر به چشم می‌خورد. به عبارتی دیگر، یک فرد معمولی با گوش دادن به موسیقی، بیشتر از یک ورزشکار حرفه‌ای می‌تواند از فواید موسیقی بهره‌مند شود.

به گفته‌ی محققان، موسیقی می‌تواند برانگیختگی هیجانی و فیزیولوژیکی بیشتری نسبت به محرک‌های دارویی یا مخدر ایجاد کند. حتی گوش دادن به آن قبل از رفتن به باشگاه نیز می‌تواند مانند یک محرک عمل کند،  هنگام تمرین و فعالیت، درک و دریافت فرد از تقلا و خستگی را کم می‌کند، در نتیجه فرد سخت‌تر کار می‌کند اما به نظرش نمی‌رسد که در حال تلاش بیشتری است، زیرا توجه او به موسیقی است و احتمال اینکه متوجه علائم تلاش و خستگی مانند تندتر شدن تنفس، عرق ریختن و سوزش عضلات شود خیلی کمتر خواهد شد.

زبان جهانی

موسیقی عالی‌ترین ساخته‌ی بشر است که روح را لمس و به انسان کمک می‌کند تا آرزوهای ناگفته و احساسات نهفته‌ی درون خود را بیان کند. این هنر با تغییر زندگی نوع بشر، ظرفیت شکستن مرزها و یکپارچه کردن افرادی با پیشینه، نژاد و فرهنگ‌های مختلف را دارد. در واقع، موسیقی به عنوان نیرویی شگفت‌انگیز به اتحاد مردم با یکدیگر و ایجاد خویشاوندی بین‌المللی و همین‌طور عشق و صلح منجر می‌شود.

تاثیر موسیقی بر ارتباط افراد

با توجه به اینکه قدرت موسیقی در قلب و مغز استخوان انسان تنیده شده به عنوان ابزاری برای اتحاد مردم در نقاط مختلف دنیا محسوب می‌شود و انسان‌ها را از نظر احساسی به یکدیگر پیوند می‌دهد و غنی می‌کند. هنگامی که بین افرادی از نسل‌ها و پیشینه‌های مختلف فرهنگی و نژادی اختلاف و هرج و مرج به وجود می‌آید، موسیقی می‌تواند به عنوان ابزاری برای رفع آن استفاده شود.

بیان احساسات با موسیقی

موسیقی بهترین و ساده‌ترین و در عین حال، لذت‌بخش‌ترین راهی است که می‌توان خشم، عشق، لذت، غم و دیگر احساسات خود را از طریق آن بیان کرد. وقتی کلمات و گفتار شکست می‌خورند، می‌تواند بهترین گزینه باشد. شما می‌توانید نیت قلبی خود را با آن بیان کنید کاری که شاید به طور معمول انجام آن با کلمات و حروف امکان‌پذیرنباشد.

تعالی بخشی عاطفی و معنوی

 هیچ دست آوردی برای انسان، ارزشمند تر از تعالی عاطفی و احساسی نیست که موسیقی می‌تواند آن‌را برای ما به ارمغان بیاورد و به ما کمک می‌کند به وجه عمیق‌تری از خود دست پیدا کنیم و به عواطف خود واقف شویم.

تاثیرات یادگیری یک ساز

 آشنا کردن کودکان با موسیقی می‌تواند به یادگیری توانایی خواندن و نوشتن آنها، بهره‌هوشی و بهبود عملکرد برخی از قسمت‌های مغز آن‌ها کمک کند. همچنین بزرگسالان نیز می‌توانند از نواختن ساز برای آگاهی  ذهن و فعال ماندن آن  بهره ببرند. در نهایت می‌توان گفت یادگیری ساز  به  تشدید فعالیت و تقویت حافظه کمک می کند.

 

موسیقی‌های غیرمفید

موسیقى تند و ایجاد رفتار پرخاشگری

یک محقق آمریکایی طی تحقیقات خود، این باور عمومى را که گوش کردن به آهنگ‌های تند و خشن بدون ایجاد هیچ تأثیر مضرى به تخلیه عواطف و احساسات منفى کمک می‌کند، را رد کرد. نتایج بدست آمده از این تحقیقات،  نشان داد موسیقى تند بدون آنکه تحریک یا تهدیدى وجود داشته باشد احساسات خصمانه را افزایش می‌دهد.

موسیقى بسیار بم غم‌انگیز است

 صداهاى بسیار بم و غیر قابل شنیدن براى انسانها، موسوم به مادون صوت (Infrasound) ، موجب بروز حالات غیر طبیعى از قبیل اضطراب، نگرانى ، ترس، تنفر، غم شدید، ناامیدى ناآرامى و اندوه در افراد می‌شوند.
صداهاى مادون صوت به طور طبیعى  در هنگام وقایعى نظیر طوفان ، وزش باد و تغییرات الگوهاى آب و هوایى و همچنین برخى انواع زلزله نیز تولید می‌شوند.  دانشمندان عقیده دارند که چنین اصواتى ممکن است به طور طبیعى در برخى مکان‌ها و خانه‌ها نیز تولید شود که در پى آن ساکنین چنین مکانهایى ناخودآگاه احساس ترس و نگرانى می‌کنند و این احساسات خود را به وجود روح و یا مسائلى از این قبیل ، نسبت می‌دهند.

با جمع بندی تمام موارد ذکر شده به این نتیجه می‌رسیم که موسیقی غبار روزمرگی و یکنواختی را از روح ما می‌زداید و یک زندگی متعالی را به ما هدیه می‌کند. زمانی که نت‌های موسیقی قلب ما را لمس می‌کنند، یک آرامش و شادی مطلق در وجود ما شکل می‌گیرد. چنین تجربه‌ای در فراسوی کلمات جای می‌گیرد و تنها باید آن را حس کرد. نت‌های آن شنونده را به سرزمین ملودی‌ها می‌برند، مکانی که در آنجا فقط احساسات سخن می‌گویند.