جکسون پولاک، هنر ناب یا طغیانی علیه پاپ آرت

جکسون پولاک یا پالاک، در ۲۸ ژانویه سال ۱۹۱۲ چشم به جهان گشود. پولاک را می‌توان از پیشگامان هنر مدرن دانست، هنرش را نقاشی کنشی، اکسپرسیونیسم انتزاعی، نقاشی قطره‌ای نام‌گذاری کرده‌اند.

جکسون پولاک

قبل از صحبت در رابطه با روش خاص پولاک در خلق آثار هنری و صحبت از آثار گران‌قیمت او، زندگی او را بررسی می‌کنیم. پولاک در شهر کودی در ایالت وایومینگ به دنیا آمد. نوجوانی‌اش در کالیفرنیا سپری شد و در کالیفرنیا شروع به تحصیل هنر کرد. در سال ۱۹۲۸ شروع به تحصیل در رشته نقاشی کرد. سال ۱۹۳۰ راهی نیویورک شد و زیر نظر توماس هارت بنتون در انجمن دانشجویان هنر به تحصیل پرداخت. پولاک تحت تاثیر نقاشی‌های دیواری خوزه کلمنته اوروسکو و دیه‌گو ریورا قرار گرفت. سبکی که پولاک در نقاشی پیش گرفت متفاوت از نقاشی‌های دیواری نقاشان مکزیکی بود ولی به شدن به سبک نقاشی این نقاشان علاقه‌مند بود. پولاک در دوره از حیاتش تحت تأثیر روانشناسی یونگ قرار گرفت و در بسیاری از بررسی‌ها به این موضوع اشاره‌شده که آثارش از این روانشناسی بهره برده است.

جکسون پولاک

یونگ در دوره‌ای از زندگی‌اش درگیر اعتیاد به مشروبات الکی شد و برای درمان و ترک این اعتیاد دچار اختلالات عصبی شد، در همین‌جا بود که به مسائل روانکاوی و روانکاوی یونگ علاقه‌مند شد.

جکسون پولاک کارش را با بازنمایی نقاشی‌های مهم و مرمت نقاشی‌های از بین رفته در موزه آغاز کرد ولی در سال ۱۹۴۳ در اولین نمایشگاهش در گالری گوگنهایم به سبکی کاملاً انتزاعی رسید.

جکسون پولاک

تاکنون نام‌های زیادی برای نقاشی پولاک به کار گرفته‌شده است، نقاشی کنشی، نقاشی قطره‌ای و اکسپرسیونیسم انتزاعی نام‌هایی است که در بسیاری از منابع از آن استفاده می‌شود.

پولاک کارش را تمام احساس می‌خواند. هنرمند با حرکات دست رنگ را به‌صورت قطره‌ای بر بوم می‌ریزد و خطوطی طولانی و بر اساس اتفاق به وجود می‌آورد. حس و حال هنرمند در حین خلق اثر نکته مهمی است که کار او را خاص می‌کند.

جکسون پولاک

بسیاری از مجامع هنری نیویورک پولاک را به‌عنوان یک هنرمند اکسپرسیونیسم انتزاعی می‌شناختند، هنرمندی که اکسپرسیون و تأثیر لحظه‌ای را در خطوطش به‌صورت انتزاعی به مخاطب نمایش می‌داد.

اکسپرسیونیسم انتزاعی تأثیر زیادی از سورئالیسم گرفته و در آن نشانه‌هایی از اتوماتیسم دیده می‌شود. هنرمند در اتوماتیسم به اینکه چه خلق کند و یا چگونه خلق کند فکر نمی‌کند، مداد یا خودکارش را روی کاغذ قرار می‌دهد و اجازه می‌دهد حس از طریق مداد و خودکار بر روی کاغذ منتقل شود.

جکسون پولاک

 یکی از جریان‌های هنری مقابل اکسپرسیونیسم انتزاعی، پاپ آرت است. پاپ آرت یا هنر عامه، با سردمداری هنرمندانی نظیر اندی وارهول، لیختنشتاین، هنری است که برای تمام قشرهای جامعه قابل‌درک است و هنرمند اثر را نوعی خلق می‌کند که در اختیار عامه مردم قرار گیرد. ولی اکسپرسیونیسم انتزاعی دقیقاً نقطه مقابل پاپ آرت است. اکسپرسیونیسم انتزاعی مفهوم خاصی را با خود حمل نمی‌کند و هر بیننده می‌تواند برداشت شخصی از آن داشته باشد. اثر هنری گران و خاص است و به‌راحتی در اختیار مردم قرار نمی‌گیرد.

جکسون پولاک

منتقدان زیادی با سبک‌کاری پولاک مخالف بودند ولی در این میان عده‌ای هم بودند که هنر او را هنری ناب و کاملاً انتزاعی می‌خواندند…کلمنت گرینبرگ یکی از منتقدان بزرگی است که تمام‌قد از هنر پولاک حمایت می‌کرد و در کالج بنینگتون در ورومونت در سال ۱۹۵۲ کنفرانسی برای بررسی آثار او ترتیب داد. بدون شک حمایت برخی از منتقدان در برهه‌های تاریخی خاص به رشد بیشتر هنرمندان کمک شایانی می‌کند و حتی یک نقد سازنده می‌تواند یک هنرمند را در یک‌شب، حتی بدون داشتن لیاقت کافی، مطرح کند.

بدون شک جکسون پولاک هنرمندی قابل و با پیشینه‌ای درخشان بود و انتقادات مثبت از سبک اش تنها نقش کاتالیزور و تسریع‌کننده در نمایش هرچه بهتر او را داشت.

جکسون پولاک در زندگی شخصی‌اش فردی بسیار مذهبی و معتقد بود و در برنامه‌های مذهبی به‌صورت منظم شرکت می‌کرد.

جکسون پولاک

نکته جالبی که در رابطه با تحصیل پولاک وجود دارد این است که او تحت نظر هنرمند سبک رئال، توماس هارت بنتون آموزش دید ولی سبکی کاملاً متفاوت برای مسیر کاری پیدا کرد.

جکسون پولاک هم مانند بسیاری از هنرمندان دوران سختی در زندگی‌اش داشته است. مدتی برای تأمین هزینه‌هایش به‌عنوان نگهبان در موزه نیویورک مشغول به کار شد تا هزینه‌های نقاشی‌اش را تأمین کند.

پولاک مانند بسیاری از هنرمندان هم‌عصرش در سال ۱۹۳۵ تا ۱۹۴۲ در پروژه هنر فدرال WPA شرکت کرد و این پروژه ازنظر مالی نقطه مثبتی در کارنامه پولاک است و توانست او را به نقطه امنی در هنر برساند.

جکسون پولاک

آثار پولاک در بسیاری از کشورهای جهان به نمایش درآمد ولی نکته جالب اینجاست که او هیچ‌گاه پایش را از خاک ایالات‌متحده آمریکا خارج نگذاشت!

پولاک در توضیح تکنیک خلق آثارش به نکته‌ای جالب اشاره می‌کند، او می‌گوید که اتفاق در شکل‌گیری آثارش نقش مهمی ایفا می‌کند ولی پولاک این اتفاق را تصادف کنترل‌شده می‌داند و می‌گوید که کنترلی در این نمایش هیجان وجود دارد.

نقاشی او در لیست گران‌ترین نقاشی‌های دنیا قرار دارد. نقاشی دیواری روی زمینه قرمز هندی از پولاک باارزش‌ترین اثر پولاک و پنجمین اثر باارزش نقاشی دنیا است که در موزه هنرهای معاصر تهران نگه‌داری می‌شود. این اثر در آخرین ارزش‌گذاری، قیمتی برابر با ۲۵۰ میلیون دلار داشت.

این اثر هم‌اکنون در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران قرار دارد و چندی پیش تصویری از نحوه حمل آن در فضای مجازی منتشر شد و سروصدای زیادی به پا کرد. چنین اثر ارزشمندی در شرایط مناسبی نگه‌داری نمی‌شد و امکان از بین رفتن آن دور از انتظار نیست!

جکسون پولاک

این نقاشی گران‌بها در سال ۲۰۱۱ برای نمایش به ژاپن برده شد و پس از بازگشت، اداره گمرک به دلیل بدهی که از وزارت ارشاد داشت آن را توقیف کرد و چندی پس‌ازاین مسئله تابلو آزاد شد و به گنجینه موزه هنرهای معاصر منتقل شد.

فاطمه محمدی
فوق لیسانس گرافیک و عاشق دنیای شگفت انگیز هنر!هنر همیشه دغدغه اصلی زندگی من بوده،خواندن درباره هنر امروز به یک عادت برای من تبدیل شده،هدف من به اشتراک گذاشتن دریچه ای از تاریخ شگفت انگیز هنر با شماست!