آیا سگ‌ها یا گربه‌ها در درمان تنهایی عملکرد بهتری دارند؟

مزایای نگهداری از حیوانات خانگی به ویژه سگ‌ها و گربه‌ها بر کسی پوشیده نیست، به خصوص اگر این فواید از سوی فردی که عاشق حیوانات است بیان شود. حتما خود را به در و دیوار می‌کوبد تا شما را از این فواید آگاه کند و اگر عاشق حیوانات نیستید، دست کم کمی شما را به حیوانات علاقه‌مند خواهد کرد. اگر شما فردی هستید که از حیوان یا حیوانات خانگی نگهداری می‌کنید، فکر می‌کنید این موجودات دوست داشتنی تا چه اندازه در افزایش کیفی و کمی آسایش فکری و همچنین از بین بردن احساس تنهایی در شما و یا دیگر اعضای خانواده نقش داشته‌اند؟ آیا با حیوان خانگی خود شادتر و خوشحال‌تر هستید؟ زندگی با سگ‌ها یا گربه‌ها چه تاثیری بر روابط اجتماعی شما گذاشته است؟ استنلی کورن، پروفسور دپارتمان روان شناسی دانشگاه بریتیش کلمبیا و محقق و مولف در زمینه روان شناسی سگ‌ها است. او به ما خواهد گفت که سگ‌ها یا گربه‌ها چه تاثیری بر احساس تنهایی و آسایش فکری ما خواهند داشت. در ادامه با آراد مگ همراه باشید.

سگ‌ها و گربه‌ها و درمان تنهایی

تغییرِ جمعیتِ شناختی مداوم و قابل‌توجهی در جامعه در حال افزایش است. نسبت افراد سالخورده به جوانان در حال افزایش است و انتظار می‌رود در دهه‌های آینده بر این میزان افزوده شود. برای مثال، در آمریکای شمالی، تعداد افراد ۶۵ سال بیشتر از افراد ۱۴ سال و یا کمتر است.

تفاوت مهم و چشم‌گیر در این جمعیت مسن این است که تعداد قابل‌توجهی از این افراد تنها زندگی می‌کنند. آن‌ها یا بیوه شده‌اند، طلاق‌ گرفته اند، و یا از همسر خود جدا شده‌اند – یا تنها و مجرد هستند. آنچه در اینجا مهم است این است که به طور معمول، چنین افراد مسنی تمایل دارند مجرد بمانند و به تنهایی به زندگی خود ادامه دهند. اطلاعات بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد افرادی که بدون شریک و همراه زندگی می‌کنند (به خصوص در سنین پیری) در معرض خطر تنهایی، انزوای اجتماعی، و از نظر بالینی در معرض افسردگی قرار دارند.

تعدادی از روانشناسان داده‌ها و نظریه‌هایی را ارائه کرده‌اند که نشان می‌دهند انسان باید به کسی متصل شود، روابط اجتماعی را حفظ کند تا نیاز شخصی ما به حس تعلق را برآورده کند. اغلب پیشنهاد شده ‌است که در غیاب مصاحبت انسانی، داشتن حیوان خانگی می‌تواند منبع مهمی برای برخورداری از حمایت اجتماعی باشد و ممکن است برای دفع احساسات ناشی از تنهایی و انزوا کارساز باشد. مطالعات کمی در این مورد صورت ‌گرفته است و داده‌های کمی برای این نظریه ارائه شده‌اند که تا اینجا نشان می‌دهد داشتنن حیوان خانگی برای افراد تنها بسیار مطلوب و کمک کننده بوده است، اما با این حال در مقیاس نسبتا کوچکی بوده و براساس نمونه‌های ملی و گسترده انجام نشده است.

با این حال، مسائل دیگری مربوط به این نظریه وجود دارد که باید به خوبی در نظر گرفته شود. محبوب‌ترین حیوانات همواره سگ و گربه هستند – و وقتی نوبت به تامین حمایت اجتماعی می‌رسد، این سوال وجود دارد که آیا گربه‌ها و سگ‌ها مزایای مشابهی در رفع تنهایی و افسردگی دارند یا نه. این امر مهم است، زیرا به طور کلی نگهداری از گربه‌ها آسان‌تر است، مراقبت کمتری نیاز دارند و عموما کوچک‌تر از سگ‌ها هستند و تا حدی هم مستقل عمل می‌کنند، که همه این‌ها می‌توانند ملاحظاتی برای افراد مسن‌تری که در آپارتمان‌ها یا مجتمع‌های بزرگ زندگی می‌کنند، داشته باشند.

 

بررسی‌های انجام شده

به تازگی مطالعه‌ای جدید در آلمان انجام شده ‌که به این مساله پرداخته است که آیا گربه‌ها و سگ‌ها تاثیر مشابهی را در رفع احساس تنهایی در سالمندان دارند یا نه. این تحقیق از سوی آندره هاجیک و هانس هلموت کونیگ در مرکز پزشکی دانشگاه هامبورگ – اِپندورف در هامبورگ آلمان انجام شده‌ است. این اطلاعات از موج پنجم بررسی داده‌های مربوط به سالخوردگان آلمانی که در سال ۱۹۹۶ جمع‌آوری شدند، حاصل شده است. این بررسی به طور مداوم بر روی افراد ساکن کشور آلمان در سن ۴۰ سال یا بیشتر انجام شده است. از آنجا که تمرکز این مطالعه به خاصه بر روی سالمندان بدون شریک و تنها بود، محققین تحلیل خود را نسبت به افراد مسن‌تر از ۶۵ سال که تنها زندگی می‌کردند، محدود کردند، حال تنهایی آن‌ها می‌توانست هر دلیلی از دلایل مطرح شده در بالا را داشته باشد. در نتیجه این بررسی، گروهی آزمایشی به تعداد ۱۱۶۰ نفر تشکیل شد.

به منظور سنجش درک آن‌ها از انزوای اجتماعی، از شرکت کنندگان در این مطالعه خواسته شد که صحت اظهارات مختلف مانند “من احساس می‌کنم که واقعا متعلق به جامعه نیستم” یا “احساس می‌کنم که طرد شده‌ام” را بیان کنند. میزان احساس تنهایی با تعیین چگونگی بیان جملاتی چون “دلم برای داشتن افرادی که سبب خوشحالی و احساس راحتی من بودند تنگ شده است” یا “احساس می‌کنم امنیت عاطفی و صمیمیت خود را از دست داده‌ام” برای هر شرکت‌کننده اندازه گیری شد.

سپس، نمونه های به دست آمده براساس مالکیت حیوانات خانگی تقسیم شد. سه گروه اصلی وجود داشتند: آن‌هایی که حیوانات خانگی نداشتند، آن‌هایی که با سگ‌ها زندگی می‌کردند و آن‌هایی که با گربه‌ها زندگی می‌کردند. محققان از مجموعه‌ای از تحلیل‌های رگرسیون پیچیده برای توصیف داده‌های خود استفاده کردند؛ با این حال، درک نتایج اصلی بسیار آسان است.

زمانی که نوبت به بررسی احساس انزوای اجتماعی می‌رسد، افرادی که حیوانات خانگی ندارند و آن‌هایی که از گربه‌ها به عنوان حیوانات خانگی نگهداری می‌کنند، از نظر اجتماعی بسیار منزوی‌تر از دیگر افراد هستند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که هیچ مزیت روانشناسی ارائه شده‌ای از سوی مالک گربه وجود ندارد. با این حال، با نگاهی کلی به مجموعه‌ی کامل شرکت کنندگان، مشخص شد که زندگی با سگ چیز خوب و مفیدی است. محققان دریافتند که صاحبان سگ کاهش قابل ‌توجهی از استرس را در حس انزوای اجتماعی خود در مقایسه با آن‌هایی که حیوانات خانگی ندارند و یا فقط گربه‌ دارند، تجربه کرده‌اند. اگر شما هم این نتایج را بیشتر تجزیه و تحلیل کنید، متوجه می‌شوید که تاثیرات روی زنان خیلی قوی‌تر و بیشتر از مردان است.

وقتی به نتایج احساس تنهایی توجه می‌کنید، مشخص می‌شود که تنها‌ترین افراد، افرادی هستند که از حیوانات خانگی نگهداری نمی‌کنند و درست همانند انزوای اجتماعی، محققان دریافتند که داشتن یک گربه این احساسات را کاهش نمی‌دهد. با این حال، داشتن سگ، احساس تنهایی را به طور قابل‌توجهی در زنان کاهش می‌دهد، اگرچه تا اینجا تنها کمی برای مردان مفید بوده است. محققان پیشنهاد می‌کنند که این تفاوت جنسی ناشی از جو حاکم در آلمان است، چون در آلمان، جایی که مطالعه انجام شد، مردان مسن‌تر به طور کلی از حمایت اجتماعی بیشتری برخوردارند، که به این معناست که ارتباط انسانی برای مردان بیشتر در دسترس است و به اندازه زنان به حیوان خانگی برای تامین آسایش روانی تکیه نمی‌کنند.

حیوانات خانگی - احساس تنهایی

نتیجه‌گیری

بنابراین، برای خلاصه کردن یافته‌ها، به نظر می‌رسد داشتن یک سگ به عنوان حیوان خانگی می‌تواند حس تنهایی اجتماعی و تنهایی در سالمندانی که بدون همراه انسانی زندگی می‌کنند را کاهش دهد – در حالی که به نظر نمی‌رسد داشتن یک گربه خانگی مزایای مشابهی را به همراه داشته باشد.

چرا یک سگ می‌تواند احساس تنهایی و انزوای اجتماعی را کاهش دهد وقتی که ممکن است یک گربه بتواند همین احساس را دقیقا اول صبح در من از بین ببرد؟ با سگ کوچکم قدم می‌زدم تا به سراغ استاد بازنشسته‌ای بروم که در همسایگی من زندگی می‌کند. داشت سلانه سلانه راه می‌رفت. چند دقیقه مکث کردیم و با هم گپ زدیم و او مرا از شایعاتی تازه‌ای که در دانشگاه پیچیده بود آگاه کرد. من نیز به نوبه خود درباره یکی از دوستان مشترکمان به او خبر دادم.

برای آن لحظه کوتاه، من احساس کردم که کاملا به جامعه و محیط اجتماعی ام مسلط هستم. وقتی از هم جدا شدیم و به سمت خانه حرکت کردیم، برایم روشن شد که اگر تنها حیوان خانگی من یک گربه بود، آن مکالمه هیچ وقت رخ نمی‌داد. پیاده روی از نیازهای ساده هر سگی برای ورزش کردن است (مثل من) سگ برای خارج شدن از خانه و تخلیه انرژی به طور روزانه نیاز به همراهی صاحبش دارد و در نتیجه فرصتی برای برخوردهای اجتماعی و تعاملات فراهم می‌کند. گربه‌ها فقط شما را از در خانه بیرون نمی‌کنند، جایی که در آن شما می‌توانید با بقیه دنیا ارتباط و تعامل داشته باشید. با این حال نمی‌توان از دیگر مزایای نگهداری از گربه‌ها چشم‌پوشی کرد. گربه‌ در حالی که روی مبل لم داده‌ است و با اینکه شما برای بار دهم او را صدا می‌زنید و به جای اینکه به شنیدن نامش با میو میویی و یا آمدن به سوی شما واکنش نشان دهد همچنان روی مبل لم داده و فقط دُمش را به نشانه “چیه؟ کر که نیستم!” تکان می‌دهد می‌تواند تا حدی احساس تنهایی و انزوا را در شما از بین ببرد و سبب خوشحالی‌تان شود. به همین سادگی!

شهین غمگسار
مترجم هستم. با واژه‌ها سروکار دارم. و گاهی می نویسم.