پایان عمر خورشید چطور اتفاق می افتد؟

پایان عمر خورشید از آن دست رویدادهایی ست که به مانند اضطرابی دائمی روی کره ی زمین سایه افکنده است. به راستی با پایان عمر خورشید چه اتفاقی برای این ستاره و کره زمین که حیاتی وابسته به آن دارد، می افتد؟ آیا با تمام شدن عمر خورشید، زمان حیات کره ی زمین نیز پایان می پذیرد؟

ناسا و دیگر سرویس های فضایی از مدت ها پیش به فکر آماده سازی سیاره ی دیگری برای سکونت بشر بوده اند. این بدان معناست که نمی توانیم روی بقای کره ی زمین تا همیشه اطمینان داشته باشیم…

در حال حاضر نیز هر ۱۰۰ سال شاهد افزایش حرارت خورشید هستیم و گرمایش کره زمین، تاثیرات چشمگیری بر اکوسیستم ما برجای می گذارد. اما باید دید با نزدیک شدن به پایان خورشید، چه چیزی انتظارمان را می کشد.

طول عمر خورشید

طبق محاسبات دانشمندان و منجمان، خورشید می تواند چیزی در حدود ۱۰ میلیارد سال طول عمر داشته باشد. در حال حاضر نزدیک به ۴.۶ میلیارد سال آن سپری شده و باید کمی بیش از ۵ میلیارد سال دیگر برای خورشید طول عمر به شکل کنونی آن، متصور باشیم.

مرحله ی اول پایان عمر خورشید: انقباض

با پایان گرفتن فرآیند تبدیل هیدروژن به هلیوم در ساختار سوخت هسته ای خورشید، این ستاره به فاز جدید وارد می شود. با پایین آمدن سطح حرارت داخل خورشید، دوران انقباض شروع می شود.

با کم شدن سطح واکنش های گرمازا و بالا رفتن تاثیر نیروی گرانش، انقباض بیشتر و بیشتر شکل می گیرد.

مرحله ی دوم پایان عمر خورشید: انبساط

خورشید مدتی را در این شرایط به سر برده و سپس فرآیند نابودی آن به فاز دیگری وارد می شود. حالا به جای منقبض شدن، به دوران حجیم شدن رسیده و قطر بیرونی آن به شکلی بیرون زده و متورم دیده می شود. در این زمان باید خورشید شکلی بسیار بزرگ تر از اندازه ی امروزی خود (نزدیک به ۱۵۰ برابر بزرگتر) داشته و بیرونی ترین محور آن به سطح زمین فوق العاده نزدیک و حتی مماس خواهد شد.

بلعیدن زمین و دیگر سیاره های نزدیک

برخی از منجمان و دانشمندان پیش بینی کرده اند که ستاره ی خورشید در این زمان احتمال دارد سیاره های اطراف خود از جمله زمین را به درون کشیده و به اصطلاح ستاره شناسی آن ها را ببلعد. (اگر چنین چیزی را بپذیریم؛ این یعنی پایان حیات زمین!)

مرحله ی سوم پایان عمر خورشید: گدازش قدرتمند

پس از دوران انبساط و به درون کشیدن دیگر ستاره ها، دوران تراکم بالا در فرآیند میان هیدروژن و هلیوم آغاز می شود. یعنی فصل گدازش هسته ای با قدرت بی نهایت!

اگر چه این دوره از گدازش چندان طولانی پیش بینی نشده و نمی تواند آن قدرها به طول بینجامد؛ اما میزان حرارت و درخشش آن بارها و بارها بالاتر از چیزی ست که در حال حاضر از خورشید می بینیم. دانشمندان پیش بینی کرده اند که قدرت گدازش، نور و حرارت در این مرحله نزدیک به دو هزار برابر وضعیت فعلی ستاره خواهد بود.

مرحله ی چهارم پایان عمر خورشید: ستاره ی کوچک برفکی

پس از این دوره گدازش وحشیانه، خورشید تمام توان خود را از دست داده و به ستاره ای سپید رنگ، کوچک و به تعبیری از کار افتاده تبدیل می شود. این ستاره در پایان عمر خود ظاهری برفکی داشته و دیگر خبری از نور و حرارت در آن نخواهد بود.

مرحله ی پنجم پایان عمر خورشید: توده های گازی معلق

البته این پایان ماجرا نیست… خورشید پس از تبدیل شدن به ستاره ای کوچک و برفکی، به توده ها و حجم های گازی تغییر حالت داده و از هم گسسته می گردد. ستاره شناسان این مرحله از خورشید را زیباترین مرحله حیات و یا در واقع پایان عمر آن می دانند. تکه تکه شدن ستاره به شکل فرم های توده ای گازی و ابری و معلق شدن آن ها در فضا به شکلی بی ارتباط با هم، می تواند تصویری رویایی، زیبا و البته غم انگیز ایجاد کند. این فرآیند نیز در حدود ۵۰ هزار سال به طول انجامیده و اگر انسان در آن زمان قادر به دیدن چنین تصویری باشد، ۵۰ هزار سال فرصت تماشای توده های گازی خورشید را در فضا و در مجاورت زمین خواهد داشت.

شاید در آن زمان از سیاره فعلی مان کوچ کرده و در کره ای دیگر اتفاقاتی که برای خورشید درخشان و گرمابخش امروزی، کره ی زمین، زحل و غیره می افتد را نظاره گر باشیم.