بازاریابی ویروسی چیست و چطور انجام می شود؟

بازاریابی ویروسی یا Viral Marketing نوعی از بازاریابی دنیای مدرن است که بیشتر از همه توسط استارت آپ ها به کار گرفته می شود. در حقیقت این استارت آپ ها هستند که به سمت چنین مدلی از بازاریابی کشیده شده و به واسطه ی کم هزینه بودن و نتیجه بخشی سریع؛ از مدل آن بهره مند می شوند.

بازاریابی ویروسی چطور عمل می کند؟

بازاریابی ویروسی با به کار گرفتن ابزاری، به جز چیزی که انتظارش را در خصوص آن محصول یا خدمات دارید؛ وارد عمل می شود. در واقع تبلیغات ویروسی درباره ی یک محصول یا خدمات، به گونه ای پیش می رود که مخاطب قرار گرفتن خود در بازار هدف را از پیش درک نمی کند.

به طور نمونه وقتی به تماشای آگهی های بازرگانی تلویزیونی می نشینیم؛ به طور کامل آگاه هستیم که در حال دیدن تبلیغات مستقیم برندها هستیم. اما زمانی که در فضای مجازی ویدئوهای کوتاه را مشاهده کرده و یا در صفحات اینستاگرام می چرخیم؛ چیزی از هول داده شدن به بازار هدف را احساس نمی کنیم.

شما مطالب جالب، خنده دار، اغراق آمیز و یا جنجالی و بعضا بسیار سخیف را مشاهده کرده و با اشتیاق آن ها را برای دیگران نیز می فرستید. این درست همان نقطه ای ست که ویروس بازاریابی شروع به انتشار کرده و تبلیغات شکل می گیرد. در بازاریابی ویروسی هوش مجازی و استفاده از فضای آنلاین، تمامی کاربران را به لشکریان سپاه تبلیغات برند تبدیل می سازد.

بازاریابی ویروسی بر پایه ظرفیت های فضای مجازی

همان طور که می دانید ظرفیت های فضای مجازی بی انتهاست و با وارد شدن به این فضا، می توان دست های پنهان را تا جایی که امکان دارد جلو برد. بازاریابی ویروسی بر پایه ظرفیت های فضای مجازی چیدمان خود را انجام می دهد. کافی ست سر نخ را ایجاد کرده و مسیر نشر و انتقال در شبکه های اجتماعی باز شود.

به این صورت هر یک از کاربران به شکل یک سفیر تبلیغاتی عمل کرده و به صورت کاملا ناخودآگاهانه به نشر و انتقال ماهیت تبلیغاتی که ظاهری مخاطب پسند دارد، می پردازند.

این محتوا می تواند یک موزیک بوده و یا در شکل یک سرگرمی ظاهر شود. مخاطب از این که تحت تبلیغات قرار گرفته، بی اطلاع مانده و تنها وجه برجسته شده ی مفهوم؛ که قطعا چیزی جز تبلیغات به نظر می رسد، را مشاهده می کنند.

البته تصور نکنید که بازاریابی ویروسی همزاد فضای مجازی ست، بلکه این نوع بازاریابی در اوایل دهه ی ۱۹۹۰ میلادی متولد شد. این نوع بازاریابی در ابتدای ظهور خود بر مبنای تبلیغات فرد و به فرد و دهان به دهان استوار شد. این نیز بسیار تاثیرگذار بوده و بارها بیشتر از تبلیغات مستقیم؛ به جذب و نگه داشتن مشتری ها منجر می گردید.

به ویژه اگر این تبلیغات توسط اشخاص شناخته شده و مشهور صورت می گرفت، اثربخشی آن به شکلی بسیار موثرتر جلوه گر می شد. به طور نمونه اگر یک برند لوازم بهداشتی را در درست بازیگر مشهور و مورد علاقه ی خود ببینید، گرایش بیشتری برای خرید و استفاده از آن پیدا می کنید!

کافی ست که روی ذهن یک نفر تاثیر گذاشته و به وی قبولانده شود که محتوای مورد نظر جذابیت کافی برای انتشار را داراست. او که از ماهیت جذاب آن هیجان زده است، انتشار را به چند نفر دیگر انجام داده و آن چند نفر نیز، با به چند نفر دیگر انتقال می دهند. این انتقال محتوای جذاب با هسته ی تبلیغاتی، درست مانند انتشار یک ویروس است. ویروس در بین جامعه دست به دست شده و هر روز افراد تازه ای را مبتلا می سازد.

مراحل به راه افتادن بازاریابی ویروسی

برای راه اندازی بازاریابی ویروسی باید مراحل زیر طی شود:

ارزش گذاری محتوای مورد بازاریابی با پوشش خبری، جنجالی و اجتماعی

در این مرحله از بازاریابی ویروسی محتوایی را که قصد بازاریابی و تبلیغ آن را داریم، به شکلی دیگر متحول ساخته و در واقع آن را تحت پوشش چیزی جذاب و گیرا برای جامعه تبدیل می سازیم.

انتخاب بخشی از جامعه که منطبق با پوشش باشد

قطعا بخش خاصی از جامعه پتانسیل بیشتری برای دریافت و انتقال این پوشش تبلیغاتی خواهد داشت. به طور مثال وقتی یک کلیپ دیدنی و جذاب خلق کرده و قصد تبلیغ برند پوشاکی را در آن داریم؛ جامعه ی جوان بهترین هدف برای پیدا کردن سرنخ ها و شروع دومینوی بازاریابی خواهد بود. در این جامعه کلیپ تولید شده به شکل یک ویروس رشد کرده و از دستی به دست دیگر جا به جا می شود.

دریافت بازخورد و ارتقا کمپین های تبلیغاتی

دریافت بازخورد از فضای مجازی شاید به سادگی صورت نگیرد، اما با رصد اتفاقاتی که در این فضا جریان دارد؛ می توان میزان موفقیت را سنجید.

تعداد کلیک ها در صفحات وب، بازدیدها در پیام رسان ها و دیگر اپلیکیشن های فضای مجازی، میزان اشتراک گذاری و … از معیارهای سنجش موفقیت کمپین تبلیغاتی ویروسی هستند.

با مشاهده ی بازخورد می توان نسبت به ارتقا محتوای ایجاد شده و مسیردهی آن به سمت دیگر نیز اقدام کرد.

ابزار بازاریابی ویروسی

از برترین ابزار بازاریابی ویروسی می توان به صفحات وب، اپلیکیشن های پیام رسان، اینفلوئنسر‌ها ، پیامک های ارسالی در سیم کارت ها، بلاگ ها و به طور کلی وبلاگ نویسی و … اشاره کرد.

با شکل گیری فضای مجازی، این نوع بازاریابی از فرم سابق خود که دهان به دهان بود فاصله گرفته و وارد مسیرهای دیجیتال گردید. به این صورت سرعت بازاریابی ویروسی و نشر آن نیز، افزایش چشمگیری پیدا کرده و از ابعاد مکانی و جغرافیایی فارغ شد.

رمز موفقیت بازاریابی ویروسی: شروع از نوک قله

در صورتی که بازاریابی ویروسی را از نوک قله آغاز کنید، احتمال موفقیت در کمترین زمان برایتان به وجود می آید. نوک قله به معنای استفاده از بستری پرمخاطب و باقدرت انتقال بالا است. به طور مثال حضور پیدا کردن در یوتیوب با نشر یک کلیپ جنجالی و جذاب، می تواند به سرعت بازدیدهای هنگفتی را به خود اختصاص داده و درست به شکل یک ویروس جهش یافته، نشر پیدا کند.

در اینجا یوتیوب به شکل سکوی پرتاب عمل کرده و در کوتاهترین زمان، محتوای تبلیغاتی خود را در دیگر بسترهای مجازی می یابید. حتی عده ای در این مسیر بی آن که خود مطلع باشند، محتوای شما را به اشکال دیگر تبدیل کرده و حتی ممکن است با نگاه طنزآلود به آن، در رسیدن به هدف کمکتان کنند.

نقش اینفلوئنسر‌ها در بازاریابی ویروسی

در مدت اخیر نقش اینفلوئنسرها در بازاریابی ویروسی به شدت پررنگ شده است. اینفلونسرها با داشتن بازدیدهای بالا و ارتباطات مجازی، به سرعت قادر به نشر تبلیغات بوده و در کمترین زمانی می توانند رفتارهای مشتریان را تغییر دهند.

تغییر نیاز به شکلی که مشتری آن را احساس نمی کند، موج جامعه را به سمت خرید یک کالا یا دریافت خدماتی خاص سوق می دهد.

امروزه مردم از خرید کالا و دریافت خدماتی که به شکل مستقیم تبلیغ شده، بیشتر دوری کرده و تبلیغ مستقیم دیگر به آن شکل پاسخگو نیست. اما بازاریابی هایی از جمله بازاریابی درونگرا و متکی به تولید محتوا و نیز بازاریابی ویروسی می تواند مشتریان را به شکل آهنربا جذب نماید.

مشتری که تصور می کند خود برند مورد نظر را کشف کرده و به جستجوی آن برآمده است، با اشتیاق نسبت به خرید اقدام کرده و خود را هدف تبلیغات نمی بیند.

معایب بازاریابی ویروسی

اما بازاریابی ویروسی در کنار مزایای آن، دارای معایبی نیز می باشد که باید به آن توجه کنیم.

مسیریابی نادرست

مسیریابی نادرست اولین چیزی ست که می تواند گریبان بازاریابی دیجیتال را بگیرد. در واقع ماهیت فضای مجازی همین است. وقتی شما در جایی ویروس تبلیغاتی خود را انتشار می دهید؛ مسیرگیری آن خارج از اراده تان خواهد بود. تنها کنترل زمانی شکل می گیرد که در حال راه اندازی و طراحی کمپین تبلیغاتی هستید. شما فقط می توانید در ماهیت چیزی که برای انتشار آماده می کنید، جامعه ی هدف خود را جای دهید. اما بعضا ممکن است این ویروس که باید آن را ویروس هوشمند بنامیم، تغییر جهت داده و به سمت جامعه مخاطبی حرکت کند، که به هیچ وجه نمی تواند در شکل خریدار ظاهر شود.

روی آوردن به تبلیغات سخیف

مشکل دیگری که اتفاقا در حال حاضر برخی برندهای بزرگ درگیر آن هستند، روی آوردن به تبلیغات ویروسی سخیف است. اگر کمی در صفحات مجازی به خصوص اینستاگرام بگردید، تبلیغات برندهای مشهور و خوشنام را در برخی از صفحات با محتوای سخیف و بدون کلاس اجتماعی مشاهده خواهید کرد. اگر چه این اینفلوئنسرها دارای بازدیدهای کلان هستند، اما با مشاهده برندهای معتبر در چنین صفحاتی از بی تناسبی آن ها شگفت زده می شویم.

این را باید جایی بدانیم که ویروس تبلیغاتی از هسته ی مادر جدا شده و به شکل نوزادی ناقص الخلقه رشد می کند.