صور فلکی از زمان های قدیم مورد توجه دانشمندان و فلاسفه قرار داشته و کشفیاتی در هر دوره درباره ی آن ها به دست آمده است.
در سرزمین های مختلف مردم به آسمان های نگریسته و صور فلکی را به اشکال حیوانات و مفاهیم گوناگون می یافته اند.
برای نخستین بار مردمی که در شرق مدیترانه زندگی می کردند، چیزی نزدیک به ۴۵۰۰ سال پیش، صور فلکی را با مرزبندی کردن آسمان بالای سر خود به شکل حیوانات و الهه های باستانی مشخص نمودند.
پس از آن مردم دیگر سرزمین ها از جمله بابلی ها، هندی ها، یونانی ها و رومی ها نیز به شناخت ستارگان آسمان و نامگذاری و مرزبندی آن ها روی آوردند.
ساکنان نیمکره ی شمالی ستاره های خاصی را مشاهده می کردند و از دیدن ستاره هایی که در نیمکره ی جنوبی جای داشتند، محروم می ماندند.
نخستین فردی که موفق شد تعداد زیادی از ستارگان را شناسایی کرده و آن ها را به شکل صور فلکی به هم مرتبط سازد، بطلیموس ستاره شناس یونانی- مصری بود.
بطلیموس ۴۸ صورت فلکی را شناسایی کرده و آن ها را با ترسیم اشکالشان ثبت کرد. جالب است بدانید که ۱۰۰۰ ستاره این ۴۸ صورت فلکی بطلیموسی را شکل می دادند.
اگر چه ساکنان کره ی زمین صور فلکی را نزدیک به هم و متصل می بینند، اما در واقع این صور از یکدیگر فاصله ی زیادی دارند.
۸۸ صورت فلکی
صور فلکی که در آسمان پرستاره ی بالای سرمان می بینیم به ۸۸ منطقه تقسیم شده اند. هر یک از این صور به وسیله ی بشر قالبی از یک اسطوره، حیوان یا شیء خاصی را بر دوش می کشد.
برخی از صورت های فلکی نسبت به دیگری مشهورتر هستند و به وسیله ی مردم جهان شناخته شده اند. به طور مثال دب اکبر یا خرس بزرگ با داشتن هفت ستاره پرنور از مشهورترین صور فلکی ست که برای سالیان سال دریانوردان جهت یابی خود را بر اساس آن انجام می داده اند.
صور فلکی در فرم ظاهری شبیه به یک کره مقعر که در اصطلاح ستاره شناسی به کره آسمان تشبیه می شود، جای گرفته اند. کره ی آسمان هر بیست و چهار ساعت یک بار از شرق به غرب زمین طی مسیر می کند. جالب است بدانید که شکل گرفتن ستاره های آسمان به فرم صور فلکی که هر یک تداعی کننده ی تصویری خاص است، تنها برای مردم زمین چنین صورتی دارد. اگر همین ستاره ها را از سمت دیگری از فضا بنگریم، فاصله ی صدها یا هزاران سال نوری آن ها از یکدیگر سبب می شود که هیچ تراکم یا همسوسازی نداشته باشند.
مشهورترین صور فلکی
مشهورترین صور فلکی شامل دوازده مورد زیر می شوند:
صورت فلکی حمل (قوچ، بره) Aries
صورت فلکی ثور (گاو نر) Taurus
صورت فلکی جوزا (دو پیکر) Gemini
صورت فلکی سرطان (خرچنگ) Cancer
صورت فلکی اسد (شیر) Leo
صورت فلکی سنبله (خوشه) Virgo
صورت فلکی میزان (ترازو) Libra
صورت فلکی عقرب (عقرب) Scorpios
صورت فلکی قوس (کماندار) Sagittarius
صورت فلکی جدی (بز) Capricorns
صورت فلکی دلو (آبریز) Aquarius
صورت فلکی حوت (ماهی) Pisces
منجمان این دوازده صورت فلکی را برج های فلکی می نامند و در واقع آن ها را پایه های آسمان می شناسند. دوازده صور فلکی نام برده شده در منطقه ای به نام منطقه ی البروج قرار دارند. منطقه ی البروج به شکل یک تونل که صور فلکی داخل آن جای گرفته اند، مسیر آسمان گنبدی شکل زمین را طی کرده است.
البته چینی ها سنت شکنی کرده و ۱۲ برج فلکی را به شیوه ی خود با ۲۸ صورت جایگزین کردند.
چطور صور فلکی و تولد انسان ها با هم یکی می شوند؟
تقویم خورشیدی بر پایه ی همین برج های فلکی دوازده گانه تعیین شده است. اما حتما شنیده اید که ماه تولد هر انسانی را با یکی از صور فلکی فوق یکی دانسته و آن صور فلکی را به ماه تولد وی نسبت می دهند. ماجرا از این قرار است که در هر ماه یکی از صور فلکی با جای قرار گرفتن خورشید در آسمان یکی ست. حتما می دانید که ستاره ها در هنگام طلوع خورشید و دیده شدن آن در آسمان نیز، در جای خود هستند و تنها به دلیل روشن بودن آسمان قابل رویت نمی باشند. با این حساب روز هنگام و زمان بالا آمدن خورشید در آسمان می توانیم یک صورت فلکی را با آن در تقارن بدانیم.
به این شکل زمان به دنیا آمدن هر فرد در هر ماهی را به صورت فلکی که در آن ماه با خورشید در تقارن بوده، مرتبط می دانند.
صور فلکی مربوط به دوازده ماه سال
صور فلکی مربوط به دوازده ماه سال به قرار زیر هستند:
صورت های فلکی بهار
صور فلکی بهار شامل سه صورت زیر می باشند:
فروردین: صورت فلکی حمل
اردیبهشت: صورت فلکی ثور
خرداد: صورت فلکی جوزا
صورت های فلکی تابستان
صور فلکی تابستان برای هر سه ماه فصل نیز مطابق زیر می باشند:
تیر: صورت فلکی سرطان
مرداد: صورت فلکی اسد
شهریور: صورت فلکی سنبله
صورت های فلکی پاییز
سه ماه پاییزی با صور فلکی زیر عجین هستند:
مهر: صورت فلکی میزان
آبان: صورت فلکی عقرب
آذر: صورت فلکی قوس
صورت های فلکی زمستان
و در نهایت سه ماه زمستانی نیز صور فلکی زیر را دارند. به ویژه در دی ماه بهترین زمان برای مشاهده ی صورت فلکی را در اختیار خواهید داشت. شکارچی یا جدی به واضح ترین شکل در این ماه در پهنای گنبد آسمان دیده می شود.
دی: صورت فلکی جدی
بهمن: صورت فلکی دلو
اسفند: صورت فلکی حوت
در وقت بهار صورت فلکی حوت (ماهی) از تقارن با خورشید عبور کرده و حمل (قوچ) وارد می شود. به همین علت است که مردم ایران زمین از عهد باستان سال خورشیدی جدید را با ماهی های قرمز رنگ کوچک جشن می گرفته اند.
پیمان جهانی صورت های فلکی
در سال ۱۹۳۰ ستاره شناسان و منجمان طی یک پیمان جهانی، مرزهای تعریف شده ای برای کره ی آسمانی تعیین کرده و هر صور فلکی را با نامی مشخص و غیرقابل تغییر به ثبت رساندند.
