زندگی ما چه بخواهیم و چه نخواهیم با مصرف آب گره خورده است و اگر نباشد با مشکلات بسیار زیادی مواجه خواهیم شد به راستی اگر آب کره‌زمین یا حداقل آب در دسرس ما به اتمام برسد چه خواهیم کرد. حتی افرادی که به تغییرات اقلیم باور دارند، منکر تغییرات آب‌وهوا هستند: احتمالاً شما بر این باورید که دنیای ما رو به پایان است، اما اثبات حقیقی این واقعیت دشوار است، چه فردی به این مسئله اعتقاد داشته و چه نداشته باشد، روزی خواهد مرد. نمونه‌های بالعکسی وجود دارند و شما نیز ممکن است یکی از آنها باشید؛ ای‌تان هاوک در فیلم First Reformed (اولین اصلاح شده) نمونه دیگری است.
اما بیشتر ما هنوز هم در خواب هستیم، مهم نیست چند مقاله طولانی ترسناکی خوانده‌ایم. تحولی که احتمالاً همه چیز را به حقیقت تبدیل خواهد کرد: پایان منبع آب قابل شرب زمین. سؤالی که مطرح می‌شود این است که چه زمانی این اتفاق روی خواهد داد و این همان سؤالی است که با کمک تعدادی از کارشناسان برای سؤالات این هفته سایت انتخاب نموده‌ایم.
مگان کونار
استادیار، مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه ایلینویز در کمپین اوربانا، که تحقیقات‌اش بر روی هیدرولوژی، علوم زیست محیطی و اقتصاد متمرکز است.
در کل آب سیاره تمام نمی‌شود. با این حال، ممکن است برخی مناطق خاص با کمبود آب مواجه شوند – زمانی که منابع آب ساخته شده‌شان قادر به تأمین متناوب آب برای مدت‌های طولانی نباشند.
مصارف آب خانگی (مانند نوشیدن، پخت‌وپز و حمام کردن) در اکثر مناطق در معرض خطر نیستند. با این حال، مصارف آب کشاورزی باید با افزایش تقاضاها از سوی سایر مصرف کننده‌های آب و تغییر الگوهای اقلیمی سازگار باشند. تاکنون کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف کننده (از نظر برداشت و مصرف) در سراسر جهان است. در حال حاضر، بسیاری از تولیدات کشاورزی در سراسر جهان به استفاده ناپایدار از سفره‌های آب زیرزمینی متکی هستند. زمانی که این ذخایر آب‌های زیرزمینی دیگر از نظر اقتصادی قابل دسترسی نباشند، احتمالاً لازم باشد که این محصولات در موقعیت‌های دیگری رشد یابند.
به این مفهوم که زنجیره‌های تأمین از تمام انواع – و به ویژه کالاهای پرآب – باید ریسک آب را تشخیص داده و در نظر گیرند. ریسک آب شامل کاهش طولانی مدت منابع آب محلی و خطرات آب (مانند خشکسالی و سیل) است که بر تولید در کل زنجیره تأمین تأثیرگذار می‌باشد. ریسک آب همچنین ممکن است بر روی توانایی برای حمل و نقل کالاها در زنجیره تأمین از جمله سیل یا خشکسالی که مسیر رودخانه را مختل می‌سازد، تأثیر گذارد.
معمای آب
مهندسان، مدیران و سیاست‌گذاران منابع آب با یک معما مواجه هستند. انتظار می‌رود که ناامنی آب و خطرات در آینده افزایش یابد که توسعه زیرساخت را برای مدیریت این ریسک‌ها بیش از پیش مهم‌تر می‌سازد. با این حال، در مورد طبیعت آینده و هزینه‌های این ریسک‌های آبی بلاتکلیفی وجود دارد. این بلاتکلیفی در کمبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت بحرانی سهیم است.
مصارف آب کشاورزی باید با افزایش تقاضاها از سوی سایر مصرف کننده‌های آب و تغییر الگوهای اقلیمی سازگار باشند
پیتر گلیک
دانشمند آب و اقلیم، بنیان‌گذار موسسهPacific ، همکار مک آرتور ، عضو آکادمی ملی علوم ایالات‌متحده و برنده اخیر جایزه کارل ساگان برای محبوبیت علمی
من طی سال‌ها یاد گرفته‌ام که برای پاسخ دادن به این سؤال مهم حتی اگر سؤال کاملاً درستی نباشد، تلاش کنم.
در اینجا این‌گونه است: ما (جهان، ایالات‌متحده یا حتی جوامع محلی) به معنای واقعی با فقدان آب مواجه نخواهیم شد. آب یک منبع تجدید پذیر است که از طریق انبارهایی (مانند دریاچه‌ها، آب‌های زیرزمینی و اقیانوس) و جریان‌ها (مانند بارش، رودخانه‌ها و تبخیر) به گردش درمی‌آید و امروزه به‌اندازه‌ی میلیاردها سال قبل بر روی این سیاره آب زیادی وجود دارد. اما ما در واقع با بحران آب یا بسیاری از بحران‌های مختلف مربوط به فشارهای ناشی از رشد جمعیت، افزایش تقاضا برای آب، محدودیت‌های اوج آب در منابع، آلودگی آب با ضایعات انسانی و صنعتی، تخریب زیست‌محیطی و مخصوصاً مصرف ناپایدار یا سوءاستفاده از آب مواجه هستیم.
و داستان‌های نگران‌کننده زیادی در رسانه‌ها درباره شهرها یا جوامع یا جمعیت‌های آسیب‌پذیری می‌شنویم که آبشان رو به اتمام است – منظور ما در واقع این است که آنها تأثیرات بیشتر و بیشتری از خشکسالی‌ها و کمبودهای بیشتر را با افزایش تقاضا برای آب در مقابل محدودیت‌های منابع تجدید پذیر تجربه می‌کنند.
افزایش دما و تقاضا برای آب
ما برخی رودخانه‌ها مانند کلرادو، رودخانه زرد در چین یا نیل را از جریان‌های تجدید پذیرشان کاملاً خشک می‌کنیم، طوری که به‌جز در طول سال‌های غیر معمول مرطوب دیگر به دریا نمی‌رسند. ما بر آب‌های زیرزمینی چیره می‌کنیم، سریع‌تر از آنچه طبیعت آب را مجدداً پر کند، آن را پمپاژ می‌کنیم و باعث افت سطوح آب، خشک شدن چاه‌ها و نشست زمین و متراکم سازی آن در منطقه‌هایی مانند جاکارتا، دره مرکزی کالیفرنیا و مناطق بزرگی در هند و جنوب آسیا می‌شویم. و امروزه که انسان‌ها به سرعت در حال تغییر اقلیم هستند، با افزایش دما و تقاضا برای آب، تغییرات در الگوهای بارش باران و برق و بدتر شدن میزان سیل و خشکسالی مواجه می‌شویم. ما به طور فزاینده‌ای با زیرساخت آب قدیمی و مؤسسات متروک تأسیس شده در قرن نوزدهم و بیستم در دنیای تغییر اقلیم قرن بیست و یکم زندگی می‌کنیم.
به‌طور خلاصه، سیستم آب ما از تعادل خارج شده است. ما در محدودیت‌های طبیعی با ارزش‌ترین منابع تجدید پذیرمان زندگی نمی‌کنیم و اگر نتوانیم رویکرد پایدارتری داشته باشیم، اکثر جوامع و اکوسیستم‌ها با افزایش کمبود، آلودگی و قطعی آب مواجه خواهند شد.
آینده‌ای مثبت برای آب
خبر خوب اینکه مسیری به آینده مثبت برای آب وجود دارد، مسیری نرم برای آب که می‌تواند از نیازهای انسان‌ها و محیط طبیعی در محدوده‌های منابعمان پشتیبانی کند. مسیر نرم ما را ملزم می‌کند که برای تأمین آب سالم و فاضلاب برای همه تلاش کنیم (اهداف توسعه پایدار). به گسترش تأمین آب از طریق یافتن منابع غیر سنتی آب مانند پاک‌سازی و استفاده مجدد از آب پیشرفته، آب طوفان کاراتر و نمک‌زدایی ادامه دهیم (همان‌طور که در منطقه‌هایی مانند سنگاپور کالیفرنیا، اسرائیل و غیره مشاهده می‌کنیم). بهره‌وری و کارایی مصرف آب فعلی را بهبود دهیم
به این ترتیب که غذاها و کالاها و خدماتمان را با آب خیلی کمتر توسعه دهیم (همان‌طور که با سیستم‌های آبیاری دقیق مدرن، لوازم و صنایع کارآمدتر در مصرف آب و تلاش برای جذب مجدد و جلوگیری از نشتی‌ها مشاهده می‌کنیم؛ از اکوسیستم‌های طبیعی با صراحت حفاظت کنیم و آب را برای محیط زیست تضمین کنیم (مانند تلاش‌ها برای پر کردن آب رودخانه کلرادو یا تضمین حداقل جریان‌های زیست‌محیطی برای تالاب‌ها و شیلات)؛ تصدیق کنیم که دسترسی به آب و فاضلاب یک حق انسانی است و همچنین ابزارهای اقتصادی هوشمندی برای کمک به اقتصاد، مدیریت و استفاده مؤثر از آب توسعه دهیم و در نهایت مؤسساتمان را جهت مدیریت پایدار آب بهبود دهیم.
هیچ راه‌حل ساده‌ای برای حل مشکلات آبی‌مان وجود ندارد، در حالی که استراتژی‌های خلاقانه و موفقی برای جلوگیری از تمام شدن آب و تداوم به تأمین هرچه بهتر تمام نیازهای انسان و محیط‌زیست با وجود محدودیت‌های منابع طبیعی این سیاره وجود دارد.
ما در محدودیت‌های طبیعی با ارزش‌ترین منابع تجدید پذیرمان زندگی نمی‌کنیم و اگر نتوانیم رویکرد پایدارتری داشته باشیم، اکثر جوامع و اکوسیستم‌ها با افزایش کمبود، آلودگی و قطعی آب مواجه خواهند شد.
مارک دبلیو لچولایر
معاون رئیس‌جمهور و مدیر ارشد محیط‌زیست برای آب آمریکایی، بزرگ‌ترین شرکت آب و فاضلاب با تجارت عمومی در ایالات‌متحده
آب ما به اتمام نخواهید رسید. آنچه زمین را توصیف می‌کند این است که زمین به دلیل وجود اقیانوس‌هایش به رنگ آبی است. ۹۷ درصد از آب‌های روی زمین در اقیانوس‌هاست. ۲% در یخ است؛ تنها حدود ۱% در دسترس است – یعنی در اقیانوس یا توده‌های یخی نیست. و حتی از این مقدار بخش عمده آن در زیرزمین است و مقداری از آن در مواد معدنی یافت می‌شود، بنابراین واقعاً تنها درصدی از آنچه که ما امروزه به‌عنوان آب استفاده می‌کنیم، است – آب‌های سطحی از دریاچه‌ها و رودخانه‌ها یا آب‌های زیرزمینی از چاه‌ها. تجربه ما در مورد آب تنها بخشی از آنچه که در دسترس است، می‌باشد. در بیشتر مواقع، آب مصرف نمی‌شود. شما می‌توانید آب را به هیدروژن و اکسیژن تجزیه کنید، اما اکثراً آب بازیافت می‌شود – این‌گونه نیست که یک بار از آن استفاده کنید و از بین برود.
بنابراین ما –جهان ما – بدون آب نخواهد ماند. در اصل، آب یک مسئله محلی است. ممکن است من جایی که در آن هستم، آب نداشته باشم، مهم نیست که اقیانوسی از آن داشته باشیم، من هنوز هیچ ندارم، بنابراین این یک مشکل به حساب می‌آید. ما قطعاً شاهد این هستیم که در شهرهای بزرگ خاصی در سراسر جهان، این مسئله در حال تبدیل شدن به بحران بزرگی است. تغییر اقلیم واقعاً در مورد تغییر آب است – در برخی منطقه‌ها اقلیم مرطوب‌تر می‌گردد و سیل‌های بیشتری خواهیم داشت؛ در برخی منطقه‌ها، اقلیم خشک‌تر می‌گردد و خشکسالی خواهیم داشت و بنابراین، این یک مشکل اساسی به حساب می‌آید.
فقدان آب آشامیدنی
به این مفهوم، ممکن است آب داشته باشیم، ولی آب تمیز نداشته باشم، آب آشامیدنی نداشته باشم و بنابراین، قادر به تصفیه آب بودن، بخش دوم این مسئله است. و امروزه فناوری‌هایی وجود دارد – فناوری‌هایی برای تصفیه آب‌شور داریم تا بتوانیم آب را قابل شرب سازیم. اما این سؤال پیش می‌آید که آیا می‌توانیم از عهده آن برآییم؟
ما نفت را از سراسر جهان – از عربستان صعودی – حمل می‌کنیم، ولی برای آن سه دلار به ازای هر گالن پرداخت می‌کنیم. می‌توانیم این کار را برای آب نیز انجام دهیم، اما به نظر شما اکنون یک بطری آب گران است، ولی حتی در آینده گران‌تر نیز خواهد شد. بنابراین، راه حل‌ها و تکنولوژی‌هایی وجود دارند، ولی سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا می‌توانیم آب آشامیدنی تمیز و امنی را با قیمت مناسب برای مردم در سراسر جهان تأمین کنیم؟ و این مورد ممکن است در برخی منطقه‌ها سخت باشد.
حمل آب پرهزینه است – آب سنگین است، وزن هر گالن آب بیش از هشت پوند است، بنابراین جابجایی آن گران است. در واقع، وقتی به یک بطری آب فکر می‌کنید، وقتی از فیجی، جزیره‌ای در اقیانوس آرام آب می‌آورید، وقتی در مورد هزینه انتقال این همه آب فکر می‌کنید و وقتی در مورد نحوه حمل و نقل آن فکر می‌کنید، مسائل اصلی در مورد آب هستند. آب رایگان است و ممکن است با توجه به اینکه انرژی مصرف شده در انتقال آب منجر به گازهای گلخانه‌ای می‌شود که عامل تغییر اقلیم است و چرخه آب را شدیدتر می‌سازد، خیلی پایدار نباشد. بنابراین، شما نیاز به نگاهی کلی به این مسئله دارید.
تامین آب با تکنولوژی
تکنولوژی‌هایی وجود دارند که می‌توانند آب را تأمین کنند – می‌توانند رطوبت موجود در هوا را خشک کنند، آن را متراکم کرده و آب آشامیدنی تهیه کنند. این مورد خیلی زیاد نیست، ولی احتمالاً کافی است که شما به خاطر کمبود آب نمی‌میرید، اما نخواهید توانست به باغچه‌تان آب دهید یا ماشینتان را بشویید. بنابراین، سؤال نهایی این است که به چه میزان آب نیاز دارید؟ آیا فقط در حدی نیاز دارید که زنده بمانید، آیا در حد کیفیت زندگی‌تان که انتظار دارید، نیاز دارید؟
به نظرم نتیجه نهایی این است – مردم باید نگرششان را در مورد آب تغییر دهند و بدانند که منبع با ارزشی است. اخیراً پنجمین سالگرد چالش سطل یخ را جشن گرفتیم – به این علت این کار را انجام دادیم که آب بی‌اهمیت (ناچیز) است، اما این اگر تمام آبی باشد که برای زنده ماندن دارید، دیگر آن را هدر نمی‌کنید، بنابراین، این نوعی تغییر نگرش‌ها است. شاید ارزش دادن به آب به طرز دیگری نسبت به آنچه که امروز انجام می‌دهیم، پاسخ نهایی باشد.
ممکن است آب داشته باشیم، ولی آب تمیز نداشته باشم، آب آشامیدنی نداشته باشم
استفانی تاتگه
تحلیلگر خدمات اکوسیستم در موسسه آب شیرین
جمله‌ای در مدیریت منابع وجود دارد که می‌گوید: “شما نمی‌توانید آنچه را که نمی‌توانید اندازه‌گیری کنید، مدیریت کنید”. بر اساس این منطق، نمی‌دانیم که چه زمانی آب تمام خواهد شد، زیرا نمی‌دانیم که در حال حاضر چه مقدار آب مصرف می‌کنیم. ما به عنوان یک جامعه، باید مصرف آب خود را با دقت بیشتری ردیابی کنیم. به عنوان نمونه، در کالیفرنیا، TFT برای توسعه سیستم‌های خودکار تلاش می‌کند که بر کیفیت و کمیت آب شیرین بر اساس تغییرات موجود در کاربری اراضی، آب‌وهوا، فرایندهای انسانی، پروژه‌های بازسازی و غیره نظارت دارد.
گوگل، اپل، آمازون، اوبر: شرکت‌هایی مانند اینها به نوآوری، کارایی و موفقیت رسیده‌اند. حفاظت از آب شیرین چندین بار در شرایط یکسان شناسایی می‌شود؟ متأسفانه، حفاظت از آب شیرین معمولاً به عنوان یک نبرد باخت در نظر گرفته می‌شود که با آرمان‌های خوب ولی در نهایت عدم دستیابی به ایده آل‌های کارا همراه است. لازم نیست این‌گونه باشد؛ در واقع، اگر بخواهیم اقتصادمان را حفظ کنیم، چه رسد به سلامتی یا کره زمین، نمی‌تواند این‌گونه باشد.
TFT درس‌هایی را از سازمان‌هایی با تکنولوژی و تأثیر بالا در سطح جهان کسب می‌کند تا به نفع محیط‌زیست باشد. حفاظت کمّی رویکردی است که فراتر از روند مبتنی بر گذشته تا آینده‌ی نتیجه محور است. و در مورد تضمین هر تبدیل اقدام به پیامد مثبتی برای محیط‌زیست است که در آن از بهترین اقدامات تجارت‌ها و سازمان‌های بخش اجتماعی برای بازیابی وضعیت منابع طبیعی استفاده می‌شود.