امروزه توانایی نوشتن و صحبت کردن به زبانهای مختلف به یکی از مهارتهای غیرقابل انکار در کشور ما تبدیل شده است به شکلی که والدین از همان نوزادی، کودکانشان را با زبانهای خارجی مختلف آشنا میکنند و یا حتی در سنین بالاتر آنها را در کلاسهای زبانهای مختلف ثبتنام میکنند تا بتوانند به چند زبان مختلف صحبت کنند. یادگیری چند زبان احساس نیازی است که امروزه افراد زیادی در وجود خود حس نموده و سعی در دنبال کردن آن دارند اما در این بین برخی افراد زبانهای دیگر را خیلی سریعتر یاد میگیرند و به اصطلاح گویا استعداد بیشتری برای یادگیری زبان دارند. در این بخش به بررسی این موضوع میپردازیم. و عوامل موثر در یادگیری زبان را خواهیم شناخت. پس اگر ازجمله افرادی هستید که سخت یک زبان جدید را یاد میگیرید با ما همراه باشید.
برخی افراد زبانهای دیگر را بدون هیچ تلاشی مانند آفتابسوختگی و سرماخوردگی از طریق غوطهوری ساده در جو موردنظر فرا میگیرند. در مقابل برخی افراد وجود دارند که با وجود صرف کردن زمان زیادی در کلاسها، از فراگیری زبانهای دیگر عاجز میمانند. اما سوالی که مطرح میشود این است که دقیقاً چه چیزی به گروه اول اجازه میدهد یا آنها را قادر میسازد تا بهراحتی بتوانند به زبانهای اسپانیایی و آلمانی بخوانند و بنویسند، درحالیکه بقیه تنها در تلاش برای فراگیری یک زبان هستند. به همین منظور ما برای روشن شدن این موضوع به تعدادی کارشناس زبان مراجعه کردهایم.
آرتورو هرناندز
استاد توسعه علوم عصبی، رفتاری و شناختی و مدیر آزمایشگاه عصبی دوزبانه در دانشگاه هیوستون و نویسنده کتاب ” مغز دوزبانه”.
افراد وقتی زبان دوم را یاد میگیرند کاملاً کنترل نمیشوند – بخش اعظم آن محیطی است. شواهد نشان میدهند که درصورتیکه در دوران جوانی بتوانید زبان دوم را یاد بگیرید، امکان یادگیری زبان سوم و چهارم برای شما بسیار راحتتر است. اما سوال بزرگی که مردم میپرسند این است: چه چیزی در کنترل من است؟
برای یادگیرنده زبان بعدی، تحقیقات نشان میدهند، آنچه که بهطور فزایندهای اهمیت مییابد، گوش دادن موزیکال است. وقتی مردم از من سؤال میکنند “چرا من در یادگیری یک زبان دیگر اینقدر مشکل دارم؟” از آنها میپرسم “آیا میتوانید آهنگ تولدت مبارک را بخوانید؟”. بهطور حتم، افرادی که در یادگیری یک زبان دیگر مشکل دارند، نمیتوانند با صدای آواز بخوانند. این مسئله مربوط به توانایی ایجاد تفاوت صوتی در زبان خارجی است. میتوانید تفاوت را در یک نوت تشخیص دهید – میتوانید آن را بشنوید. همچنین میتوانید تفاوت بین، “D” در انگلیسی (مانند ” dead’ ” یا ” door’”) و صدای D در زبان اسپانیایی را تشخیص دهید، که تقریباً شبیه به ” th’ ” است (مثل “the”) اما نه کاملاً.
مایکل ارارد کتابی به نام Babel No More درباره آنچه فراگیران زبانهای چندگانه میآموزند، نوشته است. وی خاطرنشان کرده است که این افراد هم بهخوبی گوش میدهند و هم توانایی تفکر انتزاعی در مورد گرامر را دارند. در همین حال افرادی که شنوایی موزیکال خوبی ندارند، لهجههای قویتری دارند، اما ممکن است ازلحاظ گرامری قدرت بالایی داشته باشند. زبان آموزان خوب میتوانند بهطور انتزاعی در مورد قوانین صحبت کنند. درعینحال، آنها احساس خوبی نسبت به زبان دارند و میتوانند آنچه را که بهصورت شهودی صحیح و نادرست بیان میشود، بشوند.
فراگیران زبانهای چندگانه…هم بهخوبی گوش میدهند و هم توانایی تفکر انتزاعی در مورد گرامر را دارند.
آلیسا فری
مدرس ارتباطات انسانی، توسعه و شنوایی، دانشگاه منچستر
به عنوان یک محقق توسعه زبان، واضحترین پاسخ برای من این است که سن عامل اصلی در یادگیری زبانهای بیشتر برای افراد است. هرچه جوانتر باشید وقتی شروع به یادگیری یک زبان جدید میکنید، در آن زبان هم بهتر خواهید بود و هم بومیتر به نظر خواهید رسید. یکی از دلایل این امر آن است که درواقع طیف عظیمی از صداهای زبانی وجود دارد که انسانها قادر به تولید آن هستند، اما هر زبان معینی فقط از زیرمجموعه کوچکی از این صداها برای ساختن کلمات استفاده میکند (بهعنوانمثال انگلیسی ۴۰ صدای متفاوت دارد). این افراد در ابتدا نسبت به همه این موارد کاملاً حساس هستند، آنها میتوانند تفاوت بین این صداها را بهراحتی درک نمایند.
اما هنگامی که آنها شروع به یادگیری زبان خود میکنند، فقط روی مهمترین صداها تمرکز میکنند. بدین ترتیب دیگر به تمایز بین این صداها توجهی نکرده و اقدام به تولید صداهایی میکنند که در محدوده زبان خودشان است. این بدان معنی است که هرچه پیرتر میشوید، انتخاب و استفاده از صداهایی که در زبان مادری شما وجود ندارد، سختتر میشود. علاوه بر این تفاوتهای سنی در یادگیری مواردی مانند قوانین دستوری، در مورد چگونگی سازماندهی و استفاده از کلمات در یک زبان مشاهده میشوند. یک زبان هرچه زودتر آموخته شود، احتمال خطای دستوری توسط فرد کاهش مییابد. بهعنوانمثال برخی از زبانها، مانند ایتالیایی در مقالات بیشتر از (“the”) استفاده میکنند. فردی که بعداً زبان دیگری میآموزد، احتمال خطاهای دستوری بیشتری برای او وجود دارد و در یادگیری قوانین دستوری با مشکل مواجه میشود.
یادگیری زبان در جوانی
این مسئله نشان میدهد که افراد جوان دارای مزیت بیشتری برای یادگیری زبانهای مختلف هستند. اما به نظر میرسد که یادگیری چند زبان در جوانی نیز بر چگونگی یادگیری زبانهای اضافی تأثیر میگذارد. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد افرادی که در حال حاضر دوزبانه هستند، در یادگیری زبان دیگر نسبت به تکزبانهها سریعتر و کارآمدتر هستند. دلیل این امر داشتن دانش متنوعتری مربوط به زبان جدید و یا داشتن مهارتهای توسعه یافته برای سویچینگ بین زبانهای مختلف است. بنابراین، به نظر میرسد هم جوان بودن و هم دوزبانه بودن، امکان یادگیری زبانهای بیشتر را بسیار راحتتر میکند.
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد افرادی که در حال حاضر دوزبانه هستند، در یادگیری زبان دیگر نسبت به تکزبانهها سریعتر و کارآمدتر هستند. دلیل این امر داشتن دانش متنوعتری مربوط به زبان جدید و یا داشتن مهارتهای توسعه یافته برای سویچینگ بین زبانهای مختلف است.
جوشوا هارتشورن
استادیار، روانشناس، کالج بوستون و مدیر آزمایشگاه یادگیری زبان
دو عامل مهم وجود دارد که بر تعداد زبانهایی که میتوان یاد گرفت تأثیر میگذارند: محیط و سن. افرادی که در محیط یک زبان خاص غوطهور میشوند آن را خیلی بهتر یاد میگیرند. هم کلاسهای خوب وجود دارند و هم کلاسهای بد، اما آنچه که مهم است، قرار گرفتن در محیط زبان موردنظر است. تأثیر محیط از تمرین روزانه و واقعی بسیار زیادتر است. با توجه به سن: کودکانی که بهویژه در محیط زبان موردنظر قرار میگیرند بهخوبی زبان جدید را یاد میگیرند.
کودکانی که در جوامع چندزبانه بزرگ میشوند (جایی که به زبانهای متفاوتی صحبت میشود و باید همه آنها را بشناسند) همه زبانها را خیلی خوب و بدون لزوماً هرگونه دستورالعمل صریحی یاد میگیرند. بنابراین اگر میخواهید توصیه من در مورد یادگیری بسیاری از زبانها را انجام دهید: با افرادی که به آن زبانها صحبت میکنند، در ارتباط باشید. فراتر از این موارد، تنوع چشمگیری از یک فرد به فرد دیگر وجود دارد، اما سن و محیط دارای بیشترین تأثیر بر روی یادگیری زبان جدید هستند.
اگر میخواهید توصیه من در مورد یادگیری بسیاری از زبانها را انجام دهید: با افرادی که به آن زبانها صحبت میکنند، در ارتباط باشید.
امیلی سابو
دانشجوی دکتری، زبانشناسی دانشگاه میشیگان.
چندین فاکتور وجود دارد که تعیین میکند فرد چگونه یک زبان اضافی را یاد میگیرد. اولین و مهمترین مورد، انگیزه است. دوزبانهها به دو دسته تقسیم میشوند: انتخابی و محیطی. افراد دوزبانه انتخابی کسانی هستند که بهمنظور اشتغال و یا افزایش قابلیتهای خود در مدارس و یا دانشگاهها زبان جدید یاد میگیرند. افراد دیگر که بهصورت محیطی زبان دیگری را یاد میگیرند کسانی هستند که به کشور دیگری مهاجرت میکنند و باید برای صحبت کردن و ایجاد ارتباط با افراد زبان آنجا را یاد بگیرند. عامل دوم سن اکتساب زبان است. هرچه زودتر زبان دوم را یاد بگیرید، در آن بهتر خواهید بود. ما میدانیم که بچهها در یادگرفتن زبانهای جدید بهتر هستند. کودکان دوزبانه بهاحتمالزیاد یک زبان اضافی را سریعتر یاد میگیرند، زیرا آنها بیشتر در معرض روشهای مختلفی هستند که گرامر و واژگان زبانهای مختلف را رمزگذاری میکنند.
بهعنوانمثال در زبان یونانی دو کلمه اصلی برای رنگ آبی وجود دارد. عصبانیت در دوره یادگیری زبان یک دوره بحرانی است که بهصورت گستردهای وجود دارد. بااینحال، برخی از مطالعات نشان دادهاند، نوزادانی که در معرض تنها یک زبان قرار دارند، در تشخیص صداهایی که خارج از زبان آنها است، مشکل دارند. عامل مهم دیگر پشتیبانی نهادی برای یادگیری زبان است. در بسیاری از ایالتهای ایالاتمتحده، یادگیری زبان دوم واقعاً اولویت ندارد.
انواع مختلف آموزش دوزبانه
از دیدگاه بالا به پایین، آنچه که اهمیت زیادی دارد، دورههایی است که یک مدرسه ارائه میدهد. برای مثال آیا مدارس فقط اسپانیایی یا چینی را ارائه میدهند یا برنامه آموزش دوزبانه دارند؟ آیا مدارس فقط بهصورت موضوعی زبان اسپانیایی را آموزش میدهند یا آموزش آنها یک برنامه واقعی دوزبانه است که در آن آموزش ریاضی به زبان چینی یا اسپانیایی انجام میشود؟ به نظر من انواع مختلف آموزش دوزبانه، بهطور چشمگیری راه را برای دستیابی به زبان دوم تغییر میدهد.
افرادی که بهصورت محیطی زبان دیگری را یاد میگیرند مجبور هستند سریعتر زبان را فراگیرند.
نتیجهگیری:
یادگیری زبان دوم در سنین پایینتر باعث میشود تا زبانهای دوم و سوم را نیز به راحتی بتوان فرا گرفت از سوی دیگر علاوه بر سن باید فاکتور بعدی را برای یادگیری زبان قرار گرفتن در محیط دانست بنابراین برای فراگیری زبان میبایست در محیط آن زبان قرار گرفت و این به این معنا نیست که شما به کشور مورد نظر سفر کنید و صرفاً با ایجاد شرایط محیطی مناسب نیز میتوان زبان را بهتر درک کرد در این خصوص فیلمها و آهنگهای ساده میتوانند به شدت مفید و موثر واقع گردند. پس اگر به دنبال یادگیری زبان جدیدی هستید وقت را تلف نکنید و همین امروز شروع کنید زیرا سن یکی از عوامل مهم در یادگیری زبان است.
پاسخ دهید