برای یادگیری بیشتر در مورد رفتار سگهای خود و آنچه میتوانیم انجام دهیم تا بهترین زندگی ممکن را داشته باشند باید به گوشهای سگ بیشتر توجه کنیم. به نحوه استفاده سگها از حواس مختلف خود و آنچه قادر به انجام آن هستند توجه دقیق تری داشته باشیم. مارک بکوف پروفسور زیست شناسی و زیست شناسی فرگشتی از دانشگاه کلورادو و عضو انجمن رفتارشناسی حیوانات در این مقاله از گوشهای سگها میگوید که نه تنها برای شنیدن آنچه در اطرافشان اتفاق میافتد، بلکه برای ارسال پیامهای مختلف به دیگر سگها و انسانها از آن استفاده میکنند. در ادامه با آراد مگ همراه باشید.
گوشهای سگ
گوشهای سگها شکلهای زیادی دارند در اندازههای دراز و کوچک، پشمالو و نرم و سفت، و همه تغییراتی که بین آنها وجود دارد، به طرز شگفت آوری به عنوان یک محرک عمل میکنند. بیش از ۱۸ ماهیچه به تنهایی لاله گوش (یا earflap) را کنترل میکنند که این امکان را میدهد تا حرکات ظریف گوشها را در شنیدن صداها و واکنش به آنها کنترل کند. سگها گوشهای خود را برای تسهیل شنوایی حرکت میدهند؛ هر صاحب سگ، گوشهای تیز سگ خود را هنگامی که متوجه چیز خاصی میشود در حالی که ناگهان آنها را بلند کرده دیده است. گوشهای بزرگ و ایستاده به سگها اجازه میدهد تا صداها را با بهترین کیفیت دریافت کنند. ماهیچههای گوش همچنین به سگها این امکان را میدهند تا گوشها را چون پریسکوپی به کار گیرند و مسیر صوتی را ردیابی کنند.
اگر به گوشهای سگ در حین شنیدن صدا دقت کنید، به احتمال زیاد اطلاعاتی را درباره محیط اطرافمان جمعآوری خواهیم کرد که قبلا به آنها توجه نمیکردیم. مارک بکوف هنگام پیاده روی در کوههای اطراف، همیشه به گوشهای سگ خود دقت میکرد، این مورد درباره تمامی حیوانات صادق است. هنگامی که شیرکوهی، خرسهای سیاه و یا شکارچیان بالقوه دیگری که در اطراف پرسه میزنند، گوشهای سگ تیز میشود و بینی آنها اغلب به سمت بالا متمایل خواهد شد. او این واکنشها را به عنوان علامتی میپنداشت که زمان آن رسیده است که همه به سرعت به خانه بازگردند.
حس شنوایی سگها بسیار حساستر از انسانها است و میتوانند صداهای آرامتر را هم تشخیص دهند. حساسیت حس شنوایی آنها حدود چهار برابر بیشتر از ما است، بنابراین چیزی که ما آن را از فاصله ۲۰ فوتی میشنویم، یک سگ میتواند از فاصله ۸۰ فوتی بشنود. آنها همچنین چیزهای زیادی را میشنوند که ما قادر به شنیدن آنها نیستیم. سگها صداهایی با فرکانس بالاتر را هم میشنوند. از دادههای موجود، دانشمندان بیان میکنند که سگها در فرکانسهای بالا به اندازه ۶۷۰۰۰ سیکل در ثانیه (هرتز هم نامیده میشود) قابلیت شنوایی دارند در حالی که انسانها فرکانسها را تا ۶۴۰۰۰ سیکل در ثانیه میشوند. این به این معنی است که صداهایی هستند که برای ما غیرقابل شنیدن اما برای سگهای کاملا قابل شنیدن است. به عنوان مثال، آنها میتوانند صدای بلند موشهایی را که در داخل دیوارها و یا در جنگل پرسه میزنند را بشنوند. هم چنین برخی از وسایل الکترونیکی در خانههای ما صداهای فراوانی با فرکانس بالا منتشر میکنند که ما متوجهاش نمیشویم، اما میتواند برای سگها آزار دهنده باشد.
سگها چطور از گوشهای خود استفاده میکنند
تحقیقات اصولی کمی در مورد نحوه استفاده سگها از صدا و شنوایی آنها در تعامل با جهان و در برخورد با مردم و دیگر سگها انجام شده است. میدانیم که سگها صداهای مختلفی از جمله خرناس، پارس، ناله، زوزه، جیغ زدن، و غرغر کردن را تولید میکنند، اما دانشمندان کاملا درک نمیکنند که این عملکرد آواهای صوتی مختلف در تعامل با دیگران چطور عمل میکند. همچنین ما نمیدانیم که کدام جنبههای ارتباط صوتی به طور خاص برای تسهیل تعاملات اجتماعی با انسانها تکامل یافته است. به عنوان مثال، سگها تنها گونه سگ سانان هستند که به طور مرتب پارس میکنند، شاید به طور شگفتانگیزی! هنوز همه چیز را در مورد آنچه که سگها سعی میکنند با پارس خود بگویند، نمیدانیم. دادههای مقدماتی همچنین نشان میدهند که به نظر میرسد سگها “میخندند”. در حین بازی، سگها نوعی خروج اجباری را از خود نشان میدهند که به آن “نفس بازی” میگویند که به نظر میرسد برای شروع بازی و در طول بازی استفاده میشود.
بسیاری از مردم از دستورها شفاهی یا سیگنالهای صوتی برای ارتباط با سگ خود استفاده میکنند. سگها ممکن است توجه بیشتری به حالات بدنی نسبت به دستورها گفتاری داشته باشند، و ممکن است هنگامی که سیگنالهای بصری و شنیداری ما هماهنگ نباشد، گیج شوند. محققان همچنین دریافته اند که سگها نه تنها به کلمات خاص بلکه به لحن صدا گوش میدهند و لحن صدا میتواند در نحوه خوانش یک سیگنال، اهمیت بیشتری از کلمه واقعی داشته باشد. با استفاده از تکنیکهای fMRI، محققان در آزمایشگاه شناختی سگها در مجارستان به بررسی مغز سگها میپرداختند، زیرا سگها به صدای ضبط شده مربیان سگ گوش میدادند. مربیان از کلمات تحسین مانند “خوب” و کلمات خنثی مانند “حالا” استفاده کردند و آنها را با صدای بلند “سگ خوب” و با صدای خنثی “حالا” ادا کردند. هنگامی که کلمات با لحن ستایش آمیزی بیان میشوند، مرکز پاداش مغز سگ فعال میشود، اما نه هنگامی که کلمات ستایش با لحنی خنثی ادا میشوند.
سیگنالهای بصری گوش
همچون دم، گوشهای سگ یک سیگنال بصری مهم در تعاملات میان سگها با سگها هستند. گوشها بخشی از سیگنالهای ترکیبی هستند – که شامل صورت، بدن، دم، آواهای صوتی، راه رفتن و بو کشیدن میشوند (که برخی از آنها فقط جزئی از آن هستند)- که جمله آنچه که سگی احساس میکند را کامل میکنند. موقعیت گوش در طول برخوردهای اجتماعی سگها از جمله بازی بسیار مهم است. برای مثال، گوشهای مسطح شده میتواند تسلیم سیگنال شود اگر با حالت بدنی مطیع همراه باشد و گوشهای رو به “بالا” میتواند هیجان و قصد ادامه بازی را نشان دهد. گوشهای مسطح شده نیز ممکن است راهی برای فرار از آزار و اذیت باشد.
افراد اغلب دوست دارند بدانند که آیا سگها شبیه سگهای شکاری با گوشهای بلند و شل، قوانین زیاد و دشواری را در ارتباط با موقعیت گوش دارند یا نه. همانطور که در درباره دم سگها قوانینی وجود دارد، استانداردهای نژادی نیز از ظهور یا تغییر شکل طبیعی گوشهای سگ پشتیبانی نمیکند. دوبرمن پینچرها، بوستن تریر و گریت دین و برخی دیگر از نژادها هستند که در آن بریدن گوش هنوز رایج است. در طول فرآیند بریدن گوش، گوش بیرونی تغییر پیدا میکند. لاله گوش عملکرد قیفی به خود میگیرد و صدا را به مجرای گوش هدایت میکند و بنابراین سگها با گوشهای بریده برخی از عملکردهای سریع خود را در شنوایی از دست میدهند؛ همچنین توانایی چرخش کامل گوش را نیز دیگر نخواهند داشت و این باعث میشود که آنها برای برقراری ارتباط با گوششان با مشکل روبرو شوند.
راهنمای میدانی برای اینکه سگ تان بهترین زندگی ممکن را داشته باشد
آنچه در ادامه میخوانیم، نگاهی عمیقتر به جنبههایی از شنوایی و ارتباط است:
پارس و خرخر کردن (دندان نشان داد): زبان سگها
پارس و خرخر دوتا از معمولترین راههای تلفظ صوتی در سگها هستند و برای ارتباط با دیگر سگها و انسانها مورد استفاده قرار میگیرند. برقراری ارتباط آوازی در سگها بسیار پیچیده و هنوز به خوبی درک نشده است. دکتر رفتارشناس، دوریت فدرسون پترسون آلمانی، در تحلیل خود از تلفظ صوتی سگ میگوید که حتی معنی و کارکرد پارس سگ هم بسیار بحث برانگیز است.
برخی از دانشمندان پارس کردن را یک فرم صوتی بسیار پیچیده در نظر میگیرند در حالی که برخی دیگر فکر میکنند که پارس سگ صرفا عاملی مبهم است. برای تمامی دلایلی که برای پارس سگ وجود دارد اما باز مطالعه بر روی آن بسیار دشوار است زیرا از نظر شکل و اندازه، سگها بسیار متنوع هستند. تفاوتهای بزرگی در طول صداهای صوتی و در نتیجه کیفیت تلفظ صوتی وجود دارد. فقط به تفاوت بین پارس گریت دین و یورکی فکر کنید. آیا آنها به زبان مشابهی پارس میکنند؟
دکتر فدرسون پترسون معتقد است که پارس اهمیت ارتباطی مشخصی دارد و سگها از آنها برای انتقال اطلاعات در مورد انگیزه و خواسته استفاده میکنند. پارس سگ ترکیبی از چیزی است که دانشمندان آن را “مرتب” (یا هارمونیک) و “نامنظم” (یا شلوغ) مینامند. سگها انواع مختلف فرمهای هارمونیک و پر سر و صدا را در ترکیبهای متنوع استفاده میکنند. به نظر میرسد که گونههای مختلف، تلفظ صوتی منحصر بفردی دارند که براساس محیطهای انسانی که در آن زندگی میکنند، رشد کرده است. ارزیابی معنای پارس سگ – یا دقیقتر، یک رشته از پارس، چون برخی پارسها منحصربفرد هستند – بسیار چالش برانگیز است و نیاز به مشاهده مستقیم دارد که پارس سگ در مواجهه با چه نوع شریک اجتماعی (یا یک سگ یا انسان) از تارهای صوتی او خارج خواهد شد. این امکان وجود دارد که پارس کردن و دیگر آواهای صوتی به طور خاص برای تسهیل تعاملات اجتماعی سگ و انسان تکامل یافته باشند.
پارس بیش از اندازه سگ
به سگهای خود اجازه دهیم که واقعا سگ باشند نه چیزی دیگر، در واقع راه را برای صحبت کردن با دیگر سگها برایشان باز کنیم و اجازه دهیم آواهای صوتی را تلفظ کنند. البته، پارس اغلب به عنوان مشکل تلقی میشود، و عوعو کردن “بیش از حد” – که همیشه توسط انسانها چنین تعریف میشود – میتواند مسالهای بسیار جدی برای مالکان سگها باشد. پارس سگ میتواند به طور باور نکردنی برای ما آزار دهنده و شاید هم برای سگها و حیوانات دیگر نیز چنین باشد. پارس بیش از حد دلیلی مشترک برای سگهایی است که به پناهگاهها تحویل داده میشوند و این میتواند یکی از جنبههای ناامید کننده در مالکیت سگ باشد. در حالی که برخی از پارسها طبیعی هستند، پارس کردن بسیار زیاد میتواند نشانه بیحوصلگی، ناامیدی و یا استرس باشد. مربیان و روانشناسان سگ اغلب میتوانند به شناسایی مشکلات اساسی در افزایش پارس اضافی کمک کنند. اگر پارس سگ واقعا شما را اذیت میکند، بهتر است هرگز سگی را به عنوان حیوان خانگی خود نیاورید.
گاهی اوقات افراد با سگی برخورد میکنند که پردههای صوتی او طی عمل جراحی به دلیل پارس بیش از اندازه برداشته شدند. در یکی از موارد بسیار شوکه کننده درباره “مشکل پارس سگ”، زوجی در اورگان به دستورد دادگاه مجبور شدند که پردههای صوتی شش سگ خود را بردارند؛ چرا که آنها در کنترل پارس سگها طی ۱۰ سال گذشته کوتاهی کرده بودند. “حذف پردههای صوتی” یا ” کاهش” پارس سگ و همان طور که برخی به بهترین شکل آن را نامیدهاند شامل برداشتن کامل تارهای صوتی است و به سادگی، سگها را با مشکلی بزرگ روبرو میکنند. با این روش، برای همیشه یکی از ابزارهای اصلی ارتباطی سگ حذف میشود. سگی که تحت این جراحی قرار گرفته است، دیگر نمیتواند به راحتی به عنوان یک سگ عمل کند.
در حالی که پارس اغلب برای برقراری ارتباط در فاصله دور استفاده میشود، خرخر کردن سگ به طور کلی با صدایی پایین و برای ارتباط از فاصله نزدیک کاربرد دارد. خرخر کردن سگ انواع مختلف و معانی جداگانهای دارند و محتوای احساسی متفاوتی را منتقل میکنند. برای مثال، در طول بازی، از جمله در طول جنگ بین سگها یا بین یک سگ و یک انسان، یک سگ میتواند با صدای بلند غرش کند، بدون اینکه دندان نشان دهد. اما این کار معمولا به عنوان بخشی از بازی تلقی میشود و نه خشم و خشم حقیقی را نشان نمیدهد. خرخر کردنی که به عنوان هشدارهای جدی هستند، سگ با صدای پایینتر و از سینه یا دهان، با سطوح مختلفی از دندان خرناس میکشد، اما وقتی بازی میکنند تنوع بیشتری در خرناس آنها به چشم میخورد. حتی وقتی سگها در حین بازی زوزه میکشند، آن بازی به جنگ ختم نمیشود.
هر نوع خرناس دیگری ممکن است به این معنا باشد که هشداری و یا علامت خطر بالقوه ای در حال وقوع است، بنابراین وقتی سگ خرناس میکشد باید توجه بسیار زیادی به بقیه زبان بدن سگ داشته باشیم. انسانها در درک خرخر کردن سگها مهارت چندانی ندارند، هر چند افرادی که در اطراف خود سگ دارند، در تشخیص خرخر کردن در حین بازی و حالت پرخاشگرانه تجربه بیشتری دارند و به نظر میرسد که زنان نسبت به مردان بهتر عمل میکنند. مهم است که اطلاعات خود را درباره سگ خود بالا ببرید و تا جایی که میتوانید درباره خرناس سگ تان یاد بگیرید.
ناله و زوزه کشیدن: درخواست کمک
دو نوع دیگر از آواهای صوتی سگ شامل زوزه کشیدن و ناله است. اینها الگوهای ارتباطی متمایزی هستند، اگرچه گاهی اوقات تشخیص آنها دشوار است و بسیاری از مردم آنها را به عنوان “گریه” در نظر میگیرند، در حالی که زوزه دارای صدایی آرام و پایین است. زوزه معمولا به این معنی است که سگ احساس خوبی ندارد و بیمار یا عصبی است و یا درد دارد. عملکرد ارتباطی ناله کردن به اندازه کافی واضح نیست.
پارس بیش از حد به عنوان یکی از نشانههای اصلی اختلال مرتبط با جدایی (SRD) در سگهای خانگی در نظر گرفته میشود، اما در مطالعهای در سال ۲۰۱۷، پیتر پانگروچ و همکارانش میخواستند تایید کنند که آیا سگها با اضطراب جدایی، اضطراب خود را از طریق پارس، ناله و یا با استفاده از هر دو آواهای صوتی، بیان میکنند یا خیر. تیم پانگروچ برخلاف باور مردمی متوجه شد که سگها اضطراب جدایی را بیشتر با استفاده از ناله کردن بیان میکنند تا پارس کردن، به ویژه در هنگام جدا شدن از انسان، و این “شروع زودرس و فراوانی ناله ممکن است به عنوان ابزاری قابل اعتماد برای تشخیص SRD باشد.”
افسانهای رایج در مورد “گریه کردن” سگها میگوید که سگها همیشه وقتی درد دارند ناله میکنند. این حقیقت دارد که سگها به هنگام درد گاهی ناله میکنند، اما آنها همیشه اضطراب و درد خود را با ناله بیان نمیکنند. فقدان زوزه به این معنی نیست که سگ درد ندارد، چرا که گاهی اوقات سگها تنها زمانی ناله میکنند که درد به سطحی غیر قابل تحمل رسیده باشد. در این نقطه، درست مانند انسانها، علت درد اغلب به نقطهای رسیده است که درمان آن دشوارتر خواهد بود. با هر گونه آسیب و یا مشکل پزشکی، ایدهآل آن است که متوجه درد زود هنگام شویم و به سرعت با داروهای مناسب و مراقبتهای پزشکی جلوی مشکل احتمالی را بگیریم.
در اینجا دو درس وجود دارد: ۱) اگر سگ شما ناله میکند، ممکن است چیزی به طور جدی با اشکال شده باشد، بنابراین لطفا از دامپزشک کمک بگیرید؛ و ۲) صرفا به آواهای صوتی سگ خود تکیه نکنید که شاید بفهمید مشکل سگتان چیست. نسبت به دیگر نشانههای رفتاری همچون وضعیت بدنی و تحرک بدنی حساس باشید و هر گونه مشکل مشکوک را بررسی کنید.
صحبت کودکانه و سگ تان
تقریبا هر کسی که سگ دارد با سگ خود بچگانه صحبت میکند یا دست کم اینطور دیده میشود. جلوی سگ خود زانو میزنید، صورت و سرش را محکم میمالید و با نمک و خوشمزگی زیادی با او شروع به صحبت میکنید: “چه پسر شیرینی! شیرین پسر، قند عسل! پنجههای موچولوشو نگاه کن! کیه که این پسر رو دوست نداشته باشه؟” سگها اغلب مانند کودکان احساسی هیجانی دارند وقتی اینطور با آنها صحبت میکنیم. اگر از نظر علمی بخواهیم به این رفتار اشاره کنیم، دانشمندان آن را “گفتار مبتنی بر نوزاد” مینامند.
این نوعی مشکل است؟ آیا سگها آن را دوست دارند یا به آن اهمیت میدهند، یا به سادگی آن را تحمل میکنند چون انتخاب دیگری ندارند؟ و دقیقا چرا ما این رفتار عجیب و غریب را در تعامل با سگ و یا هر حیوان خانگی دیگر خود داریم؟ مطالعهای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، تلاش کرد تا برخی حقایق را درباره طرز گفتار با حیوانات خانگی روشن کند. محققان دریافتند با وجود اینکه افراد تمایل زیادی دارند تا با توله سگهای خود صحبت کنند، آنها از این الگوی گفتاری در تعامل با سگهای بزرگتر هم استفاده میکنند. از سوی دیگر، توله سگها به سهم خود نسبت به گفتار کودکانه انسانها بهتر واکنش نشان میدهند تا برعکس آن، در حالی که سگهای مسنتر به نظر میرسد که این رفتار را از سوی انسان نادیده میگیرند.
از آنجا که صحبت کودکانه تقریبا همیشه محبت ما را نشان میدهد، بسیاری از سگها به احتمال زیاد از آن لذت میبرند. اما برای دیگر سگها ممکن است کمی گیجکننده و گنگ باشد، درست شبیه انسان بالغ که به روش بزرگسالانه صحبت میکند.
کم کردن صدای بلند: از شنوایی سگ تان محافظت کنید
دنیای ما گاهی بسیار شلوغ و پر سر و صدا است و صداهای خاصی میتواند برای سگ بسیار آزاردهنده باشد، بنابراین مهم است که به نیاز سگ برای محیطی آرام و اجتناب از آلودگی شنوایی احترام بگذاریم. مطمئن شوید که سگ شما جای آرامی را برای دوری از سر و صدا دارد. مهمتر از همه، به رفتار سگ برای حضور در محیطی آرام و دور از آلودگی صوتی توجه کنید. همانند ما آدمها، این احتمال وجود دارد که سگها هم از نظر شنوایی در معرض آسیب قرار داشته باشند و از مواجهه طولانی مدت آنها با صداهای بسیار بلند جلوگیری کنید. هیچ تحقیقی در مورد فقدان شنوایی سگ مربوط به سر و صدای بلند انجام نشده است، اما تحقیقات زیادی بر اثرات شنوایی انسان این مهم را تایید کرده است و هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنید گوشهای سگ نسبت به این آسیب در امان خواهند بود.
نسبت به آلودگی صوتی حساس باشید
بسیاری از مراقبین سگ میدانند که صداهای خاصی سبب تحریک و سر و صدای بیجا در سگ میشوند. مثل صدای آتش بازی، صدای تفنگ و رعد و برق. در واقع مطالعات نشان میدهند که تقریبا نصف و شاید هم به اندازه سه چهارم از تمام سگهای خانگی از صداهای خاصی میترسند و در هنگام مواجهه با آنها حداقل یک نشانه از ترس را نشان میدهند. لرزیدن، تکان دادن، نفس زدن، ترشح بزاق، پنهان شدن، ادرار کردن و یا مدفوع در خانه از علایم ترس هستند. این واکنشهای ناشی از ترس اغلب به عنوان “هراس از صدا” شناخته میشوند، به خصوص زمانی که ترس مربوط به محرکی خاص (مانند رعد و برق) و وقتی که واکنش رفتاری بسیار شدید باشد، مانند ناخن کشیدن روی در و تلاش برای فرار.
برای کمک به کاهش ترسهای ناشی از سر و صدا، میتوانیم از قرار دادن توله سگ در محیطی با صداهای ترسناک دوری کنیم. شواهدی وجود دارد که در اوایل مواجهه با صدایی ترسناک، خطر توسعه ترس مرتبط را افزایش میدهد، تا جایی که ممکن است از توله سگ در برابر صداهای بلند یا ناگهانی محافظت کنید.
سگها به شما نیاز دارند، نه رادیو
گاهی اوقات که سگی برای مدتهای طولانی باید تنها بماند، مردم تلویزیون یا رادیو را روشن میکنند، به این امید که این کار باعث راحتی و یا سرگرمی سگ شود همانطور که ممکن است فردی را سرگرم کند. با این حال، ممکن است در واقع سگ هیچ علاقهای به گوش دادن به رادیو و یا تماشای تلویزیون نداشته باشد. بعید به نظر میرسد که تصاویر تلویزیونی – حتی از سنجابها – موسیقی و یا کتابی صوتی برای آنها جالب باشد. فقط یک موضوع روشن است که سر و صدای تلویزیون یا رادیو ممکن است با توانایی سگ در شنیدن صداهای بیرون از خانه تداخل پیدا کند؛ فکر کنم این مهمتر باشد. بیشتر سگها محافظت از خانواده و خانه خود را بخش مهمی از کار خود میدانند، بنابراین آنها ترجیح میدهند روز خود را صرف گوش دادن به صداهای “طبیعی” بیرون از خانه کنند.
گذاشتن رادیو در تمام روز به سگ آسیب نمیرساند (مگر اینکه صدای آن خیلی بلند باشد)، و در واقع، برخی از مربیان سگ و دامپزشکان گزارش میدهند که انواع خاصی از موسیقی و صداهای ضبط شده میتواند آرامش بخش هم باشند و ممکن است در درمان اضطراب جدایی و هراسها از صدا، کاربرد داشته باشد. اما همه اینها در هر جایی، تلویزیون، رادیو و موسیقی جایگزین تعامل با انسان نیستند. بهترین درمان برای اضطراب جدایی، تنهایی و کسالت، تنها گذاشتن سگ برای مدتی طولانی نیست.
گوشهای سگها برای آنها بسیار مهم هستند. چیزهای زیادی هست که باید در مورد نحوه شنیدن و صحبت کردن با دنیای اطراف آنها یاد گرفت. هر چه بیشتر در مورد نحوه حس سگها در دنیا بدانیم، بیشتر میتوانیم بهترین زندگی ممکن را به خود و آنها بدهیم.
امتیاز بینندگان:۵ ستاره