ورود دوربین‌های سه‌گانه به دنیای گوشی، دوباره موضوع دوربین گوشی هوشمند و عکاسی با دوربین را داغ کرده است. اما برای عکاسی حرفه‌ای با گوشی لزوما نباید گوشی پرچمدار یا آخرین مدل داشته باشید. با یک خرید درست، آشنایی با امکانات دوربین گوشی و دانستن اصول عکاسی با گوشی می‌توانید بهترین عکس‌های ممکن را بگیرید. با آرادمگ همراه باشید تا همه اینها را یاد بگیرید.
ثبت خاطرات برایتان مهم است اما دوربین دیجیتال ندارید یا کسب و کار خانگی دارید و باید از محصولاتتان عکس بگیرید. شاید هم اینفلوئنسر باشید! در هر کدام از این شرایط و ده‌ها شرایط مشابه باید عکاسی با گوشی هوشمند را به صورت حرفه‌ای یاد بگیرید. اولین گام عکاسی با گوشی هم شناخت دوربین گوشی هوشمند است. اگر طرز کار دوربین و ویژگی‌ها و امکانات مختلفش را بلد باشید، پیدا کردن تنظیمات مناسب در شرایط مختلف و برای سوژه‌های متفاوت برایتان ساده‌تر خواهد شد.
این راهنما فقط برای کسانی نیست که می‌خواهند عکس‌های بهتری با گوشی هوشمندشان بگیرند. اگر قصد خرید گوشی هوشمند جدید دارید و کیفیت دوربین برایتان مهم است، این راهنما به شما کمک می‌کند خرید بهتری داشته باشید. ضمن اینکه قصد داریم بهترین دوربین‌های گوشی هوشمند را هم به شما معرفی کنیم.
دوربین گوشی هوشمند را بشناسید
اگر دنبال اطلاعات کاربردی می‌گردید و طرز ساخت و طرز کار وسایل برایتان جالب نیست، این قسمت را مطالعه نکنید. هرچند دانستن اینکه سلفی‌ها و عکس‌های شخصی‌تان چطور گرفته می‌شوند خالی از لطف نیست.
دوربین گوشی هوشمند هم مثل سایر دوربین‌های موجود در بازار از دو قطعه اصلی تشکیل می‌شود: سنسور و لنز. این دو قطعه معمولا به شکل یک پک مستقل با کابل ربانی به گوشی هوشمند وصل می‌شوند.
سنسور دوربین
سنسور بخشی از دوربین است که عکس را می‌گیرد. این مدار یکپارچه پیچیده از ترکیب چندین حسگر نور (قطعه‌ای که نور را جذب می‌کند)، تقویت‌کننده، ترانزیستور و سخت‌افزارهای مربوط به پردازش و مدیریت انرژی ساخته می‌شوند. وقتی نرم‌افزار دوربین گوشی هوشمند دستور ضبط تصویر را می‌دهد، سنسور است که تمام داده‌های مورد نیاز را فراهم می‌کند.
سنسورهای دوربین موبایل معمولا از فناوری سیماس (CMOS) یا نیم‌رسانای اکسید-فلز مکمل استفاده می‌کنند. سیماس در واقع شکل فعال سنسوری است که درباره‌اش توضیح دادیم. دیگر فناوری به کار رفته در دوربین‌های گوشی هوشمند CCD است که مصرف انرژی بالایی دارد و گران‌قیمت است. همین دو ویژگی باعث شده این فناوری علیرغم کیفیت بالا به ندرت در ساخت گوشی هوشمند به کار گرفته بشود.
طرز کار فناوری سیماس خیلی پیچیده نیست. حسگرهای نوری مربوط به هر پیکسل تصویر، اطلاعات آنالوگ فوتون‌هایی که بهشان برخورد می‌کنند را ضبط می‌کنند. این اطلاعات بعد از تقویت به سیگنال‌های دیجیتالی تبدیل می‌شوند که میزان نور فوتون‌ها را مشخص می‌کنند. برای رنگی کردن تصاویر هم یک فیلتر RGBG روی حسگرهای نوری قرار می‌گیرد و در نهایت یک الگوریتم الحاقی، تصویر نهایی را می‌سازد.
احتمالا تا همینجا متوجه شدید که مقدار مگاپیکسل یک دوربین به تعداد حسگرهای نوری درون سنسور اشاره دارد. مثلا یک دوربین هشت مگاپیکسلی، هشت میلیون حسگر نوری دارد.
لنز دوربین
برویم سراغ لنز. کار لنز این است که نور را درون سنسور متمرکز کند تا تصویر نهایی شفاف و واضح باشد. پس می‌شود دوربین بدون لنز هم ساخت اما تصویر نهایی فقط لکه‌های رنگی خواهد بود که اطراف سنسور جمع شده‌اند. در واقع لنز نور صحنه مقابل دوربین را کاهش می‌دهد و متمرکز می‌کند تا در سنسور کوچک دوربین جا بگیرد.
لنز دوربین گوشی هوشمند از چند قطعه پلاستیکی یا شیشه‌ای ساخته می‌شود. لنزهایی که با شیشه ساخته می‌شوند، کیفیت بهتر و تصاویر واضحتری دارند. هر کدام از این قطعات، وظیفه خاصی در فرایند متمرکز کردن نور روی سنسور دارند؛ از جمله شکل دادن نور برای جا گرفتن داخل سنسور، برطرف کردن مشکلات نور یا مشخص کردن نقطه فوکوس نهایی.
فوکوس خودکار هم در لنز دوربین اتفاق می‌کنید. فاصله آخرین قطعه (یا قطعات) لنز از سنسور به کمک یک موتور تنظیم می‌شود و به این ترتیب روی بخش‌های خاصی از تصویر فوکوس می‌شود.
دیافراگرم دوربین هم با لنز مرتبط است. دیافراگم یک سوراخ با اندازه مشخص پشت سنسور است که نور متمرکز شده توسط لنز از داخلش عبور می‌کند. اندازه این سوراخ حجم نوری عبوری از سنسور و در نتیجه مقدار وضوح و فوکوس تصویر را مشخص می‌کند. برخلاف دوربین‌های حرفه‌ای، دیافراگم دوربین موبایل همواره ثابت است و تنظیم نور از طریق آن غیرممکن است. در صورتی که تنظیم دیافراگم تاثیر زیادی روی کیفیت عکس خواهد داشت. اندازه دیافراگم اهمیت زیادی در انتخاب دوربین گوشی هوشمند دارد و در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.
فاصله بین اجزای لنز و سنسور هم با عنوان فاصله کانونی شناخته می‌شود. این فاصله تعیین‌کننده قدرت بزرگنمایی و میدان دید دوربین است. فاصله کانونی کوتاه برابر با لنز واید و بزرگنمایی کم است و برعکس. فاصله لنز از سنسور به اندازه سنسور و کارکرد مورد نظر برای سنسور، بستگی دارد. معمولا در دوربین موبایل از سنسورهای کوچک و لنزهای واید استفاده می‌شود. یعنی فاصله کانونی در آنها زیر ۵ میلیمتر است.
اینها اجزای درون دوربین گوشی هوشمند هستند. حالا می‌دانید دوربین گوشی‌تان چطور کار می‌کند و هر قسمتش چه تاثیری روی کیفیت تصویر نهایی دارد. شاید فکر کنید این اطلاعات خیلی تخصصی هستند و به دردتان نمی‌خورند اما انتخاب دوربین را برایتان ساده‌تر می‌کنند.
ویژگی‌های مهم دوربین گوشی هوشمند
دوربین یکی از مهمترین ویژگی‌های گوشی هوشمند است. قبلا فقط دوربین اصلی گوشی مهم بود چون دوربین جلو فقط برای تماس ویدیویی استفاده می‌شد. اما اپیدمی سلفی ماجرای دوربین جلو را هم مهم کرد. با همه اینها نمی‌شود همه ویژگی‌ها و قابلیت‌های دوربین‌های دیجیتال حرفه‌ای را به آن اضافه کرد. علت هم واضح است: اندازه دوربین نباید آنقدر بزرگ باشد که با دست پوشانده بشود.
علیرغم این محدودیت مهم، هر روز گوشی‌هایی با دوربین‌های بهتر و قویتر وارد بازار می‌شوند. در این بخش به مهمترین ویژگی‌های دوربین موبایل اشاره می‌کنیم. ویژگی‌هایی که کیفیت نهایی دوربین را مشخص می‌کنند و شناخت آنها به خرید گوشی با دوربین عالی کمک زیادی می‌کند.
این بخش در واقع راهنمای خرید کسانیست که کیفیت دوربین برایشان مهم است. با شناخت این ویژگی‌ها و تطبیق‌شان با مشخصات مدل‌های مختلف می‌توانید بهترین دوربین را پیدا کنید.
وقتی می‌خواهید گوشی هوشمند را انتخاب کنید، نباید دنبال دوربینی باشید که همه این ویژگی‌ها را در سطح عالی داشته باشد. هر دوربینی نواقصی دارد و دوربین ایده‌آل به سختی پیدا می‌شود. پس سعی کنید دوربینی را انتخاب کنید که بین همه این ویژگی‌ها تعادل برقرار کرده باشید و از تعداد بیشتری از این ویژگی‌ها برخوردار باشد.
مگاپیکسل
این یکی از مواردی است که در تبلیغ‌ها و معرفی‌های دوربین گوشی بیشتر از همه به گوشتان می‌خورد. چون فهم تاثیرش روی دوربین ساده است: مقدار مگاپیکسل بیشتر به معنای جزییات بیشتر است. یعنی می‌توانید عکس‌های واقعی‌تری بگیرید، بیشتر زوم کنید و ضریب برش بهتری داشته باشید. امکان زوم بالا در دوربین گوشی هوشمند خیلی مهم است چون لنزها فوکوس ثابت دارند. همین امر اهمیت مقدار مگاپیکسل بالا را بیشتر می‌کند.
مقدار مگاپیکسل دوربین‌ها به ندرت از ۳۲ اینچ بالاتر می‌رود چون مگاپیکسل بیشتر به معنای سایز پیکسل کمتر است. به همین خاطر سازندگان گوشی هوشمند سعی می‌کنند توازن را بین مقدار مگاپیکسل و سایز پیکسل حفظ کنند.
اینکه دوربین گوشی هوشمند چند مگاپیکسل باشد مهم است اما کیفیت نهایی دوربین را مشخص نمی‌کند. عوامل مهمتری مثل اندازه سنسور با تاثیرگذاری بیشتر وجود دارند. ضمن اینکه افزایش مگاپیکسل به تنهایی نمی‌تواند کیفیت دوربین را چندان زیاد کند.
سایز پیکسل
این مشخصه چیزی است که اندازه حسگرهای نوری در سنسور سیماس را مشخص می‌کند. به عبارت دیگر به شما می‌گوید دقیقا چقدر نور توسط سنسور جمع می‌شود.
سایز پیکسل دوربین موبایل در محدوده کوچک یک تا دو میکرومتر (یا میکرون با حرف خلاصه µm) و در جهت افقی یا عمودی قرار دارد. اینجا هم هرچه سایز پیکسل بیشتر باشد بهتر است چون پیکسل می‌تواند نور بیشتری جمع کند.
البته فناوری به‌کار رفته در سنسور سیماس هم می‌تواند روی مقدار نور جذب شده توسط هر پیکسل تاثیر بگذارد اما سایز پیکسل همچنان بهترین معیار است. مثلا دوربین با سایز پیکسل ۱.۴ میکرون دو برابر دوربینی با سایز پیکسل ۱.۰ میکرون نور جذب می‌کند.
پس وقتی می‌خواهید دوربین گوشی‌های مختلف را با هم مقایسه کنید به مقدار مگاپیکسل و اندازه سنسور بسنده نکنید. سایز پیکسل اغلب نادیده گرفته می‌شود اما خیلی مهم است. بگذارید یک مثال بزنید. دوربین آیفون ۵s با سایز پیکسل ۱.۵ میکرون خیلی بهتر از دوربین Xperia Z2 سونی با سایز پیکسل ۱.۱۲ میکرون عمل می‌کند. این در حالیست که دوربین سونی هم سنسور بزرگتری دارد و هم مگاپیکسل بیشتر!
مقدار مگاپیکسل، اندازه سنسور و سایز پیکسل سه‌تا از مهمترین مشخصات هر دوربینی هستند. هر برند گوشی هوشمند هم توازن مخصوص خودش را بین این سه مورد برقرار می‌کند. به همین خاطر نمی‌توان گفت کدامیک بر دیگری اولویت دارد (یواشکی بگوییم که مگاپیکسل چندان مهم نیست!).
مهم اینست که شما از دوربین گوشی چه می‌خواهید. اگر می‌خواهید بهترین عکس‌ها را در نور کم بگیرید، سایز پیکسل باید اولویت اول باشد. اما اگر قرار است فقط در روز عکاسی کنید، چشم‌تان به مقدار مگاپیکسل باشد.
اندازه سنسور
اندازه سنسور که معمولا با اینچ نشان داده می‌شود یکی از دیگر از مشخصات فنی دوربین گوشی است. این اندازه خیلی چیزها از جمله فاصله کانونی را مشخص می‌کند اما شما فقط توانایی جذب نور سنسور را در نظر داشته باشید.
هرچه سنسور بزرگتر باشد، نور بیشتری جذب می‌شود. اگر این نتیجهگیری به نظرتان ساده می‌آید، برای یک نکته مخفی آماده باشید. اندازه سنسور همیشه کمی کوچکتر از چیزی است که در مشخصات فنی می‌آید. علت این اختلاف هم اینست که اعداد در واقع نشان‌دهنده نوع سنسور هستند. مثلا سنسور ۱/۲.۳ اینچی در واقع ۷.۶۶ میلیمتر است.
فاصله کانونی
به فاصله بین لنز و سنسور، فاصله کانونی گفته می‌شود. این ویژگی دوربین چیزیست که میدان دید و بزرگنمایی را مشخص می‌کند. فاصله کانونی واقعی انتخاب دوربین گوشی هوشمند و عکاسی با آن چندان اهمیتی ندارد چون سنسورهای دوربین گوشی کوچک هستند. به همین خاطر به جای آن به فاصله کانونی معادل می‌پردازیم.
فاصله کانونی معادل به شما می‌گوید اگر بخواهید با دوربین‌تان به کیفیت دوربین DSLR با سنسور فرمت ۳۵ میلیمتری برسید، فاصله کانونی دوربین باید چقدر باشد. به این ترتیب به راحتی می‌توان نوع لنز دوربین را با توجه به تقسیم‌بندی‌های موجود مشخص کرد.
برای محاسبه فاصله کانونی معادل از چیزی به نام ضریب برش استفاده می‌شود. ضریب برش به شما می‌گوید سنسور دوربین‌تان نسبت به سنسور ۳۵ میلیمتری چه اندازه‌ای دارد. مثلا دوربینی را در نظر بگیرید که سنسور ۱/۳ اینچی و ضریب برش ۷.۲۱ دارد. این اعداد یعنی سنسور ۳۵ میلیمتر ۷.۲۱ برابر بزرگتر از سنسور دوربین مثال ماست. هرچه این اختلاف اندازه کمتر باشد، بهتر است.
درست برعکس فاصله کانونی که هرچه بیشتر باشد، بهتر است. فاصله کانونی روی میدان دید، عمق میدان، وضوح تصاویر و حتی لرزشگیری و ضبط ویدیو هم تاثیر می‌گذارد. پس دوربینی را انتخاب کنید که در کنار اندازه سنسور و نوع لنز مناسب، فاصله کانونی زیاد داشته باشد.
انواع لنز دوربین گوشی هوشمند
لنزهای به‌کار رفته در ساخت دوربین گوشی‌های پرچمدار معمولا کیفیت بالایی دارند و گاهی اوقات دیافراگم آنها از دوربین‌های دیجیتال کوچک هم بهتر است. رایج‌ترین نوع لنز در دوربین موبایل، لنز عریض است اما لنزهای دیگری هم در ساخت این دوربین‌ها کاربرد دارند. برای ساخت دوربین‌های دوگانه و سه‌گانه هم از ترکیب چند نوع لنز در کنار هم استفاده می‌شود.
انواع لنزهایی که در ساخت دوربین گوشی استفاده می‌شوند، عبارتند از:
- لنز فوق عریض: این نوع لنز نمای عریض‌تری را می‌پوشاند و می‌تواند به عرض معادل ۱۶ میلیمتر برسد.
- لنز عریض: این لنز استاندارد دوربین است که معادل ۲۷ یا ۲۸ میلیمتر است.
- لنز حسگر عمق: از این لنز برای ایجاد پس‌زمینه تار در تصاویر استفاده می‌شود. البته برخی مدل‌های گوشی بدون لنز حسگر عمق هم می‌توانند این افکت را ایجاد کنند.
در بین این سه گزینه، لنز عریض یا واید بر دوتای دیگر برتری دارد. اما نتیجه نهایی به مختصات دیگر لنز از جمله قابلیت زوم و فاصله کانونی هم بستگی دارد. ضمن اینکه در اکثر مدل‌های گوشی جدید از دوربین‌های دوگانه و سه‌گانه استفاده می‌شود که چند نوع لنز را با هم ترکیب می‌کنند. پس نام‌ها را فراموش کنید و به نوع ترکیب و مختصات لنزها بپردازید.
دیافراگم و ضریب F
یکی دیگر از مختصات مهم دوربین، اندازه دیافراگم است که با نام ضریب F شناخته می‌شود. ضریب F نسبت بین فاصله کانونی و اندازه سوراخ را نشان می‌دهد و به شما می‌گوید چقدر نور می‌تواند از سنسور دوربین عبور کند. ضریب F برابر با دو (که به صورت f/2 نشان داده می‌شود) یعنی فاصله کانونی دو برابر اندازه دیافراگم است.
هرچه ضریب F پایین‌تر باشد، دیافراگم عریض‌تر و نور بیشتری از آن عبور می‌کند. این مقدار برای دوربین گوشی هوشمند معمولا بین ۲.۰ تا ۲.۴ است. یک لنز f/2.0 حدود ۵۰ درصد نور بیشتر به سنسور می‌رساند و این تاثیر زیادی روی عملکرد دوربین در نور کم دارد. به طور کلی معمولا دوربین‌های با لنز f/2.0 عملکرد بهتری نسبت به لنز f/2.4 دارند.
ضریب F فقط روی عملکرد دوربین در نور کم تاثیر نمی‌گذارند. لنز با ضریب F بالاتر، عمق میدان عریض‌تری دارد و بنابراین تصاویر واضح‌تر با تحریف رنگ کمتری ثبت می‌کند. با این وجود دیافراگم عریض‌تر همیشه مهمتر است و به شما هم توصیه می‌کنیم دنبال لنزهایی با ضریب F پایین‌تر باشید. فراموش نکنید نور مهمترین عنصر عکاسی است.
لرزشگیر تصویر
دوربین موبایل برای عکاسی با دست طراحی شده نه سه‌پایه. به همین خاطر لرزشگیر تصویر یکی از مهمترین اجزای دوربین محسوب می‌شود. دو نوع لرزشگیر داریم: لرزشگیر اپتیکال و لرزشگیر الکترونیکی. نوع اپتیکال از هر نظر به نوع الکترونیکی برتری دارد به جز قیمت. ساخت لرزشگیر اپتیکال سخت‌تر است و به همین خاطر قیمت بالاتری هم دارد.
لرزشگیر اپتیکال (OIS) با قرار دادن سنسور دوربین یا ماژول لنز درون یک ثابت‌کننده کار می‌کند. این قطعه با استفاده از اطلاعات ژیروسکوپ نزدیک دوربین، ثابت‌کننده را با حرکات فیزیکی گوشی تراز می‌کند. به این ترتیب قطعات اپتیکال در صورت حرکات شدید دست هم در موقعیت نسبی یکسان می‌مانند.
لرزشگیر الکترونیکی (EIS) بدون هرگونه سخت‌افزار اضافی کار می‌کند. این سیستم معمولا حساسیت سنسور را تقویت می‌کند تا کاربر از سرعت شاتر بیشتری استفاده کنید و تاری را کاهش بدهد. سایر سیستم‌های EIS¬ هم از حالت عکاسی پیاپی یا براست استفاده می‌کنند و تصاویر را برای رسیدن به حداقل لرزش و تاری با هم ترکیب می‌کنند.
یکی مزایای فرعی لرزشگیر اپتیکال، افزودن امکان توقف به دوربین است. یعنی می‌توانید از سرعت شاتر پایین‌تر بدون تار شدن تصویر استفاده کنید تا دو برابر نور (نسبت به حالت عادی) از سنسور عبور کند.
هنگام انتخاب گوشی بهتر است سراغ مدل‌هایی بروید که لرزشگیر اپتیکال دارند. منظورمان این نیست که دوربین بدون لرزشگیر خوب نخواهد بود (هواوی P30 Lite هم لرزشگیر ندارد) اما قطعا یک نقطه ضعف محسوب می‌شود.
در قسمت دوم مقاله سایر ویژگی‌های مهم دوربین را بررسی می‌کنیم و به شما یاد می‌دهیم چطور بهترین عکس‌ها را با دوربین گوشی بگیرید. با آردمگ همراه باشید.