چرا هیچ وقت دوره آزمایشی WinRar تمام نمی‌شود؟

با اطمینان می‌توانیم بگوییم که نرم افزار WinRar روی کامپیوترهای اکثر ما نصب شده‌است. نرم افزاری که اگر روی کامپیوترمان نصب‌اش نکرده باشیم نمی‌توانیم بقیه نرم‌افزارهایی که دانلود کرده‌ایم را نصب کنیم چون برای نصب آن‌ها هم به WinRar  نیاز داریم. اما نکته جالب این نرم افزار دوره آزمایشی آن است. ما افراد زیادی را دیده‌ایم که به دنبال خرید لایسنس و یا دانلود کرک نرم افزارهای مختلف بوده‌اند ولی این موضوع در مورد WinRar  مقداری متفاوت است. آلبرت انیشتین گفته است: «دو چیز پایانی ندارد. یکی جهان پیرامون ما و دیگری ۴۰ روز دوره آزمایشی WinRar ؛ البته در مورد جهان مطمئن نیستم.»

مسلم است که جمله بالا از انیشتین نیست و یکی از شوخی‌هایی است که در مورد دوره آزمایشی WinRar در اینترنت پخش شده است. اما واقعا دلیل بی انتها بودن دوره آزمایشی WinRar چیست؟

سال ۱۹۹۳ بود که برای فرمت فشرده سازی Roshal Archive یا به طور مختصر RAR معرفی شد. یک فرمت فشرده سازی اختصاصی که قابلیت‌های بیشتری نسبت به فرمت‌های پیش از خود داشت و توسط یک برنامه نویس روس به نام Eugene Roshal توسعه پیدا کرده است. البته حقوق مادی و معنوی این فرمت به نام برادرش الکساندر ثبت شده است.

دو سال بعد از معرفی فرمت *.rar بود که WinRar به بازار آمد. نرم افزار تهیه و مدیریت فایل‌های فشرده با فرمت‌های *.zip و *.rar در محیط ویندوز که می‌توانست بقیه فرمت‌های فایل‌های فشرده را نیز باز کند. WinRar یک دوره آزمایشی استفاده پیش از خرید دارد و به این معنی است که شما می‌توانید برای یک مدت مشخص و محدود از این نرم افزار برای تست و اطمینان از خریدن آن استفاده کنید.

طبق قوانین استفاده از نرم افزار WinRar وقتی در دوره آزمایشی شما تصمیم به استفاده بلند مدت از این نرم‌افزار گرفتید، موظف هستید که لایسنس استفاده از آن را نیز خریداری کنید. ولی اگر از این نرم‌افزار استفاده کرده باشید (که به احتمال فراوان همین طور است) متوجه می‌شوید که اگر دوره آزمایشی آن به انتها برسد اتفاق خاصی نمی‌افتد. نه از کارایی‌های نرم‌افزار کم می‌شود و نه استفاده شما محدود می‌شود. تنها اتفاقی که می‌افتد این است که هر بار نرم افزار را باز می‌کنید پیغام تمام شدن دوره آزمایشی برای شما ظاهر می‌شود، که در آن گفته شده است دوره آزمایشی شما به پایان رسیده و یا باید لایسنس استفاده از نرم افزار را خریداری کنید و یا این که آن را پاک کنید. البته آن را هم می‌توانید ببندید و مشکلی پیش نمی‌آید.

کمتر کسی پیدا می‌شود که به صورت ارادی و در هوشیاری کامل اقدام به خرید WinRar کرده باشد و احتمالا شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که پیغام را می‌بندید. اگر برای‌تان سوال شده چرا WinRar چنین کاری می‌کند و یا عذاب وجدان سال ها استفاده رایگان از WinRar گریبان‌تان را گرفته‌است باید بهتان بگوییم که راستش خود WinRar این طوری می‌خواهد. در واقع برنامه شرکت WinRar در بی پایان بودن دوره آزمایشی آن است. مسئولین این شرکت به خوبی می‌دانند که شما قصد ندارید هیچ وقت پولی پرداخت کنید.

دوره آزمایشی بی پایان WinRar چه سودی برای سازندگانش دارد؟

وقتی از مدیر عامل شرکت RarLab سازنده WinRar دلیل این کار آن‌ها را پرسیدند در پاسخ گفته است: «سیاست ما این است که کاربرانمان را در خرید لایسنس کاملا آزاد بگذاریم و کاربران آن قدر محصول ما را به صورت رایگان استفاده کرده‌اند که کاملا باورشان شده است WinRar یک نرم افزار کاملا رایگان است. ما هم ترجیح می‌دهیم آن‌ها لایسنس محصول ما را خریداری نکنند تا این که ما دسترسی آن‌ها به نرم افزار را قطع کنیم و آن‌ها هم مجبور شوند به جای استفاده از نسخه اصلی، از نسخه کرک شده که خطرات زیادی را می‌تواند به همراه داشته باشد استفاده کنند.»

این رویکرد به نوعی استراتژی اصلی WinRar در بحث فروش نرم افزارش است و تا به امروز نیز موفق ظاهر شده است. دوره آزمایشی بی پایان دو لطف بزرگ برای WinRar به همراه داشته است؛ اولی جلوگیری از دانلود غیر قانونی نرم افزار، و دوم شناخته شدن WinRar به عنوان یکی از پر استفاده‌ترین نرم افزار در کامپیوترهای تحت ویندوز جهان.

شاید تا اینجای کار برایتان اجباری نبودن خرید لایسنس WinRar منطقی به نظر برسد ولی یک سوال دیگر به وجود می‌آید. سازندگان WinRar از کجا پول در می‌آورند؟ جواب این سوال بسیار ساده است؛ با فروش نرم‌افزار به شرکت‌های کامپیوتری.

در میان قوانین و مقررات استفاده از WinRar  دو موضوع جلب توجه می‌کند؛ اول این که شما ۴۰ روز مهلت استفاده آزمایشی از این نرم افزار را دارید؛ و دوم با تمام شدن این دوره تمامی قابلیت‌های نرم افزار برای شما در دسترس خواهد بود به جز «اضافه کردن اطلاعات مالک»، «مشاهده فایل‌های پروتکل» و «حذف فایل‌های پروتکل». کاربران ۴۰ روز مهلت دارند تا از WinRar استفاده کنند و ببینند آیا این ویژگی‌ها جوابگوی نیازهای آن‌ها هست، یا خیر؟ ویژگی‌هایی که هیچ کدام از میلیون‌ها کاربر WinRar که آن را به صورت لایسنس نشده استفاده نمی‌کنند، نیازی به آن‌ها ندارند.

کاربر WinRar موظف است به محض کسب اطمینان از این موضوع که نرم افزار پاسخگوی نیازهای او با این شرایط، در آن سیستم عامل و با آن مشخصات سخت افزاری است، آن را خریداری کند.

مسئله خرید لایسنس شاید برای کاربران خانگی چندان مورد توجه نباشد ولی شرکت‌ها به دلیل مسائل امنیتی و حقوقی اقدام به خرید لایسنس نرم افزارهای مورد استفاده کارکنان‌شان می‌کنند. شرکت‌های استفاده کننده از WinRar که به منظور جلوگیری از مشکلات حقوقی و بایکوت از سوی دیگر شرکت‌های نرم افزاری اقدام به خرید این نرم افزار می‌کنند، منابع درآمد اصلی سازندگان WinRar به حساب می‌آیند.

شاید مصرف کنندگان خانگی سهم مستقیم زیادی در فروش WinRar نداشته باشند، اما نقش آن‌ها نیز برای سازندگان WinRar بسیار مهم و حیاتی است. استفاده کنندگان خانگی باعث می‌شوند تا WinRar همواره در حال استفاده باشد، آمار دانلود آن همواره روند صعودی داشته باشد، امتیازهای بالا و نظرات مثبت در مورد WinRar بیشتر شود، و مهم‌تر از همه، اسم و برند WinRar بر سر زبان‌ها باشد و بر شهرت آن روز به روز افزوده شود.

در کنار تمامی این موضوعات باید توجه داشته باشید که تبدیل مصرف کننده خانگی به خریدار محصول نیز کار چندان راحتی نیست. طبق نظرسنجی و تحقیقاتی که انجام شده است، تنها ۲۵٪ کاربران نرم افزارها بعد از اتمام دوره آزمایشی اقدام به خرید آن می‌کنند. در حالی که با سیاستی که WinRar پیش گرفته است، روز به روز به استفاده کنندگان آن افزوده می‌شود و این افزایش در آمار استفاده کنندگان به معنی افزایش در تعداد کسانی که اقدام به خرید WinRar می‌کنند نیز می‌باشد.

در ادامه این سیاست‌ها WinRar در سال ۲۰۱۵ نسخه کاملا رایگان نرم افزارش را در چین منتشر کرد. همچنین این شرکت اپلیکیشن اندروید WinRar را به صورت رایگان در اختیار صاحبان گجت‌های اندرویدی قرار داده است. اگر فکر می‌کنید که WinRar به وسیله تبلیغات در محیط این اپلیکیشن کسب درآمد می‌کند باید بگوییم که در اشتباهید. در نسخه اندروید WinRar خبری از آن پیغام خرید لایسنس نیست.

پیغام خرید لایسنس WinRar باعث شکل گیری مفهوم جدید NagWare (نرم افزارهای غرغرو) در دنیای کامپیوترها شده است. NagWareها آن دسته از نرم افزارهایی هستند که مدام خریدن لایسنس را به کاربریادآوری می‌کنند. به خاطر این پیغام‌های دائمی و (بعضا) اعصاب خرد کن، گروهی از کاربران این نرم افزارها را AnnoyWare (نرم افزارهای اذیت کننده) یا BegWare (نرم افزارهایی که از کاربر گدایی می‌کنند) می‌نامند.

در هر صورت باید قبول کنیم که نمی‌توانیم از سخاوت سازندگان WinRar چشم پوشی کنیم. آن‌ها به راحتی می‌توانستند کاری کنند که کاربر امکان استفاده بعد از تمام شدن دوره آزمایشی WinRar را نداشته باشد و مجبور شود سراغ کرک کردن (تصمیم خطرناک) یا نرم افزارهای رایگان موجود بروند که این توانایی‌های WinRar را ندارند، ولی آن‌ها به همان پیغام کوچک در زمان باز شدن راضی شده‌اند.