راهنمای خرید حافظه SSD

محتویات هارد SSD سامسونگ
هارد SSD

حافظه SSD بهترین راه برای استفاده حداکثری از ظرفیت CPU یا پردازنده مرکزی هر لپ‌تاپی است. با این وجود خرید هارد درایو حالت جامد یا همان SSD و نصب آن نیاز به کمی اطلاعات تخصصی دارد. با آرادمگ همراه باشید تا هر چیزی که لازمست برای یک خرید موفق از انواع حافظه ssd بدانید را به شما یاد بدهیم.

حافظه SSD مدل‌های مختلفی دارد و هر کدام از فناوری متفاوتی بهره می‌برد. اما فرق این مدل‌ها و فناوری‎ها با هم چیست؟ کدامشان برای نیاز و لپ تاپ شما مناسب است؟ چطور باید هارد را به لپ تاپ اضافه کرد؟ بیایید سراغ جواب سوال‌ها برویم.

انواع حافظه SSD را بشناسید

حافظه حالت جامد فرم‌ فاکتورهای متفاوتی دارد. اگر فرم فاکتورها را در نظر نگیریم، به طور کلی دو فناوری حافظه SSD داریم. یکی فناوری رایج‌تر SATA 3 AHCI SSD و دیگری NVME SSD. هر دوی این فناوری‌ها (NVME و AHCI) در واقع نوع کنترلر نرم‌افزاری هستند که برای ارتباط با درایورهای ذخیره‌سازی استفاده می‌شوند.

AHCI فناوری قدیمی‌تری است اما NVME جدیدتر و البته سریع‌تر است. به همین خاطر حافظه SSD مدل NVME گرانتر از هاردهای SATA است. البته همینجا باید یادآوری کنیم که ظرفیت کامل فناوری NVME فقط هنگام کار روی فایل‌های بزرگ خودش را نشان می‌دهد و در کاربردهای روزمره و عادی مشخص نمی‌شود.

اختلاف سرعت این دو فناوری برای مواردی مثل مدت زمان بوت‌آپ، گیمینگ و کار با برنامه‌های سبکی مثل آفیس فقط چند ثانیه است. اما همین اختلاف هنگام جابجا کردن فایل‌های بزرگ یا ویرایش ویدیو و عکس به شدت قابل توجه خواهد بود. برای چنین مواردی، سرعت هارد NVME تقریبا هفت برابر است!

سرعت بوت با حافظه SATA نه ثانیه و با هارد NVME شش ثانیه است. سرعت خواندن/نوشتن داده با فناوری NVME ۳۵۰۰ مگابایت بر ثانیه و با فناوری SATA فقط ۵۵۰ مگابایت بر ثانیه است. البته این اختلاف فقط هنگام کار با فایل‌های بزرگ حس می‌شود.

پس با در نظر گرفتن این اختلاف شکی نیست که اگر محدودیت بودجه وجود نداشته باشد،‌ باید فناوری حافظه SSD جدیدتر و سریعتر یعنی NVME را انتخاب کرد.

حالا که دو مدل اصلی حافظه‌های SSD را می‌شناسید، می‌توانیم به معرفی انواع فرم فاکتورهای آن بپردازیم. فرم‌ فاکتور یعنی مدل‌های مختلف یک محصول از منظر ابعاد، شکل و سایر مشخصات فیزیکی. البته این اطلاعات تخصصی‌تر است و برای خرید شخصی، شناخت دو فناوری اصلی تا حدی کافی خواهد بود.

انواع مدل‌های حافظه SSD
انواع مدل‌های حافظه SSD

 

مدل ۲.۵inch Serial ATA یا SATA

این رایج‌ترین مدل حافظه SSD است که به شکل همان هارد درایوهای قدیمی کامپیوتر است. این نوع حافظه با همان کابل و رابط SATA وصل می‌شود و همین می‌تواند تجربه ارتقای حافظه ( SSD ) برای کاربران عادی را ساده‎ تر کند. اگر لپ‌تاپ شما هارد درایو ۲.۵ اینچی و کانکتور SATA اضافی دارد، با این نوع درایو سازگار خواهد بود.

مدل SSD Add-in Card یا AIC

این نوع درایوها پتانسیل سرعت بیشتر نسبت به سایر مدل‌ها را دارند چون به جای SATA از طریق پی‌سی‌آی اکس‌پرس (PCI Express) کار می‌کنند. درایوهای AIC در شیار روی مادربرد نصب می‌شوند (روش نصبی که بیشتر برای کارت گرافیک و کنترلر RAID کاربرد دارد). همین یعنی این مدل فقط برای کامپیوترهای دسکتاپ قابل استفاده است و برای نصبش نیاز به یک PCIe خالی دارید.

مدل M.2 SSD

درایوهای M.2 به شکل RAM اما در اندازه کوچکتر ساخته می‌شوند. این نوع حافظه SSD به استاندارد لپ‌تاپ‌های باریک تبدیل شده اما روی مادربرد دسکتاپ هم نصب می‌شود. برخی از ماردبردها هم چند شیار دارند تا بتوان از چند هارد M.2 به صورت ترکیبی رویشان استفاده کرد.

اکثر درایوهای M.2 با عرض ۲۲ و طول ۸۰ میلیمتر ساخته می‌شوند اما مدل‌های کوتاه‌تر و بلندتر هم در بازار وجود دارد. طول و عرض این درایوها را می‌توان با اعداد چهار یا پنج رقمی داخل اسمشان مشخص کرد. در نام این نوع حافظه، دو رقم اول عرض و رقم‌های بعدی طول هارد را نشان می‌دهند. رایج‌ترین سایز این نوع درایو، M.2 Type-2280 است که با اکثر لپ‌تاپ‌ها سازگار است. سایر اندازه‌ها معمولا برای کامپیوتر دسکتاپ استفاده می‌شوند.

این نوع هارد درایو ظرفیت قابل توجهی هم دارد. ظرفیت بزرگترین درایو M.2 به یک تا دو ترابایت می‌رسد!

مدل U.2 SSD

این نوع درایور ۲.۵-inch در نگاه اول شبیه SATA است. اما از کانکتور متفاوتی استفاده می‌کند، داده را از طریق رابط PCIe منتقل می‌کند که به مراتب سریع‌تر است و معمولا ضخیم‌تر از حافظه‌های ۲.۵-inch است. درایوهای U.2 نسبت به M.2 گرانتر هستند و ظرفیت بیشتری هم دارند و به همین خاطر بیشتر در سرورهای بزرگ استفاده می‌شوند.

رابط SATA یا رابط PCIe؟

این قسمت از راهنمای خرید حافظه SSD کمی پیچیده است. همانطور که حافظه‌های SSD ۲.۵ اینچی با رابط SATA کار می‌کنند که از سال ۲۰۰۰ به طور اختصاصی برای هارد درایو طراحی شده است. اما درایوهای SSD کارتی با رابط PCIe کار می‌کنند که سریع‌تر است و پهنای باند بیشتری برای مواردی نظیر کارت گرافیک دارد.

درایوهای M.2 می‎توانند با هر دو رابط SATA و PCIe کار کنند. ضمن اینکه سریع‌ترین مدل‌های درایو M.2 (از جمله ۹۷۰ سامسونگ و ۷۶۰p اینتل) از NVMe هم پشتیبانی می‌کنند؛ پروتکلی که به طور ویژه برای هاردهای مدرن و سریع طراحی شده است. این تنوع مدل M.2 چیز بسیار خوبی است اما کاربر باید قبل از خرید مشخصات لپ‌تاپ یا مادربرد را به دقت چک کند تا مطمئن شود هاردی که می‌خرید با لپ‌تاپ یا کامپیوترش سازگار است.

اگر کارهای روزانه شما با لپ‌تاپ شامل وب‌گردی، کار با برنامه‌هایی مثل آفیس و حتی گیمینگ باشد، تفاوت چندانی بین هاردهای NVMe با مدل‌های SATA ارزانتر حس نخواهید کرد. اما اگر با لپ‌تاپ کارهای سنگین‌ترین مثل ویرایش عکس و ویدیو یا انتقال فایل‌های سنگین انجام می‌دهید، بهتر است سراغ هاردهای NVMe بروید. پهنای باند این مدل‌ها پنج برابر SATA است که کارایی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

ضمن اینکه قیمت برخی از مدل‌های NVMe با مدل‌های SATA برابر است. پس اگر دستگاه‌تان با این مدل حافظه SSD و رابط سازگار است، در خریدش شک نکنید (حتی اگر به اینقدر سرعت بالا نیازی هم ندارید).

ظرفیت حافظه SSD باید چقدر باشد؟

حافظه NVME سامسونگ
حافظه NVME سامسونگ

حافظه SSD کلاس‌های ظرفیت متفاوتی دارند. اینکه کدام کلاس ظرفیت را انتخاب کنید به نیازهایتان و البته مشخصات لپ‌تاپ شما بستگی دارد.

کلاس ۱۲۸GB: بهتر اینها را نخرید. این هارد درایوها به خاطر ظرفیت پایین و تعداد اندک ماژول‌های حافظه، کارایی و سرعت کمی دارند. ضمن اینکه بعد از نصب ویندوز و چند بازی، حافظه‌شان کاملا پر می‌شود. اختلاف قیمت این کلاس با کلاس بعدی هم چندان زیاد نیست و به همین خاطر خریدش صرف نمی‌کند.

کلاس ۲۵۰GB: این کلاس نسبت به سایر حافظه‌های SSD قیمت مناسب‌تری دارد اما اگر بخواهید سیستم عامل، برنامه‎ها و فایل‌ها را رویش نگه دارید خیلی زود پر می‌شود. پس اگر می‌توانید بودجه بیشتری فراهم کنید، سراغ کلاس‌های بالاتر بروید.

کلاس ۵۰۰GB: درایوهای این کلاس تعادل خوبی بین قیمت و ظرفیت فراهم می‌کنند و برای کاربران عادی نسبتا مناسب هستند.

کلاس ۱TB: اگر فایل‌های بزرگ و بازی‌های سنگین نداشته باشید، کلاس یک ترابایتی مناسب‌ترین گزینه برایتان خواهد بود. با حافظه SSD یک ترابایتی فضای کافی برای سیستم عامل، برنامه‌های کاربری و فایل‌های شخصی‌تان خواهید داشت.

کلاس ۲TB: اگر با فایل‌های بزرگ سروکار دارید یا می‌خواهید همیشه به بازی‌های سنگین دسترسی داشته باشید، هارد دو ترابایتی (علیر غم قیمت بالا) ارزش خرید دارد.

کلاس ۴TB: این نوع هارد درایو خیلی گران است و در مدل‌های محدودی ارائه می‌شود. سامسونگ تنها کمپانی است که مدل‌های ۴TB مناسب مصرف‌کننده خانگی به بازار عرضه می‌کند.

اگر کاربر دسکتاپ هستید، لپ‎تاپ گیمینگ با درایوهای چندگانه دارید یا به ظرفیت بالا نیاز دارید، بهتر است سراغ حافظه های SDD کوچک و متوسط بروید. به این ترتیب هم هزینه کمتری می‌پردازید و هم به سرعت و ظرفیت دلخواهتان می‌رسید.

کامپیوتر شما از کدام هارد پشتیبانی می‌کند؟

همانطور که از ابتدای راهنمای خرید حافظه SSD دیدید، درایو حالت جامد فرم فاکتورهای متنوعی دارد و اتصالات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری هر کدام از آنها متنوع است. هر کدام از این مدل‌ها هم مشخصات فنی خاصی دارند و برای یک نوع لپ‌تاپ مناسب هستند.

اگر لپ‌تاپ گیمینگ دارید یا قصد پیکربندی یک سیستم کامپیوتر بی‌‌نقص با ماردبرد پیشرفته را دارید، احتمالا می‌توانید از اکثر (یا حتی همه) مدل‌های درایو SSD مدرن استفاده کنید.

در مقابل لپ‌تاپ‌های باریک و تبدیل‌شونده مدرن فقط با فرم فاکتور M.2 سازگار هستند. این مدل‌ها جایی برای درایوهای ۲.۵ اینچی کلاسیک ندارند. در برخی موارد سازندگان لپ‌تاپ، فضای ذخیره‌سازی را مستقیما به برد لحیم می‌کنند و این فرصت آپگرید را به کلی از کاربر می‌گیرد.

پس قبل از خرید تمام موارد بالا را در نظر بگیرید، مشخصات فنی لپ‌تاپ را با دقت مطالعه کنید و حتما از یک متخصص مشورت بگیرید.

حافظه SSD باید چه کنترلری داشته باشد؟

کنترلر هارد درایو SSD چیزی شبیه پردازنده آن است. این کنترلر فرایند خواندن و نوشتن داده‌ها و سایر وظایف اصلی هارد درایو را هدایت و کنترل می‌کند. با این وجود مدل کنترلر تاثیر چندانی روی تجربه مصرف‌کننده عادی ندارد. به همین خاطر بهتر است بیشتر روی مواردی تمرکز کنیم که سرعت و ظرفیت هارد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

مصرف باتری را هم در نظر بگیرید

کاربران دستکاپ هنگام خرید حافظه SSD نگران مصرف انرژی آن نیستند اما وضع برای کاربر لپ‌تاپ فرق می‌کند. وقتی حافظه ( SSD ) را برای لپ‌تاپ می‌خرید، بهره‌وری حافظه ( SSD ) از سرعتش مهمتر است.

خرید یک هارد درایو با بهره‌وری بالا (مثل مدل ۸۵۰ EVO سامسونگ) به جای یک هارد فوق سریع NVMe (مثل مدل ۹۶۰ EVO سامسونگ) چیزی حدود ۹۰ دقیقه عمر شارژ بیشتر برایتان به همراه دارد. در ضمن هرچه ظرفیت هارد بیشتر باشد، مصرف باتری آن هم بیشتر می‌شود چون درایوهای بزرگتر پکیج‌های NAND بیشتری برای نوشتن داده دارند.

این توصیه‌ها به طور کلی درست است اما فناوری همیشه می‌تواند ما را شگفت‌زده کند. برخی از مدل‌های هارد درایو SSD در کنار ظرفیت و سرعت بالا، بهره‌وری خوبی هم دارند. به همین خاطر توصیه می‌کنیم قبل از خرید نتایج تست باتری مدل هارد مورد نظرتان را بررسی کنید.

برندهای قابل اطمینان را بشناسید

انواع حافظه SSD
انواع حافظه SSD

همین اول حرف آخر را بخوانید: حافظه SSD را فقط از برندهای معتبر و شناخته‌شده بخرید. ساخت فلش مموری کار دشواری است و مسائل متعددی مثل کیفیت، طول عمر، کارایی و امنیت درباره‌اش وجود دارد.

آزمایش‌های متعدد نشان داده حافه های SSD برندهای Kingston، Samsung و Corsair می‎توانند از پس رایت بیش از هزار ترابایت داده بربیایند.

بهترین کار هنگام خرید حافظه SSD خواندن نظرات کاربران درباره دوام محصول است. ضمن اینکه بهتر است نام مدل و برند مورد نظرتان را گوگل کنید تا مطمئن شوید در تحقیق‌ها و آزمایش‌های مختلف به مشکل برنخورده باشد.

سایر موارد مهم در انتخاب و خرید حافظه SSD

حافظه ssd nvme m2 سامسونگ
حافظه ssd nvme m2 سامسونگ

مواردی که در بالا ذکر شد، ویژگی‌های اصلی حافظه‌های SSD بود. اما این همه ماجرا نیست و مشخصات کوچک‌تری هم وجود دارد که می‌توانند روی انتخاب شما تاثیر بگذارند.

نرخ نوشتن/خواندن داده به صورت تصادفی

این مورد یکی دیگر از معیارهای اندازه‌گیری کارایی و عملکرد هارد درایو است. سرعت این مدل نوشتن/خواندن داده نسبت به مدل ترتیبی پایین‎تر است. به همین خاطر هرچه این رقم بیشتر باشد، کیفیت هارد بیشتر است.

میانگین زمان بین خرابی (MTBF)

این معیار میزان خرابی و خطای یک مدل محصول را نشان می‌دهد. این مقدار برای حافظه های SDD در محدوده چند میلیون ساعت است. MTBF یکی از بهترین ابزارها برای سنجش کارایی و قابل اطمینان بودن مدل‌های درایو SSD است.

پشتیبانی از TRIM

این قابلیت به حافظه SDD کمک می‌کند با تمیز کردن فایل‌های حذف شده، کارایی خودش را در یک سطح نگه دارد. پشتیبانی از TRIM باعث کاهش تاخیر هارد و بهبود کارایی می‌شود.