در میان تفریحات گوناگون و متنوع، موزه‌گردی جایگاه ویژه ای دارد. شاید در وهله اول نام موزه ما را به یاد مکانی بیندازد که اشیاء قدیمی در آن گردهم آمدند و پس از قرنها و هزاره ها منتظر حضور علاقه مندانند تا داستانهای نیاکانمان را برایمان بازگو کنند. اما باید بدانیم موزه تنها به چند شی باستانی و عتیقه ختم نمی شود. تنوع موزه ها به قدری زیاد است که برای هر سن و سلیقه، موزه ای وجود دارد. از موزه های حیات وحش تا موزه های جواهرات، از موزه عروسکهای ملل تا باغ موزه ها و کاخ موزه های سلطنتی، همه و همه دنیای جذابی را پیش روی مخاطبان می گشاید که می تواند ساعتها اوقاتمان را پر کرده و چون کتابی ارزشمند به دانسته هایمان اضافه کند.
گردهم آیی موزه ها در قلب پایتخت
بد نیست بدانیم که بیشتر موزه های ایران در تهران قرار دارند. کثرت این موزه ها به قدری زیاد است که در هر گوشه و کنار پایتخت حتما یک موزه قرار گرفته است. اما اگر علاقه مند به موزه‌گردی هستید و دوست دارید در زمانی کم، موزه های متنوع و جذابی را ببینید بهترین مکان بافت قدیمی تهران است.
بخش زیادی از بافت قدیم تهران در منطقه ۱۲ کنونی متمرکز شده که در واقع پی و شالوده پایتخت در این قسمت از شهر گذارده شد. محوطه باغ ملی، خیابان امام خمینی (سپه)، خیابان سی تیر، محله عودلاجان، پامنار، میدان ارگ، میدان حسن آباد، خیابان فردوسی و … بخشی از این مجموعه تاریخی است که علاوه بر موزه، بناها و آثار کهن بسیاری را در دل خود جای داده است. این منطقه یکی از توریستی ترین مناطق تهران است و امکان ندارد به این مناطق بروید و دسته ها و تورهای متنوع ایرانی و خارجی را که در حال گشت و گذار در قلب پایتخت هستند را نبینید.
آراد مگ به شما پیشنهاد می کند یکی از روزهای خود را به موزه‌گردی در بافت قدیم تهران اختصاص دهید تا تجربه ای دلنشین از این منطقه برایتان به یادگار بماند.
شروع موزه‌گردی با موزه مادر ایران
اگر دوستدار تاریخ و باستان شناسی هستید برای شروع موزه‌گردی، پیشنهاد میکنیم به بازدید از موزه ملی ایران بروید. این موزه یکی از ارزشمندترین موزه‌های کشور است که در خیابان سی تیر جا خوش کرده است. در این موزه آثار کهن و ارزشمندی گردآوری شده و آثار از غنای بالایی برخوردارند و به همین علت، موزه ملی به مادر موزه های ایران شهرت یافته است.
تماشای هنر، اقتدار و شکوه ایران در موزه ملی
این موزه دیدنی به دو قسمت تقسیم می‌شود: موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی.
موزه ایران باستان
وارد محوطه اصلی موزه ملی که می شویم طاق زیبایی نگاهمان را مجذوب خود می‌کند. ورودی موزه ایران باستان که از طاق کسری در تیسفون الهام گرفته شده توسط آندره گدار، معمار شهیر فرانسوی طراحی شد و معماران بزرگی چون استاد مراد تبریزی و استاد عباسعلی معمار مسئولیت ساخت این بنای باشکوه را به عهده گرفتند.
این موزه خود به دو بخش تقسیم می‌شود. در بخش نخست آثاری از دوران پارینه سنگی قدیم تا هزاره چهارم پیش از میلاد به نمایش درآمده است. از ابتدایی‌ترین ابزارهای سنگی بشر تا سفال‌های دست ساز را میتوان در این قسمت مشاهده کرد.
در بخش دوران تاریخی نیز آثاری از اواخر هزاره چهارم تا عصر ساسانی به نمایش درآمده است. دیدن نخستین انیمیشن جهان، مفرغ های زیبای لرستان، پیکره مرد نمکی، مجسمه مرد شمی و بسیاری از آثار متنوع دیگر که از دل تاریخ گرد هم آمدند، ناگفته های بسیاری از پیشینه این سرزمین را برایمان روایت خواهند کرد.
موزه دوران اسلامی
درادامه موزه گردی به موزه دوران اسلامی می رسیم. در این موزه نیز دستاوردهای عصر اسلامی دیده می شود. آثاری از صدر اسلام، عصر سلجوقی، ایلخانی، تیموری، صفوی، زند، افشار و قاجار در این موزه گردآوری شده است.
قرآن‌های نفیس و صدها اثر ارزشمند کوچک و بزرگ تنها بخشی از آثار درخشان این گنجینه تاریخی است. همچنین این موزه، دارای مخزن‌هایی انباشته با آثار ارزشمند است که برخی از آنها به دلیل نفیس بودن و ارزش بسیار بالا تنها در نمایشگاه‌های موقت به نمایش گذاشته می‌شوند.
چگونه خود را به موزه ملی برسانیم؟
برای دیدن این موزه باید خود را به میدان امام خمینی تهران برسانیم. در ابتدای خیابان سی تیر که به خیابان ادیان شهرت یافته موزه ملی ایران جا خوش کرده است. این میدان یکی از اصلی ترین میادین شهر تهران بوده و از هر نقطه تهران دسترسی به آن با وسایل نقلیه عمومی به راحتی امکان پذیر است. اما پیشنهاد ما به شما استفاده از خط مترو می‌باشد تا سفر مطمئن و آسانی داشته باشید.
این موزه همه روزه به جز ایام سوگواری باز است. در نیمه نخست سال از ساعت ۹ صبح تا ۷ شب و در نیمه دوم سال از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر می توان از فضای موزه بازدید کرد.
موزه‌گردی در موزه وقفی ملک
موزه ملک یکی از موزه‌های دیدنی و ارزشمند شهر تهران است که توانسته خود را به المانهای روز دنیا نزدیک کند. این موزه گنجینه‌ای از مجموعه ارزشمند حسین آقا ملک است که آثار گرانبهایی از دوره‌های مختلف تاریخی در ان نگهداری می‌شود. این موزه در میدان مشق و نزدیک به موزه ملی قرار گرفته است.
با حسین آقا ملک بیشتر آشنا شویم
حاج حسین ملک از بزرگان خاندان ملک بود که در سال ۱۲۸۸ هجری قمری در تهران متولد شد. پدرش محمد کاظم ملک التجار نام داشت که از راه تجارت و املاکی که در خراسان داشت ثروت انبوهی برای فرزندانش به جای گذاشت. حسین در جوانی به عنوان دستیار، پدرش را در اداره املاک خراسان همراهی می‌کرد. در سفری به مشهد با بخشی از آثار نفیس حرم امام رضا آشنا شد و از آنجا فکر احداث کتابخانه ای بزرگ به ذهنش خطور کرد.
او کتاب‌های زیادی جمع آوری نمود و کتابخانه ای ارزشمند راه اندازی کرد. کتابخانه ابتدا در مشهد بود و بعدها به خانه پدر در بازار بین الحرمین تهران منتقل شد و پس از آن در سال ۱۳۱۶ این مجموعه را وقف آستان قدس رضوی نمود. او علاوه بر کتاب، مجموعه‌های گوناگونی از آثار مختلف را جمع آوری نمود که همه را به همراه خانه پدری وقف آستان قدس رضوی کرد.
بخش‌های مختلف موزه ملک
این موزه زیبا آثار ارزشمند بسیاری را در مقابل دیدگان علاقه مندان به فرهنگ و تاریخ ایران به نمایش گذاشته است. گنجینه‌های نفیس خطی، آثار ارزشمند لاکی، نگارگری‌های باشکوه، مهر و سکه‌های ارزشمند، شیشه، سفال، سنگ، تمبر و نقاشی‌هایی کم نظیر از بخش‌های مختلف این موزه است. همانگونه که پیشتر گفته شد این موزه کتابخانه بسیار پربار و ارزشمندی دارد که دسترسی به کتاب های آن برای هر قشری به راحتی میسر است.
اگر خواهان گشت و گذار در این موزه هستید اما ساکن این شهر نیستید و یا فرصت بازدید از آن را ندارید پیشنهاد ما به شما این است که حتماً از سایت موزه ملک دیدن کنید. در این سایت امکان بازدید مجازی از تالارهای موزه برای علاقه مندان فراهم شده تا از هرکجای دنیا بتوانند از دیدن آثار درخشان موزه ملک لذت ببرند.
دسترسی و زمان بازدید از موزه ملک
اگر کسی به میدان مشق تهران رفته باشد حتماً ساختمان موزه ملک را دیده است. این بنا در خیابان امام خمینی، حدفاصل میدان امام خمینی و میدان حسن آباد قرار گرفته است. پس از عبور از سردر زیبای موزه ملی و عبور چند پله موزه ملک را در سمت چپ خود می‌بینید که با معماری اسلامی، زیبایی خود را به رخ بینندگان می‌کشد.
این موزه تنها در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی تعطیل بوده و در نیمه اول سال از ساعت ۸:۱۵ لغایت ۱۶:۴۵ و در نیمه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ لغایت ۱۶:۱۵ میتوان از آن بازدید نمود.
موزه‌گردی در کاخ گلستان
موزه‌گردی در بافت قدیم تهران را با بازدید از کاخ گلستان ادامه می دهیم. این موزه در محله ارگ و در میان ازدحام و هیاهوی بازار بزرگ تهران آرمیده و با سرسبزی، طراوت و زیبایی خود مکان ارزشمندی برای دیدن بخشی از تاریخ عصر قاجار است.
نگاهی به پیشینه کاخ گلستان
بنیان کاخ گلستان به دوره شاه عباس صفوی برمی گردد و در دوره کریمخان زند دیوانخانه‌ای به آن افزوده می‌شود. اما اوج این کاخ و اهمیت واقعی آن را میتوان در دوره محمد شاه قاجار جستجو نمود.
تاج گذاری آقا محمد خان و به دنبال آن تاج گذاری فتحعلیشاه قاجار در تهران موجبات رشد و توسعه کاخ گلستان را فراهم می‌کند. در عهد ناصرالدین شاه به خاطر گسترش روابط او با دنیای غرب این کاخ با تغییراتی اساسی روبه رو می‌شود. از این دوره تا پایان سلسله قاجار تحولاتی اساسی در این کاخ روی نمی‌دهد؛ اما با روی کار آمدن سلسله پهلوی ارگ سلطنتی با تغییرات نابجایی رو به رو می‌شود.
این کاخ شاهد وقایع بیشماری بوده و بخشی از تاریخ پرفراز و نشیب کشور چون انقلاب مشروطه و پیامدهای حاصل از آن با این کاخ پیوندی ناگسستنی دارد. کاخ گلستان، به عنوان یکی از ارزنده ترین میراث ملی کشور در فهرست میراث یونسکو به ثبت رسیده است.
بخش‌های ویران شده کاخ گلستان
کاخ گلستان امروزه از وسعتی حدود ۴/۵ هکتار برخوردار است. متاسفانه ساخت و سازهای بی رویه و ناهمگون چهره این ارگ سلطنتی را مخدوش نموده و باید در حفظ این اثر و رها سازی از این بحران برای آن اقدام نمود. متاسفانه بخش قابل توجهی از ملحقات این ارگ حکومتی از میان رفته و تنها عکس و اسنادی پراکنده از این آثار باقی است.
تکیه دولت
این تکیه یکی از عظیم‌ترین نمایشخانه های تاریخ ایران بود که با احداث شعبه‌ای از بانک ملی در بازار ویران شد و تنها خاطره‌ای از آن در حافظه تاریخ به جای ماند.
عمارت خروجی
این عمارت نیز بخش دیگری از ارگ بود که به ضلع شمالی شمس العماره متصل می‌شد. این عمارت نیز در دوره ناصرالدین شاه به استخری وسیع تبدیل شد و در اوایل سلطنت پهلوی به فضای سبز تغییر یافت. گفته می‌شود که نام کاخ گلستان از تالار گلستان که در این عمارت قرار داشت گرفته شده است.
اندرون یا عمارت فرح آباد
این بنا نیز عمارتی بود که در ضلع شمالی کاخ گلستان قرار داشت. این بنا که حرم سرای زنان ناصرالدین شاه بود، در دوره پهلوی تخریب شده و ساختمانی برای وزارت دارایی به جای آن احداث شد.
کاخ گلستان در عصر حاضر
این کاخ مصفا امروزه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که بازدید کنندگان می‌توانند از همه یا قسمتی از این عمارت بازدید کنند.
ایوان تخت مرمر
این ایوان یکی از برجسته‌ترین قسمت‌های موزه است که با ورود به فضای موزه جلوه گری می‌کند. این ایوان یکی از قدیمی ترین آثار کاخ گلستان است و محل بر تخت نشستن پادشاهان قاجار و تماشای اعیاد و مراسم گوناگون بود.
خلوت کریم خانی
خلوت کریم خانی بخش دیگری است که از محل‌های تاریخی این کاخ محسوب می‌شود. این محل یادآور ستم آغا محمد خان به استخوان‌های وکیل الرعیاست که از کلاه فرنگی شیراز به تهران منتقل و در زیر پله‌های این قسمت مدفون نمود. بعدها در دوره پهلوی این استخوان‌ها به قم منتقل می‌شود. در حال حاضر سنگ مزار ناصرالدین شاه و تخت فتحعلی شاه از آثار برجسته این قسمت است.
نگارخانه
بخش دیگری است که امروزه به نمایش پرده‌های نقاشی اساتید بزرگ ایران در دوره قاجار اختصاص دارد.
تالار سلام
یکی از زیباترین قسمت‌های موزه بوده که از نظر جلال و شکوه و عظمت در نوع خود کم نظیر است. این بخش از کاخ، موزه‌ای برای نمایش آثار هنری و هدایای ارزنده‌ای است که سلاطین دیگر کشورهای جهان برای شاه ایران می‌فرستادند.
تالارآیینه
این تالار از تالارهای مشهور کاخ بوده و همزمان با تالار سلام ساخته می‌شود. شهرت این تالار به خاطر نقاشی زیبایی است که کمال الملک از آن تهیه کرده است.
موزه مخصوص
قسمتی از تالار سلام است که امروزه مملو از اشیایی است که روزگاری متعلق به اتاق ناصرالدین شاه قاجار بوده است.
تالار عاج و تالار ظروف
این دو تالار نیز از دیگر بخش‌های کاخ است. در اولی آثار اهدایی به شاه و دومی به مجموعه‌ای از ظروف ارزشمند اختصاص داشت.
تالار برلیان
بخش دیگری است که با معماری زیبا، آئینه کاری‌های باشکوه و چلچراغ‌های بزرگ چشمان هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
کاخ شمس العماره
این عمارت یکی از مرتفع‌ترین ساختمان‌ها در تهران قدیم بود. این بنا از حیث معماری جالب توجه بوده و ناصرالدین شاه، با الهام از بناهای مرتفع در اروپا دستور ساخت آن را می‌دهد. این بنای پنج طبقه با سرمایه معیرالممالک ساخته می‌شود.
عمارت بادگیر
بخش ارزنده دیگری است که از معماری چشمگیری برخوردار است. این بخش از ساختمان دارای حوض خانه ای بسیار خنک بود که در تابستان از آن استفاده می‌کردند. گفته می‌شود که تاج گذاری مظفر الدین شاه نیز در تالار این عمارت و بر روی تخت طاووس انجام گرفت. امروزه فضای حوض خانه به نمایشگاهی از عکس‌های دوره قاجار تبدیل شده است.
تالار الماس
این تالار نیز از بخش‌های قدیمی این کاخ است که آئینه کاری‌های زیبا، تالاری بزرگ، گوشواره، دهلیز، بالاخانه و پستو های متعددی دارد.
کاخ ابیض
کاخی بود که به فرمان ناصرالدین شاه برای قرار دادن هدایای سلطان عثمانی بنا شد. این بنا به دلیل رنگ سفید به کاخ ابیض شناخته شد. این کاخ دردوره پهلوی به موزه مردم شناسی تبدیل شده و امروزه یکی از غنی‌ترین موزه‌های کشور است و پوشاک مردان و زنان مناطق مختلف کشوردر آن گردآوری شده است.
کاخ موزه گلستان علاوه بر بخش‌های ذکر شده از بخش‌های کوچک و بزرگ بسیاری چون کتابخانه نسخ خطی، بخش کودک و نوجوان، مرکز اسناد تصویری و… برخوردار است و در مناسبت‌های گوناگون برنامه‌های متنوعی در آن برگزار می‌شود.
دسترسی و ساعات بازدید از موزه
این موزه در خیابان ۱۵ خرداد و میدان ارگ واقع شده است. بهترین راه دسترسی به آن از طریق ایستگاههای متروی امام خمینی و ۱۵ خرداد می‌باشد.
به دلیل سنگفرش شدن خیابان‌های منتهی به کاخ گلستان نمی‌توان از وسایل نقلیه شخصی تا درب موزه استفاده نمود. این موزه همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۷ پذیرای علاقه مندان است.
موزه‌گردی در موزه ای از جنس آبگینه
اگر علاقه مند به موزه‌گردی هستید فرصت دیدار از موزه آبگینه و سفالینه را از دست ندهید چراکه این موزه یکی از موزه‌های زیبای شهر تهران است و آثار گرانبهایی از شیشه و سفال را در دل خود جای داده است. این موزه در خیابان سی تیر تهران قرار گرفته و علاوه بر آثار ارزشمندی که نگهداری می‌کند از معماری شکیل و زیبایی نیز برخوردار است.
آشنایی با ساختمان موزه آبگینه و سفالینه تهران
موزه آبگینه روزگاری خانه یکی از بزرگان دوره قاجار به نام قوام السلطنه قاجار بود. او وزیر احمد شاه قاجار بود. این بنا در دوره‌های مختلف کاربردهای متفاوتی داشت تا اینکه در سال ۱۳۵۵ و در عصر پهلوی برای راه اندازی موزه خریداری شد و به همت معماران ایرانی و اتریشی تغییراتی در آن صورت داده شد.
وارد فضای خانه که می شویم با دیدن درختان کهنسال و گلهای رنگارنگ سر شوق می آییم. بنا عمارتی دو طبقه است که پلانی هشت ضلعی دارد و در باغی با وسعتی حدود ۷ هزار متر فرمانروایی می‌کند. آجرکاری‌های گوناگون، ساختمان را به موزه‌ای از اجر تبدیل کرده است. در و پنجره‌های بنا دریچه‌ای از از ظرافت و زیبایی را در مقابل دیدگان گردشگران می‌گشاید و هنر عصر سلجوقی را برای بینندگان تداعی می‌کند.
بنا ترکیب شگفت آوری از معماری اروپایی و ایرانی بوده و در هر گوشه از آن میتوان دقت و ظرافت آثار هنرمندان ایرانی را به وضوح دید.
گشت و گذار در دنیایی از آبگینه
تالار اول و دوم
داخل بنا معماری خیره کننده‌ای دارد. این جذابیت با آثاری که درون ویترین‌ها قرار گرفته دو چندان شده است. آثار در ۵ تالار به نمایش در آمده‌اند. تالار اول و دوم در طبقه نخست به نمایش در آمده اند. در این تالارها می‌توانیم قدیمی ترین آثار شیشه‌ای کشف شده در ایران را که از محوطه تاریخی چغازنبیل به دست آمده، ببینیم و از دیدن آثار درخشانی از سفال و شیشه که از پیش از تاریخ به جای مانده غرق در لذت شویم.
تالار صدف
صدفی دهان گشوده که گنجینه ارزشمندی از سفال‌های قرن سوم و چهارم نیشابور را چون مرواریدی گرانبها در سینه خود جای داده بخش دیگری از این موزه است.
تالار زرین
این تالار نیز بخشی است که در آن میتوان از دیدن آثار زرین فام عصر سلجوقی لذت برد. دیدن چهره‌ای نقش شده بر روی این ظروف ما را با ظرافت، زیبایی و چهره شناسی این عصر آشنا می‌سازد.
تالار لاجورد
این تالار نیز بخش آخر از بازدید ما در این موزه‌گردی پربار است. در این تالار می‌توانیم با آثار زیبایی از سفال‌های عصر ایلخانی، صفوی و قاجار آشنا شویم. دیدن سفال‌هایی با لعاب هفت رنگ، لاجوردی و ظروفی چون گلاب پاش و صراحی می‌تواند ما را با هنر دوران اسلامی بیش از پیش آشنا سازد.
دسترسی به موزه
این موزه در خیابان سی تیر قرار گرفته و در تمامی ایام بجز روزهای دوشنبه و ایام سوگواری از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر درب آن به روی علاقه مندان به فرهنگ و هنر ایرانی گشوده است.
در این مقاله با چهار موزه جذاب، در بافت قدیم تهران آشنا شدیم. در قسمت دوم از «موزه‌گردی در بافت قدیم تهران» با موزه های بیشتری آشنا خواهیم شد.
