یکی از شهرهایی که می‌تواند مقصد سفری خوب و دلچسب باشد شهر زیبای مریوان در استان کردستان است. در این شهر می‌توان از طبیعت لذت برد، با هنر و آثار تاریخی آشنا شد و سرانجام با دستی پر از بازارچه مرزی آن بازگشت. با آراد مگ همراه باشید تا گشت و گذاری در میان این شهر زیبا داشته باشیم.
موقعیت مریوان
مریوان یکی از شهرهای مرزی ایران است که در غرب ایران و در استان کردستان قرار دارد. این منطقه از گذشته‌های دور محل سکونت بشر بوده و فراز و فرودهای بسیاری را در طول تاریخ تجربه کرده است. شواهد حضور انسان از دوره نوسنگی تا هزاره چهارم پیش از میلاد نشان دهنده قدمت و اهمیت آن است. قرار گرفتن این شهر در مسیر تیسفون به تخت سلیمان موجب شد این شهر در دوره اشکانی و ساسانی مورد توجه قرار گیرد.
آب و هوا و طبیعت مریوان
طبیعت مریوان کوهستانی است و آب و هوای این شهر متأثر از جریانات مدیترانه‌ای است. با برخورد این جریانات به کوهستانهای مریوان، این منطقه برف و باران زیادی داشته و محصول آن طبیعتی سرسبز و زیباست.
نژاد مردم مریوان
مریوان یکی از مناطق کردنشین ایران است. نژاد کرد از اصالت بسیار بالایی برخوردار بوده و یکی از نژادهای اصیل آریایی است. مردم کرد به گویش زیبای کردی صحبت می‌کنند.
حال که به صورت مختصر با این شهر زیبا آشنا شدیم به سراغ جاذبه‌های آن می‌رویم تا با شناخت آنها بتوانیم برنامه ریزی خوبی برای سفر به مریوان داشته باشیم.
جاذبه‌های طبیعی مریوان
دریاچه زریبار
شاخصه این شهر مرزی پهنه آبی باشکوهی است که بخشی از وسعت این شهر را به خود اختصاص داده است. دریاچه افسانه‌ای زریبار علاوه بر شکوه و زیبایی توانسته عنوان یکی از بزرگترین و منحصر به فردترین دریاچه‌های آب شیرین دنیا را به خود اختصاص دهد.
پیدایش این دریاچه به دوره سوم زمین شناسی بازمی گردد و چشمه‌های جوشان در کف دریاچه و ریزش برف و باران و رودخانه‌های محلی همیشه آن را پر آب نگه داشته‌اند.
دو رشته کوه مملو از درختان بلوط و مازو شرق و غرب دریاچه را احاطه کرده و دشتهای سرسبز بیلو و مریوان دو سوی شمال و جنوب آن را زینت داده‌اند. پرندگان و جانوران گوناگونی در این پهنه آبی زندگی می‌کنند که اکوسیستم غنی و جذابی را ایجاد کرده است.
یکی از جاذبه‌های این منطقه، پهنه‌های سبز شناور در آن است که محصول ریشه‌های در هم تنیده نی‌ها و گیاهان بوده و چون جزیره‌ای در میان آب خودنمایی می‌کنند. مساحت این جزیره‌های شناور متغیر است و در برخی موارد به ۲۰ متر هم می‌رسد. زریبار یا زریوار در تمام فصول تماشایی است و امکانات بسیاری در اطراف آن برای گردشگران در نظر گرفته شده است.
جاده‌های اطراف دریاچه
برای داشتن چشم اندازی زیبا از دشتهای اطراف دریاچه، جاده‌هایی در اطراف زریوار کشیده شده که می‌توان با گشت و گذار و قدم زدن در آنها از زیبایی ناتمام این منطقه لذت برد. این جاده چون حلقه اطراف دریاچه را احاطه کرده و شش روستا در حاشیه آن قرار دارند. هر کدام از این روستاها دارای طبیعت و چشمه سارهای بسیاری هستند که توقف در آنها و دیدن این مناظر زیبا لذت این سفر را دو چندان می‌کند.
باغ‌ها، چمن زارها و مزارع اطراف دریاچه نیز فضای مناسبی برای استفاده از طبیعت و آب و هوای پاک این شهر کوهستانی ایجاد کرده است.
پارک ساحلی
در نزدیکی تپه‌ای مشرف به زریوار پارکی ساحلی احداث شده که از امکانات متنوع رفاهی، فرهنگی و گردشگری برخوردار است. قایقرانی، ماهیگیری، پاراگلایدر سواری و پرنده نگری نیز از دیگر امکانات تفریحی این مجموعه است.
مسیر دسترسی به دریاچه زریبار
دریاچه زیبای زریبار در غرب مریوان قرار گرفته است. از میدان بیسارانی می‌توان با طی مسافتی حدود سه کیلومتر به دریاچه رسید.
آبشار گویله
در ادامه طبیعت گردی در شهر زیبای مریوان می‌توانیم آبشار گویله را هم در لیست خود قرار دهیم. این آبشار در مسیر سقز به مریوان قرار دارد و با درنوردیدن جاده‌ای پر پیچ و تاب راه خود را از میان این جاده جنگلی پیدا کرده و به اعماق دره‌ای سرازیر می‌شود. آبشار گویله ارتفاعی در حدود ۵۰ متر داشته و طبیعتی سرسبز و مصفا گرداگر آن پدید آمده است.
بهترین زمان دیدن این آبشار فصل بهار است، اما در زمستان نیز با افزایش برودت و سرمای هوا، آبشار یخ زده و منظره بدیع و زیبایی خلق می‌شود.
مسیر دسترسی
آبشار گویله در ۲۰ کیلومتری مریوان و در نزدیکی روستای گویله قرار دارد. برای دیدن آن باید وارد جاده سقز به مریوان شویم. آبشار در یک کیلومتری جاده واقع شده است.
دشت بیلو
یکی از زیباترین مناظر در مریوان را می‌توان در دشت بیلو شاهد بود. این دشت با پوشش گیاهی غنی و چشمه سارهای بسیار موجب شده این منطقه به یکی از تفرجگاههای ساکنین و مسافران این خطه تبدیل شود.
روستای بیلو هر ساله میزبان لک لک‌هایی است که در فصل بهار در آن ساکن می‌شوند. تنوع گیاهی و آب و هوای مناسب موجب شده لک لک‌ها این مکان را برای اقامت خود انتخاب کنند. حضور این مهمانان زیبا موجب شده هر ساله گردشگران زیادی راهی این خطه از خاک مریوان شوند. لانه سازی و زاد و ولد لک لک‌ها باعث شد سازمان محیط زیست این منطقه را شکار ممنوع اعلام کند.
مسیر دسترسی به دشت بیلو
روستای بیلو در ۱۵ کیلومتری مریوان واقع شده است.
ملا قوبی
ملاقوبی یکی از تفرجگاههای قدیمی مردم مریوان است که از طبیعت بسیار زیبا و سرسبزی برخوردار است. وجود آرامگاه فردی به نام ملا قوبی موجب شده این منطقه به این نام شهرت یابد. چشمه‌ای پر آب و درختان انبوه در ایام تعطیل گردشگران بسیاری را راهی این منطقه می‌کند.
مسیر دسترسی
ملاقوبی در شمال روستای هجرت و در جنوب شرقی روستایی به نام برقلعه واقع شده است. فاصله این منطقه زیبا تا شهر مریوان حدود ۳ کیلومتر است.
غار کونا شم شم
یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی مریوان غاری است به نام کونا شمشم که در ارتفاعات کوه چهل چشمه قرار دارد. این غار سه دهانه ورودی دارد که ریزش کوه یکی از این دهانه‌ها را مسدود کرده است.
برخی منابع رسمی وسعت غار را ۴۵۵ متر مربع تخمین زده‌اند. با بررسی‌های کارشناسانه این غار روزگاری محل استقرار انسان بوده و مواد فرهنگی از آن به‌دست آمده است. این غار یکی از زیستگاههای اصلی خفاشها است و گونه‌های بسیار نایابی در آن زیست می‌کنند. خفاش قهوه‌ای، دم موشی و نعل اسبی تعدادی از خفاشهای تکامل نیافته در این غار هستند.
مسیر دسترسی
این غار در نزدیکی روستای نراق تپه در شمال شهر مریوان قرار گرفته است. دسترسی به این غار از طریق جاده مریوان به این روستا و غار آن از طریق جاده مریوان به سقز امکان پذیر است.
کوه چهل چشمه (چل چمه)
در ادامه طبیعت گردی در مریوان به سراغ کوه چهل چشمه می‌رویم. این کوه با ارتفاعی بیش از سه هزار و صد متر مرتفع‌ترین کوه کردستان است و زمستانهای برفگیر و بسیار سختی دارد. این کوه قله‌های بسیاری دارد که یکی از قله‌ها به نام چهل چشمه یا شاه نشین شناخته می‌شود و خود به تنهایی دارای یالهای بسیاری است.
انبوهی از گیاهان متنوع دارویی این منطقه را دربرگرفته و جانوران گوناگونی چون روباه، خرس، گرگ، خرگوش، کبک و خزندگانی چون مار در آن زیست می‌کنند. اطراف این کوه مملو از چشمه سارهای بسیاری است که پرآبترین آن به کانی چاو ره ش معروف است. این چشمه پرآب در جنوب شرقی کوه از دل زمین به بیرون می‌تراود. ییلاق‌های بسیاری با طبیعت دلنشین در اطراف کوه چهل چشمه وجود دارد که دیواندره، جمین، کانی زلیخا، کانی چاوره ش و میکائیل نام تعدادی از آنهاست.
برای صعود به ارتفاعات چهل چشمه در زمستان خطرناک است و باید از راهنمایان محلی استفاده کرد.
مسیر دسترسی
چهل چشمه در شمال شرقی مریوان واقع شده است. سه مسیر بست، درهوران و اسحاق آباد از مسیرهای اصلی برای رسیدن به این کوه زیباست. پناهگاهی نیز در نزدیکی روستای بست برای کوهنوردان وجود دارد.
قمچیان
یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی دل انگیز مریوان قمچیان نام دارد. این منطقه مصفا در حاشیه جاده واقع شده و با جویبارها، درختان و کوههای قد برافراشته همواره میزبان طبیعت دوستان است. در این منطقه گیاهان متنوعی چون قارچ و پیچک و ریواس می‌روید و جانوران چون گرگ و روباه و خرگوش در آن زندگی می‌کنند. این منطقه محل اقامت موقت بسیار مناسب برای مسافران عبوری از جاده مریوان به سقز است.
مسیر دسترسی
قمچیان در شمال مریوان و در مسیر جاده مریوان به سقز قرار دارد. از مرکز روستای قمچیان تا مریوان حدود ۵۰ کیلومتر است.
جاذبه‌های تاریخی
پس از گشت و گذار در میان جاذبه‌های طبیعی مریوان به سراغ جاذبه‌های تاریخی این شهر می‌رویم. جاذبه‌های تاریخی می‌تواند اطلاعات بسیار ارزشمندی از تاریخ، معماری و نحوه زندگی ساکنین این منطقه را در اختیار ما بگذارد.
قلعه ایمام
قلعه ایمام با نام دیگر هلوخان از جاذبه‌های تاریخی شهر مریوان است که بر بلندای کوه ایمام بنا شده است. بنای قلعه آجری است و پله و آب انبار که از سنگ تراشیده شده باقی مانده است.
این قلعه مقر فرمانروایی حکومتهای محلی چون بابان و اردلان بود و بعدها در کنار آن مسجدی بنا کردند که به خاطر آجرهای قرمز به کار رفته در آن به مسجد سرخ شهرت یافت. این مسجد به دستور فردی به نام امیر حمزه بابان احداث شد.
در بالاترین بخش کوه ایمام قلعه‌ای وجود دارد که به قلعه زندان مشهور است. طبق روایات در گذشته، این قلعه محل نگهداری از زندانیان بود و به خاطر ارتفاع زیاد امکان فرار از آن وجود نداشت. متاسفانه طی حملات موشکی عراق در جنگ میان ایران و عراق بخش قابل توجهی از این قلعه ویران شد.
دسترسی به قلعه ایمام مریوان
این قلعه در ارتفاعات قله ایمام و در جنوب شرقی مریوان قرار دارد. بر اساس نقشه گوگل از مرکز شهر مریوان تا این قلعه حدود ۱۰ کیلومتر است.
پل گاران
اگر اهل دیدن جاذبه‌های تاریخی هستید پل گاران را نیز در لیست خود قرار دهید. پل گاران یا کردلان از یادگارهای دوران صفویه است که به دستور یکی از والیان محلی به نام اردلان احداث شد. برخی نیز پیشینه بیشتری برای آن قائلند و معتقدند که سنگ بنای اولیه آن در دوره ساسانی گذاشته شد.
این اثر سه دهانه دارد که دهانه میانی از بقیه بزرگتر و مرتفع‌تر است. سنگ، آجر و ساروج از مصالح به کار رفته در آن است. پل گاران در گذشته رابطی بین سنندج و مریوان بود.
مسیر دسترسی
پل تاریخی گاران بر روی رودخانه گاران و در کنار جاده مریوان به سقز قرار دارد. این اثر در شمال شرقی مریوان و در فاصله ده کیلومتری از آن بنا شده است.
بازارگردی در مریوان
یکی از لذت بخش ترین قسمت‌های سفر خصوصاً برای خانوم ها خرید است. در سفر به مریوان می‌توانید به بازارچه های مرزی آن رفته و با خریدهای مناسب سفری لذت بخش را برای خود رقم بزنید. بازار مرزی مریوان از بزرگترین بازارهای غرب ایران است.
در این بازارچه‌ها علاوه بر محصولات وارداتی می‌توان محصولات بومی و محلی چون صنایع دستی، زیور آلات و پوشاک زیبایی را دید که می‌تواند ساعات زیادی از وقتمان را به خود اختصاص دهند.
در این بازار بازرگانان و تجار داخلی و خارجی زیادی مشغول کار و فعالیت هستند. این بازارچه در مسیر گردشگری هشت سال دفاع مقدس قرار دارد و همین مساله بر ارزش و اهمیت آن افزوده است.
مسیر دسترسی به بازارچه مرزی مریوان
بازارچه مریوان در فاصله‌ی ۱۶ کیلومتری غرب و نزدیک به روستای مرزی باشماق واقع شده است. از طریق مسیر ۴۶ می‌توان به این بازارچه رسید.
غذاهای محلی
یکی از دلچسب ترین بخش‌های سفر چشیدن طعم غذاهایی بومی و محلی است. در سفر به مریوان حتماً ماهی کبابی را امتحان کنید زیرا این ماهیان از دریاچه زریوار صید می‌شوند و به صورت کبابی تهیه می‌شوند. این غذا بسیار لذیذ است و طعم فوق العاده ای دارد. در کنار دریاچه زریوار رستوران‌هایی وجود دارد که این غذای لذیذ را طبخ می‌کنند. کباب کردی، قائمه و کلانه نیز از دیگر غذاهای بومی منطقه است که در رستورانهای سنتی می‌توان پیدا کرد.
اقامت
برای اقامت در مریوان نگران جا و مکان خود نباشید. این شهر اقامتگاههای متنوعی دارد. هتل‌های گوناگون و سوئیتهایی در این شهر برای اقامت مسافران در نظر گرفته شده است. اقامتگاه بومگردی نشینگه‌ی بنار مریوان که در روستای دره تقی شهرستان مریوان قرار دارد نیز گزینه مناسبی برای تجربه زندگی روستایی در مریوان است.
بهترین زمان سفر به مریوان
بهترین زمان سفر به این منطقه بهار و تابستان خصوصاً در تعطیلات نوروز است. پاییز این منطقه نیز بسیار دیدنی است، اما به علت برودت هوا در پاییز و زمستان لذت سفر را کاهش می یابد.
شهر مریوان آثار و تپه‌های تاریخی و بناهای مذهبی بسیاری دارد که در این جا تنها به معرفی شاخص‌ترین آنها پرداختیم. در سفری دو الی سه روزه می‌توان از طبیعت ناب و آثار زیبای این شهر دیدن کرد و سفر به دلچسبی را تجربه نمود.
آیا شما سفری به این شهر زیبا داشتید؟
زیباترین جاذبه این شهر از نظر شما کجاست؟
