سفر به روستاهای زیبای ییلاقی در حوالی مشهد مقدس

شهر مشهد با نام هشتمین پیشوای شیعیان (ع) پیوند خورده است. شهری مذهبی که هر ساله خیل عظیمی از مشتاقان از سراسر نقاط جهان برای زیارت راهی این مکان مقدس می‌شوند تا هم عرض اراداتی به درگاه اما رضا (ع) داشته باشند و هم از برکات این مکان مقدس بهره مند شوند.

این شهر علاوه بر برترین جاذبه زیارتی ایران، دارای مکانهای تفریحی و گردشگری بسیاری چون شاندیز، طرقبه، استخر موجهای آبی، باغ وحش و بوستانهای بسیاری است اما شاید جالب باشد اگر بدانیم اطراف این شهر، روستاهای سرسبز و زیبایی وجود دارد که با فاصله کمی از شهر مشهد قرار دارند و هر کدام از آنها مملو از جاذبه‌‌های تاریخی و طبیعی‌ بسیارند. با ما در آراد مگ همراه باشید تا این بار در سفر به شهر مشهد، از روستاهای مصفا و تماشایی این شهرستان لذت ببریم.

روستا و غار مغان مشهد؛ غاری صد میلیون ساله

روستای مغان یکی از روستاهای سرسبز و زیبای شهرستان مشهد است که از آب و هوای مطبوعی برخوردار است. در این روستا غاری بسیار زیبا وجود دارد که در جنوب آن واقع شده است.

غارهای مغان دو دهانه غار هستند که قدمت  انها به حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش یعنی دوران دوم زمین شناسی می‌رسد. این غارها حدود ۷۵ سال پیش توسط کوهنوردان مشهد کشف شدند. محققین قدمت این غارها را از ایجاد کوههای البرز و دماوند نیز بیشتر دانسته‌اند.

غارمغان، تالارها، راهروها و دهلیزهای پر پیچ و خمی دارد و  دارای سطحی صاف و مرمرین است که در بیشتر نقاط لغزنده و مرطوب است. هر چه در درون غار پیش می‌رویم شیب درون غار بیشتر می‌شود.

چکیده ‌ها و چکنده‌های آهکی بسیاری با اشکال گوناگونی دیواره‌ها و سقف غار را پوشش داده‌ و مناظر شگفت‌انگیزی خلق کرده‌اند. چشمه‌ای زلال از درون این غار می‌جوشد که آبی خنک و گوارا دارد  ومرهمی خنک بر جان خسته غارنوردان است.

از ویژگی ‌های این غار وجود چاههای مختلفی در دل آن است که عمق یکی از آنها ۲۵ متر برآورد شده است. برخی از این چاهها محل زندگی خفاشها است.

ورود به این غارها باید با شناخت کامل و همراه با تیمهای حرفه‌ای انجام بگیرد زیرا علاوه بر دالانهای تو در تو،  پرتگاهی به عمق ۳۵ متر نیز دارد که برای غارنوردان اماتور بسیار خطرناک است.

بیشتر بخوانید:

دستکند؛ سرپناهی شگفت انگیز به قدمت تاریخ

دسترسی

برای دسترسی به غار مغان باید از جنوب مشهد وارد جاده پر پیچ و خمی شد که از کوه خلج و منطقه سیدی شروع می‌شود. پس از عبور از روستاهای زیبای بالنده، اردمه و خان رود به روستای مغان خواهید رسید. غار در انتهای روستا قرار دارد و برای پیمایش آن به دو ساعت زمان نیاز دارید.

روستای آندرخ، میعادگاه صخره نوردان

یکی دیگر از روستاهای مشهد روستای آندرخ است که محبوب گردشگران خصوصا کوهنوردان است. زیرا این روستا در دره‌ای با پهنای کم قرار گرفته و دیواره‌های صخره‌ای و چشمه‌های بسیاری دارد. این روستای زیبا فضاهای مناسبی برای دوچرخه سواری دارد و در فصل بهار مملو از گیاهان معطر دارویی می‌شود.

در گذشته در این دره رود پر آبی جاری بود. با کم شدن آب، صخره‌هایی به اشکال گوناگون و فضاهایی غار مانند در این دره پدیدار شد که برای گردشگران و خصوصا کوهنوردان  بسیار جذاب است.

سد کارده نیز از دیگر دیدنی‌‌های نزدیک به روستای آندرخ است که از سدهای قدیمی استان محسوب می‌‌شود و در منطقه‌ای بسیار خوش آب و هوا واقع شده است.

این روستا برای علاقمندان به گردشگری مذهبی نیز جاذبه‌ای در دل خود دارد. در این روستا آرامگاهی وجود دارد که سه امامزاده به نامهای بی بی ربابه، سید عمادالدین و سید فتح الله دفن شده‌اند و بر اساس اسناد از نوادگان امم هفتم (ع) هستند.

دسترسی

روستای آندرخ در شمال شرقی مشهد در جاده منتهی  به کلات نادری  و در فاصله سی و دو کیلومتری از مشهد واقع شده است.

روستای پاژ مشهد؛ زادگاه شاعر حماسه سرای ایرانی

روستای پاژ که شهرت خود را مدیون شاعر بلند آوازه ایرانی حکیم ابوالقاسم فردوسی است از دیگر روستاهای شهرستان مشهد است که بسیار مورد توجه و علاقه گردشگران است. این روستا جایی است که شاعر حماسه سرای ایران  در آن دیده به جهان گشود.

روستای پاژ زیبا و مملو از باغهای انگور است و در حدود هشتصد هکتار وسعت دارد که چهار هکتار آن مسکونی است. بر اساس شواهد، در گذشته در میان روستا قلعه‌ای وجود داشته که اطراف ان را خندقی حفر کرده بودند و به نظر می‌رسد که هسته اولیه و مرکزی روستا بوده است. قلعه کهنه پاژ نیز تپه بلند دیگری است که آثار بسیاری از آن بدست آمده  و این اثارنشان از رونق آن در سده های نخستین اسلامی داشته و تداوم زندگی در آن تا قرن نهم و دهم نیز ادامه داشته است.

بیشتر بخوانید:

بازی تاج و تخت در سرزمین ایران به روایت شاهنامه(۱)

بازی تاج و تخت در سرزمین ایران به روایت شاهنامه(۲)

خانه فردوسی

یکی از مکانهای روستای پاژ خانه‌ای قدیمی و نیمه ویران است که نزد اهالی و گردشگران به خانه فردوسی شهرت دارد. این خانه بر اساس اسناد و گفته‌های معتمدین در حدود ۹۰ سال پیش ساخته شد. دستور ساخت آن را کدخدای روستای پاژ داده و به دستان هنرمند فردی به نام کریم الله اسدی بنا شده است.

از این خانه که برخی ان را منسوب به فردوسی می‌دانند یک اتاق ۱۵ متری با سه در برجای مانده که به عنوان اتاق نشیمن کابری داشته است. این بنا از خشت و گل ساخته شده و درون آن گچ اندود است. متاسفانه درو دیوار آن با دستان تخریب گران میراث فرهنگی با یادگاری های بسیاری پوشیده شده است.

در سال ۱۳۸۸ بنیاد فردوسی برای نخستین بار با طرح جزئیاتی اعلام کرد که قصد ساختن شهرکی به نام شاهنامه در روستای پاژ را دارد که طی آن این روستا و خانه فردوسی مورد بازسازی قرار بگیرد و از ظرفیت بالای گردشگرانی که برای زیارت به مشهد مقدس می‌آیند نیز بهره گیری شود. در این طرح امکانات بسیار دیگری چون فرهنگسرا، موزه، دانشگاه و بسیاری موارد دیگر نیز گنجانده شده اما هنوز اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.

دسترسی

روستای پاژ در شمال شهر مشهد و در فاصله ۱۵ کیلومتری از این شهر در محل تقاطع جاده کارده به کلات نادری واقع شده است.

روستای حصار مشهد؛ طبیعتی زیبا محصور در میان کوه

در ادامه روستاگردی در مشهد مقدس این بار باید راهی روستای حصار گلستان شویم. روستایی که علاوه بر آب و هوایی دلپذیر از نعمت باغهای سرسبز، مناظر کوهستانی،  وفور درختان میوه و دره‌های زیبا برخوردار است.

نام این روستای ییلاقی به دلیل احاطه شدن آن در میان کوههای اطراف حصار گذاشته شد.هسته اولیه روستا پیرامون مسجد قدیمی روستا شکل گرفته است.

از محصولات خوراکی این روستا می‌توان به انواع میوه‌ها و برگه ها چون آلو، گیلاس،هلو و آلوهای خشک محلی اشاره کرد. اشکنه ماست و بلغور شیر نیز از غذاهای سنتی ساکنین این روستاست.

وجود خانه‌های  کاهگلی، کوچه‌ها و خیابانهای پر پیچ و خم و رودخانه پرآب گلستان که مزارع و باغها را سیراب می‌کند این روستا را در زمره روستاهای توریستی مشهد قرار داده است.

بند گلستان

بند گلستان در شمال شرقی این روستا واقع شده است. این سد و محیط پیرامون آن یکی از تفرجگاههای زیبا در حوالی مشهد مقدس  است. این اثر عظیم و ارزشمند یادگاری از دوره تیموریان است و در حال حاضر جزو موقوفه‌های آستان قدس رضوی است.

در طی سالها، مرمتهایی روی ان انجام شده اما ظاهر تاریخی خود را همچنان حفظ کرده است.

صخره‌های بزرگ و عظیمی در دو سوی بند گلستان وجود دارد که باعث شده این رودخانه در مسیری تنگ شود و سد نیز در همین مکان احداث شده است.

امامزادگان یاسر و ناصر

آستان مقدس امامزادگان  یاسر و ناصر نیز از مکانهای زیارتی در نزدیکی این روستاست که هر ساله زائران بسیاری خصوصا از کشورهای عراق و حاشیه خلیج فارس برای عرض ارادت به این مکان می‌آیند. به عبارتی این مکان بعد از حرم امام رضا (ع) یکی از مکانهای زیارتی محبوب برای گردشگران است. بنای این بقعه در گذشته مانند مسجد محلی کوچکی بود که دو ضریح سبز رنگ در میان آن قرار داشت.

 طبق منابع یکی از زوار کویتی  پس از برآورده شدن حاجتش، بنایی درخور برای این آرامگاه ساخته  و هزینه‌های ساخت و نصب ضریح را تقبل می‌کند. هنوز سند محکمی از پیشینه این امامزادگان وجود ندارد اما برخی منابع آنها را از فرزندان امام موسی بن جعفر (ع) می‌دانند که همراه با امام رضا به این مکان مهاجرت کردند.

دسترسی

روستای زیبای حصار در فاصله ۵ کیلومتری از شهر مشهد و نزدیک به طرقبه قرار دارد، و بند گلستان و امامزادگان یاسر و ناصر در مسیر این روستا واقع شده‌اند.

روستای ییلاقی خادر؛ بقایای دستکندهای هزاران ساله

خادر یکی دیگر از روستاهای زیبا و خوش آب و هوا در نزدیکی مشهد است. از نام این روستا معنی سرگشته و حیران به دست می آید.

روستای خادر در دره‌ای زیبا بنا شده و قدمت ان به ده قرن قبل می‌رسد.

اثاری دستکند در بخش انتهایی روستا و در پایین دست کوهی از جنس کنگلومرا وجود دارد. اهالی روستا معتقدند در این محل در گذشته آتشکده وجود داشته است.

در غرب این روستا نیز محل قناتی وجود دارد که درقدیم به آن سرچشمه می‌گفتند و در دوره قاجار مورد توجه بوده است. از جاذبه‌های این روستا اتاقکی است که به آغل سرفه شهرت دارد. طبق گفته ها درگذشته فردی را که دچار بیماری سرفه بود در این اتاقک قرار داده و به عنوان خوراک برایش خاگینه تهیه می‌کردند. اطلاعات بیشتری از این مطلب در دست نیست.

در این روستا مجموعه‌ای از آثار و بناهای سنگی بسیار زیبایی وجود دارد که تاریخ احداث آنها به درستی مشخص نیست، اما بر اساس شواهد به گذشته‌های دور می‌رسد.

 درمیان این آثار دو اتاقک به شکل دخمه وجود دارد که با پله، حوضچه، قنات و درختان چنار بلند در اطراف، مناظر بسیار چشم نواز و زیبایی را پیش روی گردشگران به نمایش می‌گذارد. گورستان قجری نیز از دیگر جاذبه‌های این روستاست.

بیشتر بخوانید:

عجایب روستاهای ایران

دسترسی

روستای خادر در ۱۶ کیلومتری شمال غرب مشهد و در فاصله میان دو رودخانه شاندیز و نغندر در میان دره‌ای مصفا واقع شده است.

روستای تاریخی دهسرخ مشهد؛قدمگاه امام هشتم (ع)

روستای دهسرخ نیز روستای ییلاقی دیگری در نزدیکی مشهد مقدس است که  در حوزه گردشگری مذهبی بسیار پویاست.

این روستا چشمه پر آبی به نام زمزم رضوی دارد. در این روستا بقعه و آرامگاهی نیز وجود دارد که به نام امام رضا (ع) پیوند خورده است. داستانی نیمه تاریخی، نیمه افسانه‌ای در مورد این محل وجود دارد. طبق روایات امام رضا هنگام رفتن به نزد مامون در روستای دهسرخ توقف می کند و چون هنگام نماز بود و انها آبی برای وضو نداشتند حضرت دست خود را به درون خاک زد و ازاز میان زمین چشمهای جوشید.

طبق داستانها حضرت امام رضا (ع) در این چشمه وضو گرفت و در مکانی که امروزه مصلی نام دارد نماز برپا کرد.

در فاصله سیصد متری از مصلی نیز امامزاده‌ای وجود داد که منتسب به امامزاده سید عبدالعزیز است. موقعیت قرار گیری این بقعه بر بلندای روستا و مشرف به طبیعت اطراف است.

دسترسی

این روستا در جاده مشهد به نیشابور و در فاصله ۱۷ کیلومتری شهر ملک اباد واقع شده است.

روستای عنبران؛ شهری معطر با گیاهان خوشبو

عنبران یکی دیگر از روستاهای بسیار زیبا و مصفا در حوالی شهر مشهد است که طبیعت ناب و بوی معطر گیاهان کوهی باعث شده تا این روستا عنبران نامیده شود.

کوههای سرسبز و زیبایی اطراف این روستا را احاطه کرده و وفور باغها و مزارع سرسبز باعث شده تا این منطقه به عنوان یکی از تفرجگاههای اصلی مشهد مورد توجه قرار بگیرد.

برپایی تخت در باغها، وجود رستورانهای سنتی با غذاهای محلی چون شیشلیک و دیزی و اقامتگاههای گوناگون این روستا را به یکی از گردشگر پذیرترین روستاهای اطراف مشهد تبدیل کرده است.

دسترسی

روستای عنبران در فاصله ۲۶ کیلومتری از مشهد و یک کیلومتری طرقبه واقع شده است.

روستای کنگ مشهد؛ ماسوله خراسان

کنگ را به جرات می‌توان ماسوله خراسان نامید . این روستا در دره‌ای  مصفا بنا شده و قدمت آن به پیش از اسلام می‌رسد.

 بافت روستا پلکانی است و  یادآور ماسوله گیلان است. پشت بام هر خانه حیاط خانه دیگری است و خانه‌‌ها با معماری بسیار زیبایی چون پلکان در کمر کش کوه بنا شده‌اند. کنگ رودخانه‌ای پرآب، درختان سر به فلک کشده و آب و هوایی دلپذیر دارد.

 ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۸۰۰ متر است و همین ارتفاع باعث شده تا از هوای مطبوع و مطلوبتری نسبت به مشهد برخوردار باشد.

قدمت این روستا به گذشته‌های دور باز می‌گردد. در انتهای دره کنگ رباطی به نام شاه عباسی قرار دارد که از دوره صفوی بر جای مانده است. از روستا تا این جاذبه حدود یکساعت پیاده روی نیاز است.

جاذبه دیگری که در این روستای زیبا انتظار گردشگران را می‌کشد گورستانی تاریخی است که بر روی تپه‌ای مشرف به روستا واقع شده و سنگ قبرهای دیدنی و ارزشمندی دارد. بر روی این سنگ قبرها نقش و نگارهایی وجود دارد که هر کدام از آنها علایق، شغل و یا جنسیت درگذشته را بازگو می‌کند.

مسجد و تکیه تاریخی روستا، قلعه تیغ میان، قلعه حصار و بلندی‌های بینالود از دیگر دیدنی‌های ماسوله خراسان است.

شیخ عبدالله نیز یکی ازعرفا و بزرگان ساکن در این دیار بود که امروزه آرامگاه وی در این روستا میزبان علاقمندان است. صخره‌ها و کوههای اطراف، این روستا را به پاتوقی برای کوهنوردان و صخره نوردان تبدیل کرده است.

رودخانه و آبشار کنگ نیز تفرجگاه دلپذیری برای طبیعت دوستان است.

دسترسی

این روستا در دامنه بینالود جا خوش کرده و آخرین روستا در محور رودخانه کنگ است. فاصله آن تا شهر مشهد حدود ۲۹ کیلومتر است.

روستای نغندر؛ روستایی ابریشمی

نغندر نام یکی دیگر از روستاهای اطراف مشهد است که نام آن از نوغان به معنای کرم ابریشم گرفته شده است. این روستا آب و هوایی کوهستانی دارد و یکی از مناطقی است که به دلیل وفور درختان توت و کرم ابریشم از گذشته‌های دور در صنعت تهیه و تولید نخ ابریشم پیشگام بوده است.

این روستا آب و هوای خنکی دارد و در تابستان گردشگران و مسافران بسیاری راهی این خطه سرسبز می‌شوند.

روستای نغندر نیز چون دیگر روستاهای ییلاقی مشهد پیشینه کهنی دارد و در ارتفاعات آن قلعه‌ای کهن دیده می‌شود. این روستا مورد علاقه طبیعت گردان و کوهنوردان است.

دسترسی

نغندر در فاصله ۱۰ کیلومتری شهر طرقبه واقع شده است.

روستای زشک مشهد؛ ییلاقی چهار فصل

روستای زشک یکی دیگر از دیدنی‌ترین و زیباترین روستاهای نزدیک به شهر مشهد است که به دلیل دارا بودن چشمه سارهای بسیار به یکی از دلپذیر ترین روستاهای خراسان تبدیل شده است. طبق تعریفی نام این روستا زو اشک است و زو اشک نیز معنای چشمه‌های جوشان می‌دهد.

این روستای زیبا در میان دره‌های البرز شمالی واقع شده و از آب و هوای خنک و طبیعتی زیبا برخوردار است. این روستا باغهای سرسبزی دارد و با وجود نزدیکی به کلان شهر مشهد همچنان جایگاه و طبیعت خود را به عنوان ییلاقی باصفا حفظ کرده است.

روستای زشک مسیرهای کوهنوردی متعددی دارد و قله چمن، یکی از مرتفع ترین قله‌های بینالود، از آشنای دیرینه کوهنوردان است. امکانات رفاهی مناسبی چون رستوران و اقامتگاه برای گردشگران در آن ایجاد شده و تله کابین زشک نیز جاذبه تفریحی دیگری است که به زودی قرار است در این منطقه توریستی به اجرا دربیاید.

این ییلاق در همه فصول زیباست و در هر فصل جلوه‌ای از قدرت طبیعت را به نمایش می‌گذارد.

بیشتر بخوانید:

مشهد مقدس؛ از زیارت تا سیاحت

دسترسی

این روستا در فاصله سی کیلومتری از شهر مشهد در امتداد جنوب شرقی رشته کوه بینالود و در سرچشمه دره شاندیز واقع شده است.

روستاهای بسیاری اطراف مشهد مقدس قرار دارد. در این مقاله تنها به تعدادی از انها اشره کردیم. شما چه روستاهای دیگری اطراف مشهد می‌شناسید که از ارزش گردشگری برخوردار است؟

مائده معیری
دانش آموخته ایرانشناسی، عاشق سفر و قلم