Black Friday یا جمعه سیاه از کجا شروع شد؟

Black Friday یا جمعه سیاه یکی از بزرگترین حراجی های دنیاست که چند سالیست که در میان ایرانی ها نیز جایگاهی برای خود دست و پا کرده و فروشگاه های بزرگ اینترنتی لوازم خود را با تخفیفی نسبتا زیاد به فروش می رسانند. اما Black Friday از کجا شروع شد؟ برای پاسخ به این سوال با آراد مگ همراه باشید.

همانطور که می دانید Black Friday یا جمعه سیاه یکی از بزرگترین حراجی های دنیاست که در اقصی نقاط جهان از جمله ایران خودمان هم برگزار می شود. جمعه سیاه در حقیقت به روز پس از Thanksgiving (روز شکر گزاری) گفته می شود که خود روز شکرگزاری، به چهارمین ۵شنبه ماه نوامبر اطلاق می شود. در این روز فروشگاه های فیزیکی و اینترنتی سرتاسر دنیا، کالاهای خود را شامل تخفیف های سنگین و بسیار بالا می کنند که البته موجودی محدودی نیز دارند. اما همین موضوع باعث می شود تا مردم در این روز تعطیل به فروشگاه های فیزیکی حمله ور شوند و مانند زامبی ها به کالاها یورش می برند.

اما این روز از کجا شروع شد؟ چه چیزی سبب شد تا در این روز فروشگاه ها دست به چنین تخفیف هایی بزنند تا مردم را به زامبی هایی که به دنبال تخفیف بیشتر می دوند، تبدیل کنند؟

اولین استفاده از واژه Black Friday

اولین بازی که واژه Black Friday مورد استفاده قرار گرفت، نه برای تخفیف فروشگاه ها بلکه برای بحران مالی بود. در ۲۴ سپتامبر سال ۱۹۶۹ بازار طلای آمریکا توسط دو شخص با نام های Jay Gould و Jim Fisk بهم ریخت! این دو شخص باهم تبانی کردند تا هرچقدر که می توانند طلا خریداری کنند تا با کم شدن طلا، قیمت آن افزایش پیدا کند تا در نهایت با فروش آنها به ثروت بی پایانی دست پیدا کنند. در آن جمعه در ماه سپتامبر، این توطئه به سرانجام رسید و سهام ها رو به سقوط آزاد نهادند و تمام سهام داران از پولدارهای وال استریت نشین، به کشاورزانی بی پول تنزل پیدا کردند. اینطور شد که برای اولین در گستره وسیعی، آن روز را جمعه سیاه نام نهادند.

داستانی دیگر که درباره خرید کردنِ پس از روز شکرگزاری نقل می شود، مربوط به زمانیست که یک سال تمام، تمامی فروشگاه ها در حال ضرر دهی بودند، و این ضرر دهی را با رنگ قرمز مشخص می کردند. اما پس از گذشت زمان و رسیدن ب روزِ پس از روز شکرگزاری، به ناگاه مردم برای خرید به فروشگاه ها رفتند و از اجسام تخفیف خورده خرید کردند. درنتیجه، فروشگاه ها به سود دهی مطلوبی رسیدند و آن روز را در تقویم مالی خود با رنگ مشکی مشخص کردند. درست است که فروشگاه ها در واقعیت نیز اگر ضرردهی داشته باشند رنگ قرمز را برای آن روز یا مه برمی گزینند و اگر به سود دهی برسند، رنگ مشکی را انتخاب می کنند، اما این تنها یک داستان است که نسل به نسل درباره شیوه پیدایش Black Friday، نقل می شود و حقیقت ندارد.

در سال های گذشته نیز افسانه ای دیگر پدید آمده که ادعا می کند ریشه حقیقی روز جمعه سیاه است. طبق این افسانه در سال ۱۸۰۰ زمین داران جنوب آمریکا برای خرید برده هایشان روز پس از روز شکرگزاری را انتخاب می کردنذ؛ چرا که در این روز قیمت برده ها تخفیف میخورد! این افسانه یک چهره بد و زشت را از Black Friday نشان می دهد که مطمئناَ برای بایکوت و تحریم کردن این روز ایجاد شده و هیچگونه پایه و اساس تاریخی ندارد.

اما داستان حقیقی Black Friday به آن خوبی و زیبایی که فروشندگان دوست دارند باشد، نیست. در دهه ۵۰ میلادی، پلیس از واژه جمعه سیاه برای توصیف هرج و مرج در روز پس از Thanksgiving استفاده می کرد. در این روز، توریست ها، خریداران و افراد زیادی از خارج شهر به این شهر برای تماشای فوتبال Army-Navy هجوم می آوردند که بین تیم های Army Black Knights و Navy Midshipmen در آن شنبه ی هر سال برگزار می شد.

نه تنها در این روز پلیس های فیلادلفیا نمی توانستند مرخصی بگیرند، بلکه باید در ۲ شیفت کار میکردند تا ترافیک و هرج و مرج به وجود آمده توسط این رویداد ورزشی را کنترل و سازمان دهی کنند. فروشندگان نیز در این روز فروشگاه های خود را می آراییدند تا افرادی که در شهر حضور دارند، به کالاهای آن ها جذب شوند و سودی از این طریق به جیب بزنند. خود همین موضوع هم بر دردسرهای مجریان قانون می افزود.

در سال ۱۹۶۳ Black Friday همچنان تنها در فیلادفیا حضور داشت و فروشندگان و کاسبان نیز تلاشی نافرجام برای تبدیل آن به Big Friday انجام دادند که به به واسطه آن جو منفی موجود در واژه Black Friday را از میان ببرند که اینطور نشد. این واژه همچنان در هیچ کجای دیگر ایالات متحده مورد استفاده قرار نمی گرفت. حتی تا سال ۱۹۸۵ نیز در تمام آمریکا شناخته شده نبود. تا مدتی بسیار بعد تر این واژه دوباره به نوعی دیگر زنده شد.

در اواخر دهه ۸۰ میلادی فروشندگان و صاحبان فروشگاه های زنجیره ای روشی را برای استفاده از واژه جمعه سیاه پیدا کردند تا علاوه بر نداشتن بار منفی بر خریداران و خود فروشندگان، آنها را به خرید بیشتر نیز ترقیب کند. آنها از ایده “قرمز به مشکی” که در ابتدای مقاله نیز به توضیح آن پرداختیم استفاده کردند تا بار دیگر جمعه پس از روز شکرگزاری را به روزی سود ده تبدیل کنند. درواقع به طور سنتی، فروشگاه ها شنبه ی قبل از Christmas شاهد فروش بیشتری نسبت به دیگر روزهای سال هستند.

داستان Black Friday هر ساله ادامه پیدا کرد و دیری نگذشت تا مردم آن خاطره تلخ و آن وارژه منفی جمعه سیاه که هر ساله در فیلادلفیا رخ می داد را فراموش کردند و این روز تبدیل به یک روز جهانی برای خریدِ خریداران و سودِ فروشندگان شد. از آن روز، فروش یک روزه تبدیل به فروش ۴ روزه شد و به نوعی عید فروشندگان نام گرفت. روزهای دیگر این فروش بزرگ با نام های شنبه/یکشنبه کسب و کارهای کوچک (Small Business Saturday/Sunday) و Cyber Monday نام گذاری شدند.

فروشنده ها در روز جمعه هی زودتر و زودتر شروع به باز کردن مغازه هایشان کردند تا امروزه که فروشگاه های بزرگ پس از صرف شام روز شکرگزاری، اقدام به بازکردن فروشگاه هایشان برای جمعه سیاه می کنند.

طبق آخرین نظر سنجی که توسط سازمان National Retail Federation انجام شد، حدود ۱۳۵.۸ میلیون آمریکایی به طور قطع برای خرید در Black Friday و آخر هفته روز شکرگزاری برنامه چیده اند و چیزی در حدود ۱۸۳ میلیون نفر نیز اعلام کرده اند که ممکن است در Cyber Monday اقدام به خرید از فروشگاه های آنلاین کنند.

به طور قطع جمعه سیاه یا Black Friday یکی از بزرگترین اتفاقات برای خرده فروشی های آنلاین و فیزیکی است که به واسطه آن با فروش بیشتر و کسب سود کمتر، اقدام به کسب درآمد و افزایش سود و جایگاه خود می کنند. هرساله تعدادی از این کالا ها تخفیف هایی می خورند که حتی اگر به آن کالا احتیاجی هم نداشته باشید برای خریدن آن وسوسه می شوید.

شرکت های بزرگ فناوری مانند Microsoft، Sony، Apple، Samsung و دیگر شرکت های نامدار نیز گوشی های هوشمند، کنسول و یا دیگر دستگاه های الکترونیکی خود را شامل تخفیف هایی بسیار بالا می کنند تا فروش خود را بیش از پیش افزایش دهند. برای مثال در سال جاری شرکت مایکروسافت و سونی کنسول های میان نسلی خود با نام Xbox One X و PS4 Pro را شامل تخفیفاتی تا ۱۰۰ دلار کرده اند که دهان هر گیمری را آب می اندازد.

نظر شما درباره جمعه سیاه در کشورمان چیست؟ آیا در سال های اخیر توانسته اید کالایی را با تخفیف بالا خریداری کنید؟ نظرات و تجربیات خود درمورد Black Friday با ما و خوانندگان فهیم مجله اینترنتی آراد مگ به اشتراک بگذارید.

 

شادان غمگسار
عاشق تکنولوژی و فیلم و صدالبته بازی؛ میشه گفت یک بازی رو یا انجام نمی‌دم، یا اگه شروعش کنم باهاش زندگی میکنم...! مقداری با هنر آشنایی دارم و توی اوقات فراغتم سعی میکنم بیشتر بازی کنم =)))